Η "μισή" Πορτογαλία μισό βήμα απ’ την κούπα

Έκανε ομάδα το συνονθύλευμα

Ο Φερνάντο Σάντος κατάφερε κάτι πραγματικά πολύ δύσκολο. Και το σωστό πρίσμα για να το καταλάβει κανείς είναι η επιστροφή στην αφετηρία της δουλειάς του Σάντος, όταν και ανέλαβε την Πορτογαλία.

ΤΑ ΜΑΥΡΑ ΧΑΛΙΑ ΤΟΥ 2014

Το καλοκαίρι του 2014 η Πορτογαλία ήταν ένα συνονθύλευμα στα γήπεδα της Βραζιλίας. Διασύρθηκε με 4-0 στην πρεμιέρα απ’την Γερμανία, ισοφάρισε σε 2-2 στο 95’ τις ΗΠΑ, νίκησε με 2-1 την Γκάνα στον τελευταίο αγώνα, χωρίς να καταφέρει να προκριθεί στους 16.

Ακόμα και ο δρόμος προς στη Βραζιλία ήταν προβληματικός. Οι Πορτογάλοι είχαν βγει 2οι στον όμιλο των προκριματικών, πίσω απ’τη Ρωσία(!), χρειάστηκαν τα μπαράζ κόντρα στη Σουηδία για να πάρουν το εισιτήριο για το Μουντιάλ. Αμυντική λειτουργία; Στα προκριματικά έφαγαν εννιά γκολ σε δέκα ματς, με αντιπάλους τη Ρωσία, το Ισραήλ, το Αζερμπαϊτζάν, τη Β. Ιρλανδία και το Λουξεμβούργο. Στη Βραζιλία έφαγαν επτά σε τρία ματς στον όμιλο.

Εύκολο είναι να πει κανείς πως ο Σάντος απλώς πήγε την Πορτογαλία ένα βήμα παραπέρα απ’αυτό που έχει “συνηθίσει” στα Euro. Η αλήθεια είναι πως ο Φερνάντο τους ανέλαβε σε πολύ άσχημη κατάσταση: χωρίς ταυτότητα, χωρίς σχέδιο, χωρίς σταθερότητα, χωρίς ηθικό. Μια ομάδα που η ματιά των απ’έξω ήταν τόσο εστιασμένη στον Ρονάλντο, που περνούσε απαρατήρητο το πόσο κακή ήταν.

ΤΟΥΣ ΕΚΑΝΕ ΟΜΑΔΑ

Δύο χρόνια αργότερα, η Πορτογαλία είναι στον τελικό του Euro 2016. Ναι, δεν έχει πετάξει έξω καμία απ’τις παραδοσιακές δυνάμεις της ηπείρου, ναι, βγήκε τρίτη στον όμιλο χωρίς να κάνει νίκη, ναι, γλίτωσε το ταμπλό του θανάτου μόνο και μόνο επειδή η Ισλανδία πέτυχε στις καθυστερήσεις ένα γκολ που δεν χρειαζόταν.

Ο,τι κι αν της πήγε δεξιά στην πορεία προς τον τελικό, κανείς δεν μπορεί να πει πως ο Σάντος δεν πέτυχε τον Νο1 βασικό στόχο. Όχι τον τελικό, όχι την κατάκτηση, αλλά το να κάνει την Πορτογαλία ομάδα. Με συνοχή, με φιλοσοφία: ένα reactive σύνολο, που όταν πέφτει πίσω απ’την μπάλα είναι δύσκολο να δεχθεί γκολ. Στα οκτώ προκριματικά έφαγε μόνο τέσσερα γκολ. Στα 330’ των νοκ-άουτ στη Γαλλία έχει δεχθεί μόλις ένα.

Επιτέλους, ο Ρονάλντο στην κορυφή

Η Πορτογαλία βρήκε στο πρόσωπο του Σάντος αυτόν που θα τη σηκώσει απ’το τέλμα του 2014. Και ο Ρονάλντο βρήκε επιτέλους έναν ομοσπονδιακό που τον χειρίστηκε όπως έπρεπε. Επιτέλους γιατί ήταν πραγματικά αδιανόητο πως η Πορτογαλία απ’τη μία έπασχε στη θέση του φορ, δεν είχε για χρόνια κάποιον πραγματικά κλασάτο επιθετικό, και ταυτόχρονα είχε προπονητές που αρνούνταν να κάνουν το απλό: να στείλουν τον Ρονάλντο στην κορυφή, είτε μόνο του, είτε σε δίδυμο.

Κάποτε, όταν ο Κριστιάνο έπαιζε ακόμα ως εξτρέμ που τα σάρωνε όλα, καταλαβαίνω πως δεν τους ήταν και τόσο προφανές το γεγονός πως έπρεπε να μιμηθούν τον Φέργκιουσον που σε πολλά μεγάλα ματς έστελνε τον Ρονάλντο στην κορυφή. Αλλά τα τελευταία χρόνια ο μεγάλος Πορτογάλος έχει σταματήσει να παίζει ως εξτρέμ, κινείται και λειτουργεί ως ελεύθερος επιθετικός, που πάντα έχει τρόπο να κάνει γκολ τα πάντα.

