Ας βγάλουμε όλοι τον σκασμό

Ιανουάριος 2000. Βαθύ, Σάμος. Λίγες ώρες μετά την άφιξή μας στο νησί από το κέντρο για το 9μηνο της παραμεθωρίου. Βλέμματα χαμένα, κοιτάζαμε τη θάλασσα περιμένοντας να μπούμε στους θαλάμους της μονάδας. Απέναντι, στο βάθος, είχαμε την Τουρκία. "Μαλάκα, κοίτα πόσο κοντά είναι", ήταν το άμεσο σχόλιο όταν η ματιά έπεφτε εκεί, κάνοντας, αυτομάτως, σκέψεις ότι σε περίπτωση που γίνει καμιά μαλακία με τους απέναντι "τη γαμήσαμε, οι πρώτοι που θα πάνε θα είμαστε εμείς".

Ταυτόχρονα, πέραν του φόβου σαν ψαρωμένοι που ήμασταν, είχαμε να αντιμετωπίσουμε και την "υποδοχή" των παλιών στην μονάδα. "Είσαστε γκαντέμηδες. Είστε η τελευταία σειρά που πετυχαίνει τους 255. Καλά θα περάσετε...". Αυτό το "καλά θα περάσετε" ερχόταν να σφίξει κι άλλο τον κόμπο στο στομάχι. Πριν πάμε στη Σάμο είχαμε ακούσει διάφορα. Για jukebox, για αγγαρείες μέσα στη νύχτα, για εκφοβισμούς, για μαγκιές και όλα αυτά που συνθέτουν τον παραλογισμό του ελληνικού στρατού.

H πρώτη εβδομάδα ήταν δύσκολη. Όχι τόσο σε σχέση με άλλες εποχές, αλλά δύσκολη. Ψυχολογικός πόλεμος, αγγαρείες και ψευτοαπειλές των "παλιών" προς τους "νέους". Αν είχες υπομονή, έκανες τον μαλάκα όταν σε σήκωναν στις 2 τα ξημερώματα για να πλύνεις τα πόδια σου, ή σε έβαζαν να καθαρίσεις τα σκατά από τις τουαλέτες, τα οποία επίτηδες "διακοσμούσαν" τους τοίχους στις τούρκικες. Αν είχες υπομονή, κατάπινες κάθε μαλακία των "παλιών" που για να σου σπάσουν τα νεύρα, αποφάσιζαν να κάνουν πάρτι στον θάλαμο στις 3 τα ξημερώματα και έσπαγαν τους πυροσβεστήρες για να σε βάλουν μετά να καθαρίσεις τους αφρούς. Κι αν, λέω αν, εξέφραζες την όποια δυσαρέσκειά σου σε κάποιον ανώτερο, η απάντηση που έπαιρνες σου έκοβε τα φτερά: "Προβλέπεται για τη σειρά σου. Νέος είσαι..." (πραγματικό γεγονός).

Τουλάχιστον εμένα με γλίτωσε πολλές φορές η σωματοδομή μου. Σαν τώρα θυμάμαι έναν πιτσιρικά "παλιό", ήταν δεν ήταν 1.60. Είμαι ξαπλωμένος στο κρεβάτι του θαλάμου και μπαίνει μέσα χτυπώντας δυνατά την πόρτα με κλωτσιά. Για να δείξει, δηλαδή, ότι είναι ο "γαμάω". "Νέος! Τι κάνεις εκεί, ρε; Λουφάρεις;", άρχισε να μου φωνάζει. Σηκώθηκα χωρίς καμία αντίδραση, για να διαθέσω τον εαυτό μου στις ορέξεις του για αγγαρεία. Η εικόνα αστεία. Τη θυμάμαι ακόμα και γελάω. Σαν τον συγχωρεμένο τον Χάιταουερ στη Μεγάλη των Μπάτσων Σχολή μπροστά στον αστυνόμο Χάρις. Ο "παλιός" στραβοκαταπίνει, αλλά εγώ "πέφτω" στο ύψος του και συνεχίζω να του "δείχνω" τον όποιο "σεβασμό". Αν και ξέραμε πολύ καλά και οι δυό μας ότι θα μπορούσα να τον βάλω μπρελόκ στα κλειδιά μου.

