"Κανείς δεν είναι μεγαλύτερος από το παιχνίδι" (μέρος 1ο)
Ο Δημήτρης Καρύδας γράφει για τις αλλαγές που έφερε η παρουσία του Στερν στο ΝΒΑ τις τρεις τελευταίες δεκαετίες και τη νέα εποχή που το παιχνίδι περνάει στα χέρια των παικτών.
Τις τελευταίες ώρες διάβαζα τις δηλώσεις των σούπερ σταρ αλλά και των σταρ… τσέπης του ΝΒΑ στη media day των ομάδων. Είναι ξεκάθαρο ότι στη μετά Στερν εποχή το παιχνίδι σιγά-σιγά περνάει στα χέρια των παικτών και φεύγει μακριά από τον Ολυμπιακό Πύργο στην πέμπτη λεωφόρο της Νέας Υόρκης και τον 17ο όροφο όπου εδρεύει το γραφείο του κομισάριου.
Τα πράγματα δεν ήταν πάντα έτσι. Και δεν ήταν έτσι όσο κομισάριος ήταν ο τετραπέρατος Αμερικανο-εβραίος δικηγόρος Ντέιβιντ Στερν. Το μικρό σουλούπι του (δεν είναι πάνω από 1μ.60) και το διαρκώς χαμογελαστό πρόσωπο του στην πραγματικότητα ήταν απλά ο καθρέφτης. Πίσω από αυτά κρυβόταν ένα κοφτερό τετραπέρατο μυαλό και ένας άνθρωπος που διοικούσε δικτατορικά αλλά ήξερε τον βασικό κανόνα: Έφερνε χρήμα με ουρά στους ιδιοκτήτες των ομάδων. Τρία πράγματα ενδιέφεραν τον Στερν στη διάρκεια της θητείας του: Οι χορηγοί (και τα δολάρια τους), η τηλεόραση και το μάρκετινγκ. Όχι απαραίτητα με αυτή τη σειρά.
Ήταν το τρίτο δημοφιλέστερο άθλημα
Όταν ανέλαβε το ΝΒΑ πριν από τρεις δεκαετίες δεν ήταν τίποτε παραπάνω από το τρίτο δημοφιλέστερο άθλημα στην Αμερική, πίσω από το εθνικό σπορ (μπέιζμπολ), το διαρκώς ανερχόμενο φουτμπολ (το Αμερικάνικο, όχι φυσικά το Ευρωπαϊκό) και μπροστά από το μόνιμα τέταρτο χόκει επί πάγου.
Ο Στερν είχε αρκετή τύχη με το μέρος αλλά πιστός στην ελληνική παροιμία κούνησε και τα δικά του χέρια την ώρα που τον βοηθούσε η καλή θεά της τύχης. Ο Στερν εκμεταλλεύθηκε στο έπακρο την παρουσία δύο μεγάλων ομάδων με τεράστια παράδοση: Των Σέλτικς και των Λέικερς. Αλλά και των δύο σούπερ σταρ τους που έμοιαζαν να έχουν βγει από διαφορετικούς κόσμους. Ο Λάρι Μπερντ δεν ήταν τίποτε παραπάνω από ένας ‘’βλάχος’’, ένα φτωχόπαιδο από την Ιντιάνα και απέναντι τους υπήρχε ο Μάτζικ, το πρότυπο του επιτυχημένου Αφρο-αμερικάνου με το απίστευτο σεξ απίλ, το επικοινωνιακό χάρισμα και το χαμόγελο που τον έκανε δημοφιλή σε όλη την Αμερική. Ο Στερν, όπως λένε οι αστικοί μπασκετικοί μύθοι, έριξε πολύ νερό στον μύλο της αντιπαράθεσης.
Δημοσιεύματα, εκπομπές, αφιερώματα για τη μεγάλη αντιπαλότητα που είχε ξεκινήσει από τον τελικό του κολεγιακού μερικά χρόνια νωρίτερα που παραμένει το παιχνίδι που είδε τηλεοπτικά όλη η Αμερική και το ρεκόρ τηλεθέασης του παραμένει ακατάρριπτο. Με μια διαφορά: Οι δύο παίκτες δεν είχαν τίποτε να χωρίσουν μεταξύ τους αλλά δεν το ήξεραν. Και βρέθηκαν εχθροί για να συντηρήσουν μια κόντρα που εκτόξευσε το ενδιαφέρον του ΝΒΑ στη… στρατόσφαιρα!
Έπειτα ήρθε ο Τζόρνταν
Κάπου εκεί, η θεά τύχη έριξε στο δρόμο του ΝΒΑ και του Στερν τον Μάικλ Τζόρνταν. Μέχρι τους Ολυμπιακούς του 1984 στο Λος Άντζελες ο Τζόρνταν ήταν απλά ένας πολύ καλός παίκτης που όλοι περίμεναν να κάνει καριέρα στο ΝΒΑ. Από τους αγώνες και μετά έγινε ο απόλυτος σούπερ σταρ καθώς τον ανακάλυψε όλη η Αμερική. The rest is history…
Με αυτή την "τριπλέτα" ο Στερν πούλαγε δικαιώματα, τηλεοπτικά και διαφημιστικά του ΝΒΑ για πάνω από μια δεκαετία. Και ότι έπιανε γινόταν χρυσός…
Φυσικά αυτή είναι η λαμπερή πλευρά του ΝΒΑ. Υπάρχει και η σκοτεινή και ανεξιχνίαστη. Ναρκωτικά, ντόπινγκ, ρατσισμός κτυπούσαν ανελέητα. Ο Στερν είχε μια απλή λογική: "Η γυναίκα του Καίσαρα δεν χρειάζεται να είναι τίμια, αρκεί να φαίνεται τίμια". Τα κρούσματα ντόπινγκ του μπέιζμπολ έφτασαν στην αμερικάνικη γερουσία, τα προβλήματα ναρκωτικών του φουτμπολ παραλίγο να καταστρέψουν το άθλημα, ο ρατσισμός του χόκει που είναι all white άθλημα το έχει περιορίσει σημαντικά. Ο Στερν είχε τρία προβλήματα μαζί αλλά τα έλυσε με την απλή μέθοδο: Έριξε όλες τις σκόνες κάτω από το χαλάκι. Οι δημοσιογράφοι έκαναν τα στραβά μάτια, άλλωστε αυτοί που μεταδίδουν αγώνες στην τηλεόραση αποκαλούνται εύστοχα "διασκεδαστές". Οι ερευνητές δημοσιογράφοι είχαν μικρότερο κοινό να απευθυνθούν. Βιβλία όπως τα θρυλικά Pay dirty και Chessmaster που έβγαζαν στη φόρα τα μύχια μυστικά του ΝΒΑ παραλίγο να γίνουν….προσάναμα στο τζάκι του μίστερ Στερν.
