Η ακαταμάχητη γοητεία του τελευταίου σουτ

Αυτό που συνέβη στον δεύτερο τελικό της Basket League έχει ήδη μείνει στην ιστορία. Τα τρίποντα του Γιαννάκη, τα καλάθια του Γκάλη, ο Πάσπαλιε, ο Έντι Τζόνσον, ο Μποντίρογκα, ο Ράτζα, ο Τζεντίλε, ο Οικονόμου, τα δάκρυα του Κακιούζη, ο Μπατίστ, ο Γιασικεβίτσιους, η τάπα του Διαμαντίδη, τα τρίποντα του Σπανούλη και άλλα που ξεχνάω.

ΟΥΤΕ ΣΤΟ ΣΙΝΕΜΑ

Όλα αυτά πλέον έχουν ένα νέο κεφάλαιο. Ναι, πολλά ακόμα θα ακολουθήσουν. Αλλά είναι πολύ, πάρα πολύ δύσκολο να ξεπεραστεί αυτό που έγινε στο κλειστό του ΟΑΚΑ στον δεύτερο τελικό. Οι δύο μεγαλύτερες φιγούρες του ελληνικού μπάσκετ σε δύο διαδοχικές φάσεις, σήματα-κατατεθέντα του επιθετικού ρεπερτορίου τους, να εκτελούν για τρεις ενώ η ομάδα τους βρίσκεται πίσω στο σκορ και ο χρόνος τελειώνει. Και να βρίσκουν τον στόχο.

Ούτε στο σινεμά δεν γίνονται αυτά, έγιναν όμως στο παρκέ. Και μπορεί οι οπαδοί του Παναθηναϊκού να βυθίστηκαν στη θλίψη και οι αντίστοιχοι του Ολυμπιακού να εκτοξεύθηκαν στα ουράνια, αλλά ποιος, ουδέτερος ή όχι, μπορεί να ισχυριστεί πως δεν έμεινε με το στόμα ανοιχτό. Πως τόσες μέρες μετά, δεν πιάνει τον εαυτό του να λέει "απίστευτο" όταν θυμάται τι έγινε, ανεξάρτητα αν ήταν με τους νικητές ή με τους ηττημένους.

"ΑΠΛΩΣ ΤΕΛΕΙΩΣΕ Ο ΧΡΟΝΟΣ"

Απίστευτο, αλλά συνέβη. Back-to-back. Δυο πόντους πίσω ο Παναθηναϊκός, τρίποντο ο Διαμαντίδης, μέσα. Έναν πόντο πίσω ο Ολυμπιακός, τρίποντο ο Σπανούλης, μέσα. Τέλος χρόνου. Απολύτως ταιριαστή η ατάκα του Μάικλ Τζόρνταν: "Δεν έχασα ποτέ κάποιο παιχνίδι, απλώς μου τελείωσε ο χρόνος". Ποιος ξέρει τι θα μπορούσε να συμβεί αν έμεναν έστω 3-4 δευτερόλεπτα.

Το σουτ του Σπανούλη ήταν "θανάσιμο". Η μπάλα ακούμπησε στο διχτάκι στο 0.01. Για τον Παναθηναϊκό, για τον Διαμαντίδη ο χρόνος είχε τελειώσει.

Σε μερικές μέρες θα ξέρουμε αν το σουτ Σπανούλη που απέτρεψε το 2-0 του Παναθηναϊκού ήταν η στιγμή πάνω στη οποία έχτισε ο Ολυμπιακός για να πάρει το πρωτάθλημα ή αν απλώς ήταν μια μεγάλη στιγμή απ' την οποία ο Παναθηναϊκός κατάφερε να επιστρέψει και να πάρει τη σειρά. Στο μυαλό μου, ο τίτλος είναι στο 50-50. Άντε στο 55-45 γιατί η ομάδα που έχει πετύχει την τελευταία νίκη (και έχει και το πλεονέκτημα) παίρνει πάντα ένα ψυχολογικό αβαντάζ.

