Υπάρχουν ακόμα "δεκάρια";

Τους είπαν παρωχημένους, περιττούς, ξεπερασμένους. Τους θεώρησαν κάτι σαν αναχρονισμό. Έγραψαν ότι δεν χωρούν στο σύγχρονο ποδόσφαιρο. Οι κορυφαίες ομάδες των τελευταίων ετών δεν έχουν θέση για αυτούς. Τα "εξάρια" και τα "οχτάρια" τους πήραν όλοι τη δόξα! Κι όμως. Όσο κι αν οι εποχές αλλάζουν, όσο και αν το πρότυπο του σύγχρονου, δημιουργικού μέσου δεν είναι ο Χουάν Ρομάν Ρικέλμε αλλά ο Τσάβι και ο Πίρλο, ένας βιρτουόζος μεσοεπιθετικός, ένα κλασσικό "δεκάρι", αποτέλεσε τη δεύτερη ακριβότερη μεταγραφή του φετινού καλοκαιριού (μπορεί και πρώτη, δεν έχει ξεκαθαριστεί απολύτως πόσο κόστισε ο Λουίς Σουάρες).

Με αφορμή την απόκτηση του Χάμες Ροντρίγκες από τη Ρεάλ Μαδρίτης, η συζήτηση για τα "δεκάρια" άναψε εκ νέου. Ο Κάρλο Αντσελότι, προκειμένου να χωρέσει τον Ίσκο στην ενδεκάδα, ξεκίνησε την περασμένη σεζόν με σύστημα 4-2-3-1. Στην πορεία όμως το άλλαξε σε 4-3-3, με τριάδα Αλόνσο – Μόντριτς – Ντι Μαρίa στο κέντρο, τον Ίσκο στον πάγκο και δίχως "δεκάρι". Από εκείνο το σημείο και μετά η Ρεάλ βρήκε τον βηματισμό τους και κατάφερε να φτάσει στην κατάκτηση του Τσάμπιονς Λιγκ αλλά και του Κυπέλλου Ισπανίας. Ακόμα και όταν ο Αντσελότι το γύρισε σε 4-4-2, πάλι δεν έπαιξε με δεκάρι. Ο Ίσκο, στις συμμετοχές που βρήκε από τον Ιανουάριο και μετά, αγωνίστηκε είτε ως εσωτερικός μέσος, είτε ως ακραίος μεσοεπιθετικός.

Δεν πρόκειται για καμιά φοβερή καινοτομία. Η Μπαρτσελόνα κατέκτησε τα πάντα, δίχως καθαρό "δεκάρι"(και δίχως καθαρό "εννιάρι" επίσης). Στην Μπάγερν του Χάινκες ο Τόνι Κροος έμοιαζε κάπως με "δεκάρι" αλλά όχι ακριβώς. Στην Μπάγερν του Πεπ φυσικά δεν υπήρχε "δεκάρι".

Τι συνέβη λοιπόν στα "δεκάρια"; Γιατί τα πάτησε το τρένο; Και πώς μπορούν να επανέλθουν στην επικαιρότητα;

Η εποχή των "οχταριών"

Κατ΄ αρχήν συνέβη το αυτονόητο, αυτό που διαπιστώνουμε όλοι στα παγκόσμια γήπεδα την τελευταία δεκαετία: Ο ρυθμός και η ταχύτητα του παιχνιδιού ανέβηκε, η πίεση πάνω στη μπάλα το ίδιο, οι κενοί χώροι, τα σημεία του γηπέδου όπου ένας παίκτης θα είναι μόνος, αμαρκάριστος και θα έχει όλο το χρόνο να σηκώσει το κεφάλι και να κάνει μια τριαντάρα μπαλιά, μειώθηκαν δραστικά! Το ποδόσφαιρο έγινε πιο αθλητικό. Οι τοπ ομάδες δεν είχαν χώρο στην ενδεκάδα τους για παίκτες που δεν μαρκάρουν ή καθυστερούν την ανάπτυξη. Κάπως έτσι τα αργά, ράθυμα, μποέμ "δεκάρια" ακυρώθηκαν και στη θέση τους αναδείχθηκαν τα έξυπνα, γρήγορα στη σκέψη, all – around "εξαρο-οχτάρια". Ποδοσφαιριστές δηλαδή που μαρκάρουν σαν "εξάρια", τρέχουν σαν "οχτάρια", πασάρουν και οργανώνουν σαν "δεκάρια". Ο Τσάβι και ο Αντρέα Πίρλο, κορυφαία δείγματα του είδους, διαθέτουν όλα τα χαρακτηριστικά ενός κορυφαίου "δεκαριού" (ο Πίρλο άλλωστε ξεκίνησε ως κλασσικό "δεκάρι") αλλά εξελίχθηκαν σε κάτι περισσότερο. Πίσω τους υπάρχουν πολλοί ακόμα ποδοσφαιριστές, νεότερης κοπής και αντίστοιχων προσόντων: Λούκα Μόντριτς, Σεσκ Φάμπρεγας, Τιάγκο Αλκάνταρα, Τόνι Κροος, Έντερ Ερέρα, κ.α.

