Η δεύτερη καταστροφή της Σμύρνης

Τα φεγγάρια στο ελληνικό μπάσκετ είναι πάντοτε παράξενα, όταν έρχεται η (σπάνια) ώρα του υποβιβασμού του Πανιωνίου, μιας ομάδας που έμοιαζε τόσο... μόνιμη όσο κι η κορυφαία κατηγορία των εθνικών πρωταθλημάτων. Ο Πανιώνιος ετοιμάζεται να πάρει τον δρόμο για την Α2 για δεύτερη φορά στην ιστορία του και θα κλείσει μια ταραγμένη σεζόν, γνωρίζοντας μια από τις χειρότερες στιγμές της ιστορίας του.

Η αμέσως προηγούμενη φορά που έκανε την ίδια διαδρομή ήταν 35 χρόνια νωρίτερα, στο τέλος της σεζόν 1979-1980. Πριν δούμε τι ακριβώς έγινε εκείνη τη σεζόν, χρήσιμο είναι να δούμε πρώτα με τι έμοιαζε το ελληνικό μπάσκετ πριν από 35 χρόνια.

Ο Άρης είχε μόλις αναδειχθεί πρωταθλητής, το 1979, κερδίζοντας τον πρώτο τίτλο της ιστορίας του στην πρώτη προπονητική χρονιά του Ιωαννίδη. Ο Ολυμπιακός των 5 Ελληνοαμερικάνων είχε αρχίσει να παίρνει την κάτω βόλτα και μόνο ο Παναθηναϊκός, σχετικά αποδυναμωμένος, έμοιαζε το τελευταίο ανάχωμα στην... επέλαση του Άρη, που μόλις είχε προσθέσει τον Νίκο Γκάλη στη μηχανή του. Ο Γιώργος Βασιλακόπουλος ήταν ακόμη έφορος του Παναθηναϊκού και πόζαρε χαμογελαστός στο αεροδρόμιο στην υποδοχή ενός "ομογενή" μπασκετμπολίστα με το όνομα Ντέιβ Στεργάκος. Στην ομοσπονδία, κουμάντο έκανε ο Στέλιος Γιώσης, ένας παλαιάς κοπής παράγοντας με προέλευση τον Σπόρτιγκ.

Το 1979, η ομοσπονδία ανακοίνωσε τη διεξαγωγή του πρωταθλήματος με μια νέα φόρμουλα. Καινοφανή, που έμοιαζε χωρίς λογική και η οποία ακόμη και από τον φειδωλό -σε σχόλια και κριτικές- Τύπο της εποχής, γρήγορα χαρακτηρίσθηκε "τερατογέννεση".

Ο Γιώσης χώρισε τις 14 ομάδες που προέρχονταν από Αθήνα, Θεσσαλονίκη και με μια επαρχιακή "παρένθεση" (Απόλλωνας Πατρών) σε δύο ομίλους και έφτιαξε ένα πρωτάθλημα δύο φάσεων. Νότιος όμιλος με 8 ομάδες από την Αθήνα συν τον Απόλλωνα και βόρειος όμιλος με τις 5 ομάδες της Θεσσαλονίκης. Επίσημα, αναφέρθηκε ως λόγος η μείωση των εξόδων, λόγω των πολλών μετακινήσεων που είχαν οι ομάδες. Ανεπίσημα βέβαια, πολλοί ήταν αυτοί που πίστευαν ότι ο Γιώσης είχε στο μυαλό του ένα πρωτάθλημα όπου ο Παναθηναϊκός ή ο Ολυμπιακός θα έβαζαν "φρένο" στον Άρη. Εφόσον, αυτός ήταν ο στόχος του το πέτυχε...

Ήταν σωσμένος και βρέθηκε να κινδυνεύει

Πέτυχε όμως και κάτι αδιανόητο. Να υποβιβαστεί ο υπεράνω πάσης υποψίας Πανιώνιος! Στην πρώτη φάση, οι ομάδες έπαιζαν σε 2 γύρους, χωρίς να συναντηθούν αυτές του Νότου με αυτές του Βορρά. Προέκυπτε μια τελική βαθμολογία και στη 2η φάση έπαιζαν οι 8 πρώτοι (5 από το Νότο, 3 από τον Βορρά) για τον τίτλο και τις θέσεις που οδηγούσαν στην Ευρώπη και οι υπόλοιποι 6 για να υποβιβαστούν δύο από αυτούς στη Β' Εθνική. Η Α2 δεν υπήρχε ακόμη, θα γινόταν πραγματικότητα 6 χρόνια αργότερα.

Στην 1η φάση έμοιαζε ξεκάθαρο ότι το Μαρούσι, η Πάτρα και ο Πανελλήνιος θα πήγαιναν για το...κάτω γκρουπ, μέχρι τις τελευταίες 6 αγωνιστικές, όταν οι προσθήκες Ελληνοαμερικάνων παικτών όπως οι Κουνουσβέλης, Μάλαχ άλλαξαν την εικόνα του Πανελληνίου που άρχισε τις διαδοχικές νίκες. Τότε, τα παιχνίδια γίνονταν Σαββατοκύριακο με τις ομάδες να δίνουν δύο αγώνες σε ισάριθμα βράδια.