Δεν υπάρχουν losers, μόνο winners

Ο χρόνος θα μας δώσει τις απαντήσεις. Μέχρι τότε, ο δεύτερος τελικός και το επικό φινάλε του ήταν ένα τεράστιο μάθημα για όσους ήθελαν και θέλουν να το πάρουν. Είναι λυπηρό το ότι υπάρχουν αρκετοί που χρειάζονταν αυτό το φινάλε για να δουν την αλήθεια, αλλά υπάρχουν. Και τα δύο μεγάλα σουτ που έβαλαν Διαμαντίδης και Σπανούλης είναι η καλύτερη ευκαιρία για να καταλάβουν κάτι: σ' αυτό το επίπεδο του πρωταθλητισμού, δεν υπάρχουν losers, παρά μόνο winners.

Ο Διαμαντίδης με τον Σπανούλη δεν είναι winners επειδή έβαλαν δύο απίστευτα σουτ. Είναι winners και τεράστιες προσωπικότητες επειδή τα δοκίμασαν. Τα σχεδίασαν, τα αποφάσισαν, τα εκτέλεσαν. Δεν τους κάνει νικητές η κατάληξη, η μπάλα που μπαίνει στο διχτάκι. Είναι ήδη νικητές την ώρα που η μπάλα φεύγει απ' τα χέρια τους. Είναι νικητές γιατί δέχονται να σηκώσουν το βάρος, να υποδυθούν τον ρόλο που είναι κορώνα-γράμματα. Κορώνα-ήρωας, γράμματα-μοιραίος.

ΗΡΩΕΣ, ΑΛΛΑ ΜΠΟΡΕΙ ΚΑΙ "ΚΑΤΑ ΛΑΘΟΣ"

Ο οποιοσδήποτε μπορεί να βάλει το τελευταίο σουτ. Δεν υπερβάλω καθόλου, ο οποιοσδήποτε. Το μόνο που χρειάζεται είναι να έρθει η μπάλα στα χέρια του την ώρα που ο χρόνος τελειώνει. Σουτάρει, μπαίνει ή βγαίνει. Όμως, όταν η εκτέλεση έρχεται έτσι, το έργο είναι πολύ διαφορετικό.

Ο παίκτης που σουτάρει με τον χρόνο να λήγει επειδή η μπάλα έφτασε στα χέρια του, από ριμπάουντ ή πάσα, έχει ήδη ένα τεράστιο πλεονέκτημα: δεν μπορούσε να κάνει αλλιώς. Δεν είχε επιλογή, δεν αποφάσισε κάτι. Έμεναν 2-3 δευτερόλεπτα, σούταρε και η μπάλα μπήκε. Ήρωας, ναι, αλλά μπορεί και "κατά λάθος".

ΕΥΣΤΟΧΗΣΑΝ, ΑΛΛΑ ΔΕΝ ΤΟ ΕΠΕΛΕΞΑΝ

Όχι, κανείς δεν μπορεί να αφαιρέσει κρέντιτ απ' τον Πρίντεζη που ευστόχησε στην Πόλη το 2012 ή τον Διαμαντίδη που "σκότωσε" τη Γαλλία το 2005. Ήρωες σε αξέχαστα σουτ, που μάλιστα σφράγισαν ιστορικές ανατροπές και έδωσαν μεγάλους τίτλους. Αλλά, όπως και να το κάνουμε, βρέθηκαν στη θέση αυτή. Δεν το επέλεξαν οι ίδιοι.

Θυμάστε τις δηλώσεις; "Όλοι προσπαθήσαμε, έτυχε να πάρω εγώ το τελευταίο σουτ, ο χρόνος τελείωνε, ευτυχώς μπήκε".

Ακόμα κι αν η μπάλα χτυπούσε στο σίδερο, κανείς δεν θα μπορούσε να τους πει τίποτα. Δεν επέλεξαν κάτι, δεν σχεδίασαν κάτι, δεν αποφάσισαν. Εκτέλεσαν και μόνο. Κρίνονται απ' το που θα χτυπήσει η μπάλα. Κι αυτό μπορεί να αποφασίζει τη διαφορά ανάμεσα στη νίκη και την ήττα, αλλά δεν είναι ποτέ λάθος.

