Παλαιστίνη: Το ποδόσφαιρο των μαρτύρων

Μία μικρή ιστορική αναδρομή

Το ποδόσφαιρο έκανε δυναμική είσοδο στα παλαιστινιακά εδάφη στη δεκαετία του 20 κατά τη διάρκεια της βρετανικής διοίκησης στην περιοχή. Όπως και σε άλλα σημεία του κόσμου, οι Αγγλοι κουβάλησαν την αγάπη τους για το άθλημα και τη μετέδωσαν στους ντόπιους οι οποίοι λάτρεψαν την ασπρόμαυρη θεά.

Ιδρύθηκαν, μάλιστα, και οι πρώτες ομάδες όπως η Σαμπάμπ Αλ Αράμπ ενώ ποδοσφαιριστές (ερασιτέχνες βέβαια) όπως ο Ζάμπρα Αλ Ζάγκρα έφτασαν στο σημείο να προσελκύσουν το ενδιαφέρον μεγάλων αγγλικών ομάδων. Ο εν λόγω, ας πούμε, δέχθηκε πρόταση από την Αρσεναλ παίζοντας σε πρωτάθλημα που διοργάνωναν οι τοπικές βρετανικές αρχές.

Μέχρι το 1952 οι Παλαιστίνιοι εκπροσωπούνταν (όσο εκπροσωπούνταν τέλος πάντων) από μία ποδοσφαιρική ομοσπονδία την οποία απάρτιζαν ομάδες από το Ισραήλ (ανεξάρτητο κράτος μετά το 1948) την Παλαιστίνη και τις βρετανικές αρχές διοίκησης (στρατό και αστυνομία).

Ακριβώς τότε, οι Παλαιστίνιοι ίδρυσαν τη δική τους ποδοσφαιρική ομοσπονδία η οποία όμως αναγνωρίστηκε επίσημα από τη FIFA, 46 ολόκληρα χρόνια αργότερα, το 1998 μετά την ίδρυση και της Παλαιστινιακής Αρχής.

Το 1998, λίγους μήνες μετά την επίσημη αναγνώριση της ομοσπονδίας από τη FIFA, η Εθνική ομάδα της Παλαιστίνης έδωσε και τους πρώτους φιλικούς αγώνες της με το Λίβανο, την Ιορδανία και τη Συρία. Αργότερα, το 1999, πήρε μέρος και στους Παναραβικούς Αγώνες στους οποίους κατέκτησε το χάλκινο μετάλλιο χάνοντας μόνο ένα παιχνίδι, τον ημιτελικό από την Ιορδανία. Το ποδόσφαιρο έδινε στους Παλαιστίνιους τη διεθνή αναγνώριση που ζητούσαν.

Τα προβλήματα με το Ισραήλ

Φυσικά οι τεταμένες σχέσεις με το Ισραήλ είχαν τις συνέπειές τους και στο ποδοσφαιρικό κομμάτι. Το 2006 το ποδοσφαιρικό γήπεδο στη Γάζα βομβαρδίστηκε καθώς ο Ισραηλινός στρατός είχε υπόνοια ότι από το συγκεκριμένο χώρο εκτοξεύονταν πύραυλοι κατά των πόλεων του νοτίου Ισραήλ από Παλαιστίνιους μαχητές.

Στη συνέχεια, έκαναν την εμφάνισή τους τα προβλήματα με τα διαβατήρια και τις βίζες. Οι Ισραηλινοί έβαζαν προσκόμματα στην ομαλή λειτουργία της Εθνικής ομάδας της Παλαιστίνης απαγορεύοντας την έκδοση ταξιδιωτικών αδειών, άρα δημιουργώντας τεράστια προβλήματα στις μετακινήσεις.

Ιδιαίτερα χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των προκριματικών του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 2006. Στα δύο πρώτα παιχνίδια, οι Παλαιστίνιοι κάνουν τον κόσμο να τρίβει τα μάτια του αφού συντρίβουν με 8-0 την Ταϊβάν και αποσπούν ισοπαλία 1-1 από το Ιράκ. Το εκτός έδρας παιχνίδι με το Ουζμπεκιστάν αποτελούσε ορόσημο αλλά η ωμή παρέμβαση του Ισραήλ μετέτρεψε το ποδοσφαιρικό όνειρο σε εφιάλτη.