Όλα αυτά δεν τα λέω ως παράσημο. Τα λέω γιατί είδα από κοντά περιστατικά που θα μπορούσαν να σπάσουν την κλωστή της ψυχικής ηρεμίας του καθενός. Κάθε μέρα που περνά θέλω να σβήσω κάθε τι με ενώνει με εκείνη την περίοδο και το αναγκαίο κακό του στρατού. Πέραν από καλούς φίλους και καλά παιδιά, δεν μου έδωσε τίποτε άλλο. Ή μάλλον μου έδωσε γνώση για την... παράλογη λογική. Σαν τώρα θυμάμαι να μου λένε: "εκεί που τελειώνει η λογική, αρχίζει ο στρατός".

Από τότε έως σήμερα έχουν περάσει 15 χρόνια. Κάποιοι, τόσα χρόνια μετά πέφτουν από τα σύννεφα με τα όσα τραβούσε ο αδικοχαμένος Βαγγέλης Γιακουμάκης. Κάποιοι τώρα έμαθαν τι σημαίνει jukebox, βασανιστήρια από "μάγκες" σε όσους νόμιζαν ότι είναι υποδεέστεροί τους και όλα όσα συνοδεύουν τον παραλογισμό του bullying. Tα μαθαίνουν τώρα γιατί τώρα έγιναν γνωστά στο ευρύ κοινό. Γιατί πρωτίστως εμείς δεν μιλούσαμε, γιατί ήταν "προβλεπόμενο".

Αυτού του είδους το bullying είναι πιο επικίνδυνο από κάθε τι χαρακτηρίζεται ως φάρσα. Γιατί γίνεται συνειδητά. Όχι μόνο από τους απέναντι, αλλά και μέσα από την οικογένεια. Κάθε τι διαφορετικό αντιμετωπίζεται μειονεκτικά γιατί θεωρούμε ότι εμείς είμαστε καλύτεροι. Και βάζω πρώτο πληθυντικό γιατί έχω βρεθεί κι εγώ στην απέναντι όχθη. Να γελάω με κάποιον και να προσπαθώ να βγάλω γέλιο και στους υπόλοιπους. Και τώρα που το σκέφτομαι λέω πόσο μαλάκας ήμουν. Με κεφαλαία όλα τα γράμματα. Γιατί θα μπορούσα κι εγώ να πέσω πάνω σε έναν Βαγγέλη Γιακουμάκη.

Ευτυχώς για μένα, κατάλαβα αμέσως το λάθος μου και όσες φορές προσπάθησα να παίξω με την αδυναμία του άλλου, το μετάνιωσα αμέσως. Και το σταμάτησα σχεδόν εν τη γενέσει του. Εγώ. Κάποιοι άλλοι όχι. Πολλοί από αυτούς που "κλαίνε" από το πρωί της Κυριακής σε facebook και twitter και όχι μόνο ξέρουν τι σημαίνει bullying, αλλά μπορεί κι αυτοί να είχαν μιμηθεί κάποτε τη "μαγκιά" των Κρητικών που είδαν σαν σάκο του μποξ τον Γιακουμάκη, αποφασίζοντας αυτοβούλως να τον κάνουν σαν κι αυτόν.

Ευτυχώς -και το τονίζω- τα τελευταία 8 χρόνια της ζωής μου έμαθα τι σημαίνει Κρήτη. Και σίγουρα δεν είναι αυτή που παρουσιάζουν από τη μέρα που εξαφανίστηκε το αδικοχαμένο παλικάρι. Αυτή είναι η μικρή, η ελάχιστη Κρήτη που έχει απομείνει από ένα παρελθόν εγωισμού και δήθεν πατριωτισμού. Και αυτή είναι κρυμμένη πάνω στα βουνά. Αυτοεξόριστη γνωρίζοντας ότι δεν αντιπροσωπεύει το λαό, την υπερηφάνειά του, την φιλοξενία του και την φυσική ομορφιά του.