ΟΙ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΔΙΑΜΑΝΤΙΔΗ-ΣΠΑΝΟΥΛΗ

Φέρτε τώρα στο μυαλό σας τα δύο επικά σουτ του δεύτερου τελικού και δείτε τα ξανά στα βίντεο. Επίθεση για τον Παναθηναϊκό, δύο πόντους πίσω. Πόσες επιλογές έχει ο Διαμαντίδης; Να πάει σε ντράιβ, να ψάξει την πάσα που θα βγάλει συμπαίκτη του ελεύθερο, να κερδίσει το φάουλ, να σχεδιάσει ένα play που πάλι θα βγάλει τον Φώτση ελεύθερο σκοπευτή απ' έξω.

Επίθεση για τον Ολυμπιακό, έναν πόντο πίσω. Πόσες επιλογές έχει ο Σπανούλης; Να πάει στο ντράιβ, να εκτελέσει για δύο, να προκαλέσει την επαφή για να κερδίσει φάουλ, να πασάρει στον Λοτζέσκι, να "ταΐσει" τον Πρίντεζη που ποστάρει τον Διαμαντίδη.

Δεν είναι απλώς buzzer beater αυτά που έβαλαν. Είναι απόφαση του τι θα συμβεί. Είναι καθολική ανάληψη ευθύνης. Δεν είναι ένα σουτ που πρέπει να γίνει γιατί ο χρόνος τελειώνει, είναι ένα σουτ που έχει προαποφασιστεί, σχεδιαστεί, επιλεγεί ανάμεσα από πολλές άλλες επιλογές.

ΑΝ Η ΜΠΑΛΑ ΠΑΕΙ ΣΤΟ ΣΙΔΕΡΟ, ΑΡΧΙΖΕΙ Η ΚΩΜΩΔΙΑ

Το μόνο που χρειάζεται είναι να χτυπήσει η μπάλα στο σίδερο και αμέσως όλοι θα δουν το ριπλέι: το πρώτο πράγμα που θα ψάξουν είναι το τι άλλο μπορούσε να συμβεί. Αν η μπάλα χτυπήσει στο σίδερο, αυτομάτως όλες οι άλλες επιλογές μοιάζουν καλύτερες.

Κι αν η μπάλα χτυπήσει στο σίδερο, τότε αρχίζει η κωμωδία. Λίγος, κομπλεξικός, γερασμένος, εγωιστής, ντίβα, loser. Άνθρωποι που δεν θα ήθελαν να βρεθούν ποτέ στη θέση τους, κρίνουν αρνητικά αυτούς που δέχονται, επιδιώκουν μάλιστα, να είναι αυτοί που θα παίξουν κορώνα-γράμμα όχι μόνο την τύχη ενός τελικού, αλλά την ίδια τους την αφήγηση.

ΕΛΑΧΙΣΤΟΙ ΘΕΛΟΥΝ ΝΑ ΑΠΟΦΑΣΙΣΟΥΝ

Βλέπετε, όλοι θέλουμε να γίνουμε ήρωες. Όμως το πράγμα αλλάζει όταν η επιλογή είναι μεταξύ του απόλυτου ήρωα και του τραγικά μοιραίου. Είναι δελεαστικό να μπορείς να κερδίσεις τα πάντα σε μια στιγμή, αλλά τρομακτικό να σκεφτείς πως την ίδια στιγμή μπορείς να τα χάσεις όλα. Κι αν το παιχνίδι στα φέρει έτσι, τότε ΟΚ, το δέχεσαι αναγκαστικά. Σουτάρεις και προσεύχεσαι να μπει. Αλλά τη θέληση του να βρεθείς οικειοθελώς, χωρίς δισταγμό, σ' αυτή τη θέση την έχουν ελάχιστοι.