Οι Αρχές αρνήθηκαν να εκδώσουν ταξιδιωτική άδεια στους μισούς παίκτες και η Παλαιστίνη, αφού παρατάχθηκε με σύνθεση ανάγκης, ηττήθηκε φυσιολογικά με 3-0. Ακολούθως, έχασε και όλα τα υπόλοιπα παιχνίδια της.

Οι μάρτυρες

Μπροστά στην ανθρώπινη ζωή όμως, όλα τα παραπάνω μάλλον δεν έχουν ιδιαίτερη σημασία. Η Εθνική ομάδα της Παλαιστίνης έχει πληρώσει με αίμα τη χρόνια διαμάχη με το Ισραήλ, γεγονός φυσιολογικό αφού απαρτιζόταν και απαρτίζεται από νέα παιδιά που μάχονται και οραματίζονται μία ελεύθερη πατρίδα.

Το 2003 ο ταλαντούχος μέσος Ταρέκ Αλ Κούτο σκοτώθηκε από ισραηλινά πυρά. Κατά τη διάρκεια των συνεχών συρράξεων το 2008-2009 στη Λωρίδα της Γάζας τρεις Παλαιστίνιοι διεθνείς, ο Αϊμάν Αλκούρντ (φωτό) ο Σάντι Σμπάκχε και ο Γάτζεχ Μοστάχε άφησαν την τελευταία τους πνοή μέσα στα ίδια τους τα σπίτια από ένοπλες επιθέσεις Ισραηλινών. Αλλοι είδαν τις εστίες τους να παραδίδονται στις φλόγες και αναγκάστηκαν να πάρουν το δρόμο της προσφυγιάς μαζί με τις οικογένειές τους.

Παρά τις απίστευτες δυσκολίες και το φόρο αίματος, η Παλαιστίνη δεν σταμάτησε την ποδοσφαιρική δραστηριότητα. Ιδιώτες Παλαιστίνιοι με οικονομική επιφάνεια βοήθησαν την ομοσπονδία να αναπτυχθεί και να συγκροτήσει μία αξιόλογη εθνική ομάδα.

Εν όψει των προκριματικών του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 2006 προσελήφθη μάλιστα ξένος προπονητής, ο Αυστριακός Αλφρεντ Ρέιντλ, ο οποίος είχε πλέον τη δυνατότητα να καλέσει παίκτες ακόμα και από περιοχές όπως η Λωρίδα της Γάζας.

Παράλληλα, από το 2002 βρισκόταν σε εξέλιξη προσπάθεια να παίξουν στην ομάδα Παλαιστίνιοι μετανάστες δεύτερης και τρίτης γενιάς που είχαν μεγαλώσει σε χώρες της Λατινικής Αμερικής. Κάπως έτσι φόρεσαν τη φανέλα με το Παλαιστινιακό εθνόσημο παίκτες όπως ο Ρικάρντο Αμπντάλα και ο Φρανσίσκο Ατούρα (γεννημένοι στη Χιλή) και ο Πάμπλο Αμπντάλα (γεννημένος στην Αργεντινή).

Εκτός από την ποιότητα που προσέδωσαν στην Εθνική ομάδα, οι Παλαιστίνιοι της δεύτερης γενιάς, πολλοί εκ των οποίων δεν μιλούσαν καν Αραβικά, βρήκαν την ευκαιρία να έρθουν πιο κοντά στην πατρίδα των γονέων τους και να βιώσουν το δράμα των συμπατριωτών τους που εξακολουθούσαν να κατοικούν στα Παλαιστινιακά εδάφη.

Ο Ρικάρντο Αμπντουλάχ, Παλαιστίνιος τρίτης γενιάς που μεγάλωσε στο Σαντιάγο της Χιλής, είχε πει παλαιότερα στο BBC: «Κατάλαβα πόσο δύσκολη είναι η κατάσταση όταν ένας από τους συμπαίκτες μου, ο Τζαμάλ, είδε το σπίτι του κατεστραμμένο από τον ισραηλινό στρατό στην τηλεόραση».

Το 2008 η Ομοσπονδία τιμήθηκε από τη FIFA με το βραβείο ανάπτυξης και εκμεταλλευόμενη τα προγράμματα της Παγκόσμιας Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας εγκαινίασε το γήπεδο «Φεσάλ Αλ Χουσεϊνί» στην Αλ Ραμ της Δυτικής Οχθης.