Είναι απορίας άξιον πως η Πορτογαλία και τον ταλαιπωρούσε στο πλάι και ανεχόταν στην κορυφή τύπους σαν τον Έντερ και δεν έπαιρνε απ’τον Ρονάλντο αυτά που μπορεί.

ΜΟΝΟ ΑΥΤΟΣ ΤΕΤΟΙΑ ΟΒΙΔΑ ΜΕ ΤΟ ΚΕΦΑΛΙ

Τι μπορεί; Μπορεί στο ίδιο τουρνουά που έχει χάσει πέναλτι και 4-5 κλασικές ευκαιρίες να κάνει γκολ κι αυτές που δεν είναι κλασικές, αυτές που δεν είναι καν ευκαιρίες, δεν είναι εύκολες. Αυτό σημαίνει μεγάλος, world class finisher.

Τα εύκολα όλοι τα βάζουν και όλοι τα χάνουν. Την κεφαλιά με την οποία ο Ρονάλντο στην ουσία έστειλε την Πορτογαλία στον τελικό τη βάζουν λίγοι. Βασικά την κερδίζουν λίγοι. Κι απ’τους λίγους που την κερδίζουν, ακόμα πιο λίγοι τη στέλνουν στο τέρμα. Κι απ’τους λίγους που τη στέλνουν στο τέρμα, ελάχιστοι μπορούν, δηλαδή μόνο αυτός μπορεί να στείλει την μπάλα σαν οβίδα στα δίχτυα, να “εκτελέσει” έτσι τον τερματοφύλακα.

Ίσως ο κορυφαίος κεφαλοσφαιριστής των τελευταίων 20-30 χρόνων.

ΗΡΕΜΗΣΕ ΚΑΙ ΗΓΕΙΤΑΙ

Όπως συζητούσαμε πριν τον αγώνα με την Ουγγαρία, ο Ρονάλντο βρίσκεται μπροστά σε μια πολύ μεγάλη ευκαιρία. Το μόνο που χρειαζόταν ήταν να ηρεμήσει, να διώξει γκρίνια και νεύρα, και να συνεχίσει με ηρεμία να περιμένει τις φάσεις που θα τελειώσει. Έκανε αυτό ακριβώς και δεν το κατάλαβαν οι haters που έβγαζαν χολή επειδή βρήκε δύο φορές αέρα με την Πολωνία.

Βρήκε αέρα και τι έγινε; Δεν έκανε κακό στην ομάδα του, είχε ηγετική παρουσία, άφησε τα πολλά και άσκοπα σουτ, έκανε τα απλά και περίμενε τη στιγμή του. Δεν φόρτωσε κανέναν με άγχος και νεύρα, αντίθετα έφερνε ηρεμία και σιγουριά. Η θέση, αλλά και η σωστή συμπεριφορά του Ρονάλντο μπορούν να πιστωθούν κι αυτά στον Σάντος.

Χωρίς σχέδιο ή απειλή με την μπάλα

Η Πορτογαλία είναι ένα ματς μακριά απ’το πρώτο της τίτλο. Το αν θα το καταφέρει θα περιμένουμε να το μάθουμε την Κυριακή το βράδυ. Μέχρι τότε, όμως, μπορούμε να πούμε πως τα “παράπονα” που διατυπώσαμε μετά τα δύο πρώτα νοκ-άουτ δεν άλλαξαν στον ημιτελικό.

ΑΡΙΣΤΑ ΧΩΡΙΣ ΤΗΝ ΜΠΑΛΑ, ΑΛΛΑ ΜΕ ΑΥΤΗΝ;

Όχι, δεν είναι κακό που η Πορτογαλία πέφτει πίσω απ’την μπάλα. Δεν είναι ούτε η πρώτη ούτε η τελευταία reactive ομάδα που πάει ψηλά σε ένα τουρνουά μ’αυτόν τον τρόπο παιχνιδιού. Όπως λέγαμε και μετά τον αγώνα με την Πολωνία, αν το έχει κάνει μέχρι και η Βραζιλία για να πάρει έτσι δύο Μουντιάλ, γιατί να μην το κάνει και η Πορτογαλία;

Να το κάνει, δεν είναι πρωτοφανές. Αλλά είναι μάλλον πρωτοφανές το να φτάνει σε τελικό μια “μισή” ομάδα. Έτσι την χαρακτηρίσαμε μετά την Πολωνία, τέτοια ήταν και κόντρα στην Ουαλία. Πίσω απ’την μπάλα; Σχέδιο και εκτέλεση που παίρνουν άριστα. Με την μπάλα; Ποιο σχέδιο και ποια εκτέλεση;

ΜΕΓΑΛΟ ΟΞΥΜΩΡΟ: ΑΜΥΝΑ ΧΩΡΙΣ ΑΝΤΕΠΙΘΕΣΕΙΣ

Προσωπικά δεν μπορώ να θυμηθώ ομάδα που να παίζει πίσω απ’την μπάλα, να το κάνει καλά, να φτάνει ψηλά και ταυτόχρονα να μην απειλεί στην κόντρα. Είναι το απόλυτο οξύμωρο. Η λογική λέει πως αμύνεσαι σε κλειστούς χώρους για να επιτεθείς σε μεγάλους, αυτό είναι το ατού του να πέφτεις πίσω απ’την μπάλα και να αφήνεις κατοχή στον αντίπαλο.

