Αναδρομή στο Κύπελλο UEFA
Η Σαχτάρ Ντόνετσκ με τη νίκη της στον τελικό του Κυπέλλου UEFA στην Κωνσταντινούπολη το βράδυ της Τετάρτης, έγινε η τελευταία ομάδα που κατακτά την κούπα στην διοργάνωση.
Πλέον το Κύπελλο UEFA παραχωρεί τη θέση του στο Europa League, τα κοντέρ μηδενίζουν… και πάμε πάλι απ’ την αρχή.
Η δεύτερη τη τάξη διασυλλογική διοργάνωση της Ευρώπης δεν αλλάζει ωστόσο για πρώτη φορά όνομα. Η ιστορία της ξεκινά μισό αιώνα πριν και συγκεκριμένα το 1955 με την ονομασία Κύπελλο Διεθνών Εκθέσεων.
Επρόκειτο για μια ιδέα τριών Ευρωπαίων παραγόντων: του Ελβετού Ernst Thommen , του Ιταλού Ottorino Barrasi και του γενικού γραμματέα της αγγλικής ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας Sir Stanley Rous .
Σκοπός της διοργάνωσης ήταν να προβάλει τις διεθνείς εμπορικές εκθέσεις και συμμετείχαν αρχικά ομάδες από πόλεις που διοργάνωναν τέτοιες εκθέσεις. Η επιτυχία του θεσμού είχε ως αποτέλεσμα να ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν όλο και περισσότερα σωματεία.
Η πρώτη διοργάνωση προβλεπόταν να διαρκέσει δύο περιόδους, ώστε να μην υπάρχει πρόβλημα με την διεξαγωγή των εθνικών διοργανώσεων. Τελικά, για την ολοκλήρωσή της χρειάστηκε και τρίτος χρόνος (1955-1958)! Νικήτρια αναδεικνύεται η Μικτή ομάδα της Βαρκελώνης η οποία στον διπλό τελικό με την Μικτή ομάδα του Λονδίνου κατακτά το πρώτο τρόπαιο (2-2, 6-0). Να σημειωθεί πως οι ομάδες που πήραν για πρώτη φορά μέρος, είχαν συγκροτηθεί από παίκτες διαφόρων σωματείων της κάθε πόλης καθώς ίσχυε ο κανονισμός “μια πόλη, μια ομάδα”.
Η επιτυχία του θεσμού είχε ως αποτέλεσμα να προκαλέσει το ενδιαφέρον όλο και περισσότερων σωματείων. Έτσι από το 1968 ορίστηκε να μετέχουν οι ομάδες που είχαν τερματίσει πίσω από την πρωταθλήτρια ανεξάρτητα από την πόλη που προέρχονταν και το όνομα της διοργάνωσης απλοποιείται σε Κύπελλο Εκθέσεων.
Το 1971 η UEFA αποφασίζει να αναλάβει την ευθύνη της διοργάνωσης δημιουργώντας έτσι το Κύπελλο UEFA.
Στη νέα διοργάνωση, δικαιούνται συμμετοχής οι ομάδες που τερμάτιζαν μετά την πρωταθλήτρια εφόσον όμως δεν είχαν κατακτήσει το κύπελλο. Μετέχουν μία ως τέσσερις ομάδες από κάθε χώρα ανάλογα με την αξία του πρωταθλήματός τους, η οποία προκύπτει από την ειδική βαθμολογία της UEFA, όπως γίνεται μέχρι και σήμερα.
Από την περίοδο 1999-2000 το Κύπελλο UEFA εμπλουτίζεται με τις κυπελλούχους ομάδες κάθε χώρας, αφού το Κύπελλο Κυπελλούχων καταργείται από την διοργανώτρια αρχή της Ευρώπης. Άλλη μια παράμετρος που διαφοροποιείται είναι ότι ορίζεται να μετέχουν στον α΄ γύρο του Κυπέλλου UEFA όσες ομάδες αποκλείονται από τον τρίτο προκριματικό γύρο του Champions Legue και στον γύρο των 32 να μετέχουν όσοι τερματίζουν στην τρίτη θέση των ομίλων του Champions League.
Οι αλλαγές ωστόσο δεν σταματούν εκεί. Στην προσπάθειά της η UEFA να δώσει μεγαλύτερη αίγλη στη διοργάνωση, από το 2004 μετά τον πρώτο γύρο, θεσπίζει μια φάση με οκτώ ομίλους των πέντε ομάδων, από τους οποίους προκρίνονται οι τρεις πρώτες. Οι 24 αυτές ομάδες (3×8) με τις 8 που προέρχονται από τους ομίλους του Τσάμπιονς Λιγκ συγκροτούν τις 32 ομάδες που συνεχίζουν με διπλούς αγώνες νοκ άουτ μέχρι τον τελικό.
Και εγένετο… Europa League
H έλευση του Μισέλ Πλατινί στην ηγεσία της UEFA το 2007, επιφέρει νέες αλλαγές στη δεύτερη τη τάξη διοργάνωση της UEFA καθώς, τον Σεπτέμβριο του 2008 ανακοινώνεται το νέο όνομα της “UEFA Europa League”, η δομή της οποίας είναι στα πρότυπα του Champions League. Έτσι, από τη σεζόν 2009-10, καταργείται το Κύπελλο Intertoto και στο Europa League θα μετέχουν τρεις ομάδες από κάθε χώρα (δύο από το πρωτάθλημα και η κυπελλούχος), εκτός από όσες χώρες βρίσκονται στις πρώτες θέσεις της κατάταξης της UEFA, που θα στέλνουν επιπλέον ομάδες και τις τρεις τελευταίες (Λιχτενστάιν, Ανδόρα, Άγιος Μαρίνος) που θα στέλνουν μόνο την κυπελλούχο.
Μετά τους προκριματικούς γύρους του καλοκαιριού (τρεις προκριματικοί γύροι και ένας γύρος πλέι οφ), θα σχηματίζονται 12 όμιλοι των 4 ομάδων, στους οποίους θα μετέχουν και οι αποκλεισμένες ομάδες των πλέι οφ του Champions League. Τα παιχνίδια στους ομίλους θα είναι διπλά (δύο γύροι). Οι δύο πρώτες ομάδες των ομίλων (σύνολο 24) και οι 8 τρίτες των ομίλων του Champions League θα προκρίνονται στη φάση των 32. Στη συνέχεια θα γίνονται διπλά παιχνίδια νοκ-άουτ, μέχρι τον τελικό όπως ίσχυε και στο Κύπελλο UEFA.
Η χρυσή βίβλος του Κυπέλλου Διεθνών Εκθέσεων
1955-58 Μικτή Βαρκελώνης – Μικτή Λονδίνου 2-2 (Λονδίνο), 6-0 (Βαρκελώνη)
1958-60 Μπαρτσελόνα – Μπέρμιγχαμ 0-0 (Μπέρμιγχαμ), 4-1 (Βαρκελώνη)
1960-61 Ρόμα – Μπέρμιγχαμ 2-2 (Μπέρμιγχαμ), 2-0 (Ρώμη)
1961-62 Βαλένθια – Μπαρτσελόνα 6-2 (Βαλένθια), 1