Τα εγκαίνια έλαβαν χώρα στις 26 Οκτωβρίου του 2008 με φιλικό αγώνα κόντρα στην Ιορδανία της οποίας οι κάτοικοι, κατά πλειοψηφία, έχουν Παλαιστινιακή καταγωγή. Τον αγώνα παρακολούθησαν ο πρόεδρος της Παλαιστιανής Αρχής, Μαχμούτ Αμπάς και ο Βασιλιάς της Ιορδανίας, Αμντουλάχ μαζί με τον πρόεδρο της FIFA, Ζεπ Μπλάτερ.

Απάντες έκαναν λόγο για μία ιστορική στιγμή, αφού επρόκειτο για το πρώτο πραγματικά εντός έδρας παιχνίδι της Εθνικής ομάδας της Παλαιστίνης. Οι φίλαθλοι στις εξέδρες του νεότευκτου σταδίου, φορώντας τα χαρακτηριστικά ασπρόμαυρα μαντίλια, το χάρηκαν με την ψυχή τους.

Ο άνθρωπος-κλειδί

Πίσω από αυτήν την πλούσια, για τα δεδομένα της περιοχής, ποδοσφαιρική δραστηριότητα, κρύβεται ένας ιδιαίτερα δραστήριος άνθρωπος, ο Τζιμπρίλ Ραχούμπ.

Ο πρόεδρος της Παλαιστινιακής Ομοσπονδίας Ποδοσφαίρου (αλλά και πρόεδρος της Παλαιστινιακής Ολυμπιακής Επιτροπής) έχει αναπτύξει πλούσια δράση στην πρώτη ιντιφάντα (για την οποία μάλιστα απελάθηκε στο Λίβανο) ενώ σε πιο νεαρή ηλικία καταδικάστηκε σε ισόβια δεσμά από τους Ισραηλινούς για ρίψη χειροβομβίδας.

Πολλοί τον θεωρούσαν ως υποψήφιο διάδοχο του ιστορικού Παλαιστίνιου ηγέτη Γιάσερ Αραφάτ ενώ από το 2009 έγινε μέλος της κεντρικής επιτροπής της Φατάχ, του πολιτικού οργανισμού που είχε ιδρύσει ο Αραφάτ.

Ενδεικτικές για το χαρακτήρα του ανδρός είναι και οι πρόσφατες δηλώσεις για την ομιλία του Αμερικανού προέδρου, Μπάρακ Ομπάμα στα Ηνωμένα Εθνη με αντικείμενο το παλαιστινιακό θέμα. «Πρόκειται για μία πραγματικά ηλίθια ομιλία. Μου θύμισε λόγο κάποιου φοιτητή παρά τοποθέτηση ηγέτη μίας υπερδύναμης. Ο μισός και πλέον πληθυσμός των Παλαιστίνιων κατοικεί πλέον στη διασπορά κάτω από συνθήκες που θα έπρεπε να αποτελούν αντικείμενο έρευνας για τον ΟΗΕ».

«Goal Dreams»

Το ιδιότυπο της λειτουργίας της Εθνικής ομάδας της Παλαιστίνης, η οποία μέχρι το 2008 ήταν, εκτός των άλλων, άστεγη, αποτέλεσε αντικείμενο έμπνευσης για δύο νέους δημιουργούς ντοκιμαντέρ, της Μάγια Σάνμπαρα και του Τζέφρεϊ Σόντερς.

Με αφορμή την προετοιμασία της ομάδας για τα προκριματικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 2006, οι δύο δημιουργοί αποφάσισαν να καταγράψουν τις αθέατες στιγμές και τις πιο χαρακτηριστικές προσωπικές ιστορίες των μελών της. Ετσι προέκυψε το «Goal Dreams», ένα ντοκιμαντέρ που έκανε το γύρο του κόσμου και προβλήθηκε ακόμα και από το BBC.

O Aυστριακός προπονητής, Αλφρεντ Ριέντλ μίλησε για την τιτάνια προσπάθειά του να κάνει ομάδα ποδοσφαιριστές που είχαν μεγαλώσει σε πολλά διαφορετικά μέρη (από τη Λωρίδα της Γάζας μέχρι τις ΗΠΑ) και για τα κάθε λογής εμπόδια που συνάντησε.