Το τελευταίο Σαββατοκύριακο της "κανονικής περιόδου" έφερε τα πάνω κάτω. Ο Πανελλήνιος έπαιζε με τον θεωρητικά αδιάφορο Πανιώνιο στη Γλυφάδα, αφού ακόμη το κλειστό της οδού Αρτάκης ήταν στα... μπετά και θα εγκαινιαζόταν μερικούς μήνες αργότερα. Ο Πανελλήνιος νίκησε 84-83, με τον Πανιώνιο να χάνει την τελευταία επίθεση από μια λάθος πάσα του Κώστα Μίσσα που είχε σκοράρει 30 πόντους εκείνο το βράδυ! Το επόμενο βράδυ, ο Πανελλήνιος έπαιζε στο Μαρούσι και αν κέρδιζε, βρισκόταν στην πρώτη πεντάδα είτε σε βάρος του Πανιωνίου είτε σε βάρος του Ιωνικού Νικαίας. Ο Πανιώνιος έπαιζε με τον Ολυμπιακό και έχασε καθαρά. Ξαφνικά, βρέθηκε στην... άβολη θέση, αφού αν κέρδιζαν και ο Ιωνικός και ο Πανελλήνιος, θα "έπεφτε" στο γκρουπ των ομάδων που θα πάλευαν για τη σωτηρία τους!

Τα πάνω κάτω και ο υποβιβασμός

Ο Πανελλήνιος νίκησε μέσα στο Μαρούσι με 69-67, με τον διεθνή πλέι μέικερ των γηπεδούχων -μακαρίτη πια- Νίκο Δαρίβα να χάνει την τελευταία επίθεση με λάθος πάσα, ενώ νωρίτερα είχε αστοχήσει σε άλλες δύο επιθέσεις (ένα χαμένο λέι απ και δύο βολές). Την ίδια ώρα, ο Ιωνικός κέρδιζε την ομάδα του Γιώση, τον Σπόρτιγκ, με 100-97, σε ένα παιχνίδι ρεσιτάλ των δύο πρώτων σκόρερ του πρωταθλήματος: του Παναγιώτη Γιαννάκη που έπαιζε ακόμη στον Ιωνικό και του "παίκτη ορχήστρα" του Σπόρτιγκ, του Ελληνοκαναδού Ντέιβιντ Καλιγκάρι.

Ο Πανιώνιος βρέθηκε μέσα σε ένα Σαββατοκύριακο από τον παράδεισο στην κόλαση. Ακόμη κι έτσι, όμως, κανείς δεν πίστευε ότι μια ομάδα στελεχωμένη από τους διεθνείς Μίσσα, Δενδρινό και με εξαιρετικό ρόστερ (Παύλου, Παπαδάκης, Λαζαρίδης, Τσικίμης) θα κινδύνευε.

Στη 2η φάση, ο Πανιώνιος έμοιαζε... διαλυμένος! Γνώρισε μια εκτός προγράμματος ήττα εντός έδρας από τον Δημόκριτο (με Σούλη Μαρκόπουλο στον πάγκο) και έχασε, τυπικά γηπεδούχος, στο κλειστό του Σπόρτιγκ από τον Ιωνικό. Γνώρισε άλλες 3 επώδυνες ήττες εκτός έδρας στη Θεσσαλονίκη από τον Δημόκριτο και στην Αθήνα από τον Ιωνικό και το Μαρούσι και τελικά βρέθηκε προτελευταίος στον όμιλο (προσπέρασε μόνο τον αδύναμο ΒΑΟ) και βρέθηκε για πρώτη φορά στην ιστορία του στη Β' Εθνική.

Η απόφαση του Ρήγα και η επίθεση Σγουρού

Κατάφερε να διατηρήσει τον πυρήνα των παικτών του παρά τον υποβιβασμό και σε συνδυασμό με τη λειτουργία του κλειστού στην οδό Αρτάκης, πέτυχε να μείνει προσωρινά στη Β' Εθνική, Την αμέσως επόμενη σεζόν πανηγύρισε την άνοδο του στην Α' Εθνική, αφού όμως χρειάστηκε να λυγίσει δύο φορές τον γειτονικό Μίλωνα.