Ωραία, αλλά "δεκάρια", αυθεντικά "δεκάρια", τελικά υπάρχουν ακόμα; Όλο και λιγότερα. Οι τελευταίοι που τίμησαν τη θέση δίχως εκπτώσεις και αγωνιστικές μετατοπίσεις ήταν ο Ζινεντίν Ζιντάν και ο Χουάν Ρομάν Ρικέλμε. "Δεκάρι" στην ψυχή, αλλά σε συσκευασία σέντερ – φορ είναι και ο Ζλάταν Ιμπραϊμοβιτς. Αρκετά "δεκάρι" και λιγότερο "εξαρο- οχτάρι" μοιάζει ο Νταβίντ Σίλβα.

Ο Οζίλ και ο Χαμές

Δεκάρι καθαρό, με όλα τα καλά (υψηλή τεχνική, ικανότητα για το απρόβλεπτο, εκπληκτική αίσθηση του γηπέδου και ικανότητα σε κάθετες πάσες, μεγάλη έφεση στο ένας εναντίον ενός) και όλα τα κακά (απροθυμία στο μαρκάρισμα, "εξαφάνιση" σε μεγάλα χρονικά σημεία του αγώνα, ιδιαίτερη ψυχοσύνθεση), το πιο καθαρό της τελευταίας πενταετίας είναι ο Μεσούτ Οζίλ.

Η δική του χρησιμοποίηση τόσο στη Ρεάλ όσο και στην Άρσεναλ, δείχνει το δρόμο για το μέλλον των "δεκαριών", ενδεχομένως και του Χάμες, ο οποίος επίσης μοιάζει με το πιο κλασσικό «δεκάρι» που έχουμε δει μετά τον Ζιντάν. Είναι πρακτικά αδύνατον για ένα σύγχρονο μεσοεπιθετικό να κάνει καριέρα αν 1ον: Δεν μπορεί να τραβηχτεί στο πλάι και παίξει εξτρέμ όταν οι συνθήκες το απαιτούν. 2ον: Δεν μαρκάρει και δεν πειθαρχεί τακτικά στο σχέδιο του προπονητή του, ειδικά σε φάση άμυνας. Το ανέμελο , απείθαρχο στιλ των "δεκαριών" του παρελθόντος ανήκει εκεί ακριβώς: Στο παρελθόν. Σήμερα, ένα «δεκάρι» που δεν μαρκάρει κινδυνεύει να γίνει αιτία μεγάλων ηττών και οδυνηρών αποκλεισμών (όπως ο Οζίλ στο Ντόρτμουντ – Ρεάλ Μαδρίτης ή εν μέρει ο ο Έντεν Αζάρ στο Τσέλσι – Ατλέτικο Μαδρίτης). 3ον: Δεν έχει πίσω του ένα καλά οργανωμένο κέντρο που να παίζει για αυτόν.

Μηχανές ονείρων

Πέραν των καθαρά αγωνιστικών δεδομένων όμως, τα οποία αλλάζουν διαρκώς και υποχρεώνουν παίκτες και προπονητές να προσαρμοστούν για να μην ξεπεραστούν, δεν γίνεται να αγνοήσουμε την ίδια την ουσία του αθλήματος. Τα "δεκάρια", σύγχρονα και "αλλοτροιωμένα" ή κλασσικά και υπέροχα, αποτελούν μηχανές παραγωγής ονείρων για τους οπαδούς σε ολόκληρο τον κόσμο. 50.000 φανέλες του Χάμες πούλησε η Ρεάλ Μαδρίτης μέσα σε μια ημέρα. Τα παιδιά στην Κολομβία που ξεκινούν να κλοτσούν τη μπάλα, ονειρεύονται να γίνουν Χάμες, Μαραντόνα, Ζιντάν, Πελέ κ.ο.κ. Αυτό θα ονειρεύονται πάντα. Κι έτσι, ακόμα κι αν οι τεχνικοί τείνουν να καταργήσουν τη θέση, όσο υπάρχουν αλάνες δεν υπάρχει και λόγος ανησυχίας: Τα "δεκάρια" δεν πρόκειται να εξαφανιστούν...