Ο Μοράντ Φαρίντ, Παλαιστίνιος που μεγάλωσε σε εβραϊκή γειτονιά της Νέας Υόρκης, εκμυστηρεύτηκε ότι αγαπά και την Παλαιστίνη αλλά και τις ΗΠΑ, παρά το γεγονός ότι στηρίζουν σταθερά το Ισραήλ.

Ο Ρομπέρτο Κετλούν, Παλαιστίνιος δεύτερης γενιάς στη Χιλή και μέλος της ποδοσφαιρικής ομάδας CD Palestino που εκφράζει την παλαιστινιακή κοινότητα της χώρας, μίλησε για τις δυσκολίες που συνάντησε με τις αραβικές συνήθειες αλλά και για το ρόλο…μεταφραστή που έπαιζε στις προπονήσεις.

Ο τερματοφύλακας Ραμζί Σαλέχ, που γεννήθηκε στη Γάζα, εξομολογήθηκε την επιθυμία του να παίξει ποδόσφαιρο σε ομάδα του εξωτερικού αλλά και την εμπειρία του να εγκαταλείψει το σπίτι του για να εξασφαλίσει τα προς το ζην στην οικογένειά του.

Τέλος, ο Ραμί Ελ Χασάν, Παλαιστίνιος πρόσφυγας στο Λίβανο αποκάλυψε την επιθυμία του να αλλάξει τόπο κατοικίας καθώς οι Αρχές απαγορεύουν σε ορισμένες περιοχές ακόμη και τη δουλειά.

Πέντε προσωπικές ιστορίες, πέντε διαφορετικών ανθρώπων που ένωσαν τις δυνάμεις τους για να εκπροσωπήσουν με τον καλύτερο τρόπο τη δοκιμαζόμενη εδώ και δεκαετίες Παλαιστίνη στο παγκόσμιο ποδοσφαιρικό στερέωμα.

Το ντοκιμαντέρ προβλήθηκε και στην Ελλάδα, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης το 2006.

Η ποδοσφαιρική Παλαιστίνη του σήμερα

Η Εθνική ομάδα της Παλαιστίνης προσπαθεί να βρει το βηματισμό της αντιμετωπίζοντας τα γνωστά προβλήματα συγκρότησης και μετακίνησης. Στα προκριματικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 2014 άρχισε με το δεξί αφού προκρίθηκε επί του Αφγανιστάν (2-0, 1-1).

Εν συνεχεία κλήθηκε να αντιμετωπίσει (και πάλι σε διπλές αναμετρήσεις) την Ταϊλάνδη. Η ήττα με 1-0 στην Μπανγκόνγκ άφηνε ανοιχτό το πεδίο της πρόκρισης. Στη ρεβάνς της Αλ Ραμ οι Παλαστίνιοι προηγήθηκαν νωρίς, μόλις στο 5', αλλά από εκεί και πέρα όλα πήγαν στραβά. Η Ταϊλάνδη ισοφάρισε στο 35' και τελικά πήρε την ισοπαλία-πρόκριση 2-2.

Τουλάχιστον στα προκριματικά του Μουντιάλ του 2018, η Παλαιστίνη θα περάσει χωρίς αγώνες τον πρώτο γύρο και θα ριχτεί στη μάχη από το δεύτερο.

Οι παίκτες, στη συντριπτική πλειοψηφία τους, ανήκουν σε τοπικές ομάδες, γεγονός που έχει τη δική του ξεχωριστή σημασία. Πέρα από την προσπάθεια για θετικά αποτελέσματα και διακρίσεις (στο μέτρο του δυνατού) οι Παλαιστίνιοι ποδοσφαιριστές έχουν πάντα στην ψυχή τους τη φλόγα της ελευθερίας όπως όλοι οι συμπατριώτες τους.

Πιστεύουν ότι η μέρα που που θα αγωνιστούν σε ένα γεμάτο γήπεδο σε ελεύθερα παλαιστινιακά εδάφη τα οποία θα απαρτίζουν μία ανεξάρτητη παλαιστινιακή οντότητα δεν είναι μακριά. Και αυτό ακριβώς το όραμα τούς κρατά πάντα σε αγωνιστική (και όχι μόνο) εγρήγορση.