To θέμα δεν είναι αυτοί που οδήγησαν τον Γιακουμάκη στον τραγικό επίλογο. Αυτή είναι μια ιστορία που βγήκε στην επιφάνεια. Το θέμα είναι ότι υπάρχουν άλλες τόσες. Κάποιες εξ αυτών, απολύτως "δικαιολογημένες" γιατί "έτσι γίνεσαι άντρας" (στρατός) και κάποιες άλλες γιατί "έτσι είναι το ποδόσφαιρο. Αλλιώς πήγαινε να δεις όπερα".

Ο Βαγγέλης ήταν ένα παιδί που δεν άντεξε. Κι αν τα κατάφερνε, σίγουρα δεν θα άντεχε να διαβάζει τους επικήδειους που γράφτηκαν από το πρωί της Κυριακής. Παντού. Με κροκοδείλια δάκρυα μιας κοινωνίας που ζει με τον τρόμο μήπως το αγόρι της βγει γκέι ή μήπως η κόρη μείνει στο ράφι. Μιας κοινωνίας που προετοιμάζει το bullying από το σπίτι σε μικρή ηλικία, τότε που τα μωρά δεν πλησιάζουν ό,τι προσβάλλει την αισθητική μας, μαθαίνουμε τα παιδιά μας να μην κάνουν παρέα με αυτόν που έχει σκισμένη φόρμα ή λαδωμένα μαλλιά και φροντίζουμε να τους περνάμε εμμέσως πλην σαφώς την "ανάγκη" να είναι ομοφοβικοί. Μα, το βασικότερο, μαθαίνουμε όλοι μας να κάνουμε χείριστου είδους bullying στα social media, σε όλες τις εκφάνσεις του. Πολιτικό, κοινωνικό, σεξουαλικό, αθλητικό. Με μοναδικό στόχο να ικανοποιήσουμε τη ματαιοδοξία μας και με μονάδα μέτρησης τα like και τα share για να πιστέψουμε ότι έχουμε και δίκιο.

Το πρωί της Κυριακής διάβαζα τις άναρθρες κραυγές φίλων και γνωστών στα social media. "Εκλαιγαν" για τον Βαγγέλη, τον έκαναν δικό τους. Μάζευαν like και retweets νομίζοντας ότι επιτελούν κοινωνικό έργο. Πίστεψαν ότι η ματαιοδοξία τους θα καλυφθεί από τη δήθεν ευαισθησία. Είναι (είμαστε) οι ίδιοι που αύριο-μεθαύριο θα ξεχάσουμε τον Βαγγέλη. Θα ξεχάσουμε τα όσα προηγήθηκαν για να φτάσουμε εδώ, θα ξεχάσουμε ότι μια οικογένεια κατακρεουργήθηκε από τα ΜΜΕ και εμάς, στο βωμό της ανάγκης να "φωνάξουμε" από το πληκτρολόγιο (αλλά να εξακολουθούμε να παραμένουμε σιωπηροί).

Ας σταματήσουμε να διαχωρίζουμε το bullying. Ας μάθουμε στα παιδιά και στους δίπλα μας να μαθαίνουν να αγαπούν και να μη διαχωρίζουν το ωραίο από το άσχημο, το διαφορετικό από το τυποποιημένο που νομίζουμε ότι είναι σωστό. Ας μάθουμε στα παιδιά μας να αγαπάνε και -το βασικότερο- να μιλάνε. Να μη φοβούνται νομίζοντας ότι είναι "κότες" επειδή ζητούν βοήθεια. Να μη φοβούνται να εκφράσουν ό,τι τους πνίγει. Να μη φοβούνται να τα βάζουν με το παράλογο και το κατακριτέο. Ας βγούμε επιτέλους από τη λογική που μας έμαθε ο στρατός περί ανδρισμού και παλικαριάς.

Και ας κοιταχτούμε όλοι στον καθρέπτη και μετά να βγάλουμε τον σκασμό. Για την οικογένεια του παιδιού, πάνω απ' όλα. Γιατί δεν αντέχεται η θλίψη και η υποκρισία μαζί...

Καλό σου ταξίδι...