Ατάκα για σλόγκαν
Όλα κυλούσαν ομαλά και η παρουσία της πρώτης ντριμ τιμ στη Βαρκελώνη έστειλε τις μετοχές του ΝΒΑ κάπου μεταξύ Σελήνης και… Άρη. Μέχρι εκείνο το βράδυ του 1994 στο Τορόντο. Μερικά από τα καλόπαιδα της δεύτερης ντριμ τιμ ισοπέδωσαν ένα μπαρ του Τορόντο και το θέμα θα περνούσε ενδεχόμενα απαρατήρητο αν μέσα στους θαμώνες δεν ήταν και ένας δημοσιογράφος της τοπικής Toronto Star που έγραψε όλα τα καθέκαστα την επόμενη μέρα. Ήμουν από τους τυχερούς που άκουσαν μια ιστορική δήλωση του Ντέιβιντ Στερν. Τον πέτυχα στο διάδρομο του Skydome στο τέλος του ιστορικού ημιτελικού της Αμερικής με την Ελλάδα μαζί με 3-4 ακόμη ξένους δημοσιογράφους. Συνήθως δεν κάνει δηλώσεις στο… πόδι αλλά για κάποιο λόγο έκανε εξαίρεση και αφού είπε μερικά τυπικά για την εθνική της Αμερικής και καλά λογάκια για την προσπάθεια της δικής μας εθνικής το κλασικό χαμόγελο πάγωσε στα χείλη του μόλις άκουσε την ερώτηση που δεν ήθελε να ακούσει. Για το ρημαγμένο μπαρ. Ψύχραιμος αλλά χωρίς χαμόγελο είπε μια ατάκα που έμεινε στην ιστορία: "Είναι η ώρα να ξαναπάρουμε το παιχνίδι στα χέρια μας. Κανείς δεν είναι μεγαλύτερος από το παιχνίδι" .
Μεγάλη κουβέντα που ίσως έπρεπε να την κάνουμε σλόγκαν στην Ελλάδα για να την ακούνε οι παράγοντες των ομάδων μας. Και το πήρε με τον τρόπο που ήξερε. Επιβάλλοντας τον νόμο του στους παίκτες. Είχαν μεγάλα συμβόλαια, στάτους σούπερ σταρ αλλά το παιχνίδι ελεγχόταν από τον 17ο όροφο και το γραφείο του κομισάριου. Μερικά χρόνια αργότερα, την εποχή του παραλίγο καταδικαστικού λοκ άουτ ο Στερν επέβαλλε τους κανόνες του λέγοντας στην ένωση παικτών με κυνικό τρόπο ότι θα έβαζε τη μαριχουάνα στις απαγορευμένες ουσίες και ότι οι έλεγχοι για ντόπινγκ θα γίνονταν αιφνιδιαστικά. Οι παίκτες υποχώρησαν σε μια νύχτα. Ακόμη και στον παράδεισο (του μπάσκετ) υπάρχουν καλά κρυμμένοι σκελετοί σε ντουλάπια.
Μόνο που τίποτε δεν διαρκεί αιώνια… Ο Μάτζικ και ο Μπερντ ήταν συνταξιούχοι, ο Στερν είχε στείλει σπίτι του για δύο χρόνια τον Τζόρνταν (αυτό είναι μια άλλη ιστορία που θα γράψω κάποια στιγμή στο μέλλον) και ο "αέρινος" γύρισε όταν τον πρόσταξε αλλά ξανάφυγε λόγω ηλικίας. Και ξαφνικά στην αυγή του νέου αιώνα ο βασιλιάς ήταν γυμνός: Προερχόταν από ένα παραλίγο καταδικαστικό λοκ άουτ, δεν είχε σταρ και το παιχνίδι δεν ήταν πια στα χέρια κανενός. Αλλά την συνέχεια της ιστορίας ας μου επιτραπεί να τη γράψω μια από τις επόμενες μέρες γιατί όπως συνήθως ξέφυγα κάθε….ελέγχου στο μέγεθος ενός κειμένου.
Υ.Γ. Μια άσχετη –με το θέμα- υποσημείωση. Η απόφαση της επιτροπής επαγγελματικού αθλητισμού και η παραμονή του Πανιωνίου στην Basket League νομίζω ότι δικαίωσε απόλυτα ένα ρεπορτάζ που αναρτήθηκε στο Contra.gr και για το οποίο συνάντησα πολλές αντιδράσεις. Νομίζω ότι οι εξελίξεις επιβεβαίωσαν πλήρως εκείνο το ρεπορτάζ.