Όλοι θέλουν να βάλουν το τελευταίο σουτ. Λίγοι, ελάχιστοι είναι αυτοί που θέλουν να αποφασίσουν το πώς, το τι και το πότε, να πάρουν τα πάντα πάνω τους. Γιατί τότε δεν έχεις να απολογηθείς μόνο για την αστοχία, αλλά κυρίως για την επιλογή.

ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΖΩΗΣ

Διαμαντίδης και Σπανούλης δεν χρειάζονταν αυτά τα σουτ για να αποδείξουν κάτι σε κανέναν. Όποιος φίλαθλος ή οπαδός σ' αυτήν τη χώρα περίμενε να δει αν θα βάλουν αυτά τα σουτ για να πάρει απαντήσεις, έχει χάσει τον χρόνο του την τελευταία δεκαετία, τους παρακολουθεί τσάμπα και δεν καταλαβαίνει.

Η κατάληξη της μπάλας στο καλάθι είναι το τίποτα μπροστά στην ανάληψη της ευθύνης. Οι δύο κολοσσοί αυτοί δεν μας δίδαξαν κάτι με το να ευστοχήσουν. Αλλά είναι μάθημα αθλητισμού και ζωής το να τους βλέπει κανείς να αρνούνται να αποτινάξουν αυτά που κουβαλάει το επίθετο που γράφει η φανέλα τους, να βγαίνουν μπροστά όχι γιατί "έτυχε", αλλά γιατί αυτό αισθάνονται πως οφείλουν να κάνουν, να αποδεικνύουν έμπρακτα πως "αρχηγός" σημαίνει πολλά, αλλά πάνω απ' όλα είναι αυτός που δέχεται να γίνει ο ίδιος μοιραίος, παρά κάποιος άλλος συμπαίκτης του.

ΜΠΕΙ-ΔΕΝ ΜΠΕΙ

Πάω στοίχημα πως άπειρες φορές έχετε πει για κάποιον "το έκανε γιατί ήθελε να γίνει ήρωας". Πάω στοίχημα πως δεν έχετε σκεφτεί πως ταυτόχρονα "γλιτώνει" τους υπόλοιπους απ' το να γίνουν μοιραίοι. Πάω στοίχημα πως όλοι μας έχουμε μιλήσει για εγωισμό, με αρνητική χροιά. Πάω στοίχημα πως δεν έχουμε σκεφτεί πως ίσως ο εγωιστής να είναι ταυτόχρονα και ο μόνος που μπορεί να αντέξει την αποτυχία, που έχει αυτό που χρειάζεται για να συνεχίσει κι αφότου έχει δει την μπάλα να βρίσκει σίδερο και έχει ζήσει την κόλαση του να είσαι ο μοιραίος.

Σπανούλης και Διαμαντίδης έβαλαν τα σουτ γιατί είναι πολύ μεγάλοι παίκτες. Διαμαντίδης και Σπανούλης πήραν αυτά τα σουτ γιατί είναι τεράστιες προσωπικότητες, που αντέχουν την αποτυχία. Γι' αυτό και έχουν πετύχει, γι' αυτό είναι winners. Μπει-δεν μπει.

ΥΓ. Ποιοι είναι losers; Ίσως αυτοί που τα παρατάνε εύκολα, αλλά αυτοί δεν φτάνουν ποτέ να πατάνε το χορτάρι και το παρκέ και να τους παρακολουθούν εκατομμύρια στις τηλεοράσεις. Σίγουρα αυτοί που χρησιμοποιούν με ευκολία τη λέξη loser για να χαρακτηρίσουν ανθρώπους που έχουν πετύχει όσα εκείνοι δεν τολμούν καν να ονειρευτούν.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Γιάννης Ζωιτός: Όταν ο Γκιστ δεν μάρκαρε τον Σπανούλη

Σταύρος Καραΐνδρος: Ο "Γυφτούλης" και ο "Αγκωνίδης" γράφουν τη δική τους ιστορία