Στο καθοριστικό παιχνίδι του 1ου γύρου, μέσα στο κατάμεστο κλειστό του Μίλωνα, ο Πανιώνιος κέρδισε με 70-68 χάρη σε δύο εύστοχες βολές του Νίκου Παύλου. Στην εκπνοή, ο Παπάζογλου είχε σκοράρει για τον Μίλωνα, αλλά ο Θεσσαλονικιός διαιτητής Ευαγγελάτος μέτρησε το καλάθι όμως μετά από παρέμβαση του πρώτου διαιτητή του ντέρμπι, Κώστα Ρήγα, το ακύρωσε! Αυτό ξεσήκωσε σάλο και φοβερές αντιδράσεις από τους γηπεδούχους, με αποτέλεσμα να τιμωρηθεί για προσπάθεια επίθεσης στον Θεσσαλονικιό διαιτητή ο τότε παίκτης του Μίλωνα, Γιάννης Σγουρός (μετέπειτα γενικός γραμματέας αθλητισμού και περιφερειάρχης), που δεν είχε παίξει σε εκείνο τον αγώνα γιατί είχε το χέρι του στον γύψο λόγω ενός κατάγματος!

Η πτώση του Πανιωνίου έδωσε την ευκαιρία σε μια ομάδα ανθρώπων να αναλάβει την αναγέννηση του. Επικεφαλής μπήκε ένας παράγοντας που έγραψε ιστορία στο τμήμα μπάσκετ της ομάδας, ο Παύλος Κορκίδης, έχοντας δίπλα του τον μεγάλο οραματιστή Ανδρέα Βαρίκα, που έφυγε πρόωρα και σε νεαρή ηλικία από τη ζωή μια δεκαετία αργότερα. Ο Πανιώνιος όχι μόνο επέστρεψε γρήγορα στην Α' Εθνική, αλλά 10 χρόνια αργότερα στέφθηκε και Κυπελλούχος Ελλάδος.

Τα λάθη της διοίκησης

Λένε ότι η ιστορία αποτελεί ένα σίγουρο πλοηγό για το μέλλον, αλλά δεν είμαι σίγουρος πόσοι θυμούνται εκείνη την "πέτρινη περίοδο", τώρα που το σκοτάδι απλώνεται πάνω από το κλειστό της Αρτάκης με τον νέο υποβιβασμό της ομάδας. Για την ώρα, στήνονται "λαϊκά δικαστήρια" και αναζητούνται ένοχοι, με τη δίκαιη πίκρα του κόσμου να μετατρέπεται σε οργή επί δικαίων και αδίκων.

Πριν από μερικούς μήνες, με ένα από τα πρώτα μου άρθρα στο Contra.gr, δεν ήμουν απλά υπέρμαχος της συμμετοχής του Πανιωνίου στη Basket League, αλλά είχα καταθέσει και μια σειρά στοιχείων που αξιολογήθηκαν από την Επιτροπή Επαγγελματικού Αθλητισμού. Δυστυχώς, η απειρία μιας διοίκησης που στελεχώθηκε από ανθρώπους που πιθανώς είχαν καλή διάθεση, αλλά παντελή άγνοια του λεγόμενου επαγγελματικού μπάσκετ, μετέτρεψε αυτήν την ευκαιρία σε δώρο άδωρο! Για μια χρονιά, ο Πανιώνος ταλαιπωρήθηκε αφάνταστα, με αποκορύφωμα τις παλινωδίες στο θέμα προπονητή.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, είναι θέμα ωρών η απομάκρυνση και του Χουγκάζ και στη θέση του θα προσληφθεί ο Γιώργος Καλαφατάκης, που είχε....εκδιωχθεί, μόλις η σημερινή διοίκηση ανέλαβε τις τύχες του συλλόγου γιατί ήταν ο προπονητής που είχε επιλέξει ο "περαστικός" από τη διοίκηση Αντώνης Μαργέτης.

Μια από τις χωρίς λογική και κατεύθυνση κινήσεις της νέας διοίκησης που δυνητικά μπορούσε να την έχει κάνει την εποχή που έφυγε ο Αλεξανδρής και εμπιστεύθηκε τις τύχες της ομάδας στον Κρις Χουγκάζ, με μικρή εμπειρία από την Α1 και ουσιαστικό προσόν του ότι προέρχεται από τα σπλάχνα του συλλόγου.

Μην τον πάρει η κάτω βόλτα

Η σημερινή κατάσταση δεν επιδέχεται διόρθωσης. Το μοναδικό που μπορούσε να κάνει η διοίκηση και θα ήταν απόλυτο λογικό: Να κρατήσει τον Χουγκάζ και να του αναθέσει από τώρα την αξιοποίηση του πλούσιου "φυτωρίου" του συλλόγου, για να παρουσιάσει ο Πανιώνιος μια ανταγωνιστική ομάδα τη νέα σεζόν στην Α2.

Το μέλλον είναι άδηλο πλέον στη Νέα Σμύρνη. Με τους σωστούς χειρισμούς και χωρίς πανικό, ο Πανιώνιος μπορεί να είναι... περαστικός από την Α2, αλλά μπορεί να έχει και την τύχη των ομάδων που ανταγωνιζόταν το 1980. Οι περισσότερες από αυτές σήμερα δεν έχουν πάρει απλά την κάτω βόλτα, αλλά είναι και σε κατηγορίες πολύ πιο χαμηλές ακόμη και από την ούτως ή άλλως "ταπεινή" Α2.