Η Πορτογαλία αμύνεται χαμηλά, έχει ψηλά στο γήπεδο Κριστιάνο και Νάνι και η μοναδική της απειλή από αντεπίθεση ήταν το γκολ με την Κροατία. Μία ίσον καμία. Είναι πραγματικά πρωτοφανής η αντίθεση το πόσο καλή είναι η Πορτογαλία όταν αμύνεται και πόσο φτωχή, χωρίς εμπνεύσεις, χωρίς θάρρος και χωρίς πραγματικό σχέδιο είναι όταν πρέπει να επιτεθεί.

ΣΕΝΤΡΕΣ ΚΑΙ ΣΤΗΜΕΝΑ

Πίεση ψηλά για να βρει φάση μετά από κλέψιμο; Όχι. Αντεπιθέσεις μετά από κατοχή που ξεκινάει στο κέντρο του γηπέδου ή πιο χαμηλά; Όχι. Συνεργασίες των παικτών, κάθετο παιχνίδι και μέσοι που έρχονται από πίσω; Όχι. Συνεργασίες με τους ακραίους μπακ που δημιουργούν ρήγματα και πατάνε περιοχή; Όχι. Σέντρες από όπου νά’ναι και στημένα; Ναι. Αυτό.

Η Βραζιλία, η Ιταλία, η Ολλανδία, η Ιταλία, η Γερμανία και φυσικά η Ελλάδα είναι ομάδες που στα τουρνουά απ’το 2000 και μετά έχουν πάει σε ημιτελικούς, τελικούς, κατακτήσεις παίζοντας πίσω απ’την μπάλα. Καμία δεν το κατάφερε χωρίς αντεπιθέσεις, χωρίς να απειλεί έστω στοιχειωδώς όσο κρατάει το 0-0, χωρίς θάρρος και σχέδιο όταν βγαίνει και αυτή μπροστά.

Η Πορτογαλία χθες δεν είχε καταφέρει να βρει με πάσα έναν παίκτη στην περιοχή της Ουαλίας μέχρι να έρθει το 2-0. Οι λίγες (4) φορές που το έκανε ήρθαν όλες μετά το γκολ του Νάνι, όταν στην ουσία το ματς είχε τελειώσει και η Ουαλία είχε αφήσει τεράστιους χώρους.

"ΟΜΑΔΑ ΣΑΝΤΟΣ"

“Ομάδα Σάντος”, θα πουν κάποιοι, “τι περίμενες;” Δεν νομίζω πως είναι έτσι. Με τη μικρή Ελλάδα πήγε ο Φερνάντο σε δύο τελικές φάσεις και δεν νομίζω η Ελλάδα να είχε εικόνα “μη απειλής” με την Πολωνία, τη Ρωσία, τη Γερμανία, την Ακτή και την Κόστα Ρίκα. Έκανε ο,τι μπορούσε, με ο,τι όπλα είχε, αλλά ποτέ το πλάνο δεν ήταν μόνο “πίσω απ’την μπάλα, σέντρες και στημένα”.

\Προφανώς και τους Πορτογάλους δεν τους απασχολεί καθόλου το ζήτημα, αλλά θεωρώ πως αξίζει να σημειωθεί η σπανιότητα της ομάδας του Σάντος και του τρόπου που έφτασε στον τελικό. Ίσως μετά τον τελικό, όταν το τουρνουά θα είναι παρελθόν και η Πορτογαλία θα έχει κάνει οριστικό ταμείο, να ψάξουμε να βρούμε και τις αιτίες πίσω απ’αυτήν την εικόνα.

ΚΑΝΕΙΣ ΔΕΝ ΤΟ ΘΕΛΕΙ ΟΣΟ ΑΥΤΟΙ

Μέχρι τότε, ο Σάντος και ο Ρονάλντο ζουν το όνειρό τους. Και χωρίς να υποτιμώ το κίνητρο Γάλλων και Γερμανών, δεν νομίζω πως υπάρχουν κάποιοι στις άλλες δύο ομάδες που να θέλουν αυτό το τρόπαιο περισσότερο απ’αυτό το δίδυμο της Πορτογαλίας. Του αναμορφωτή και του ηγέτη που παρουσιάζεται πιο ώριμος από ποτέ.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Η κίνηση ματ του Λεβ και ο κανόνας του Μίχελς

Το "κτήνος" που λέγεται Ρενάτο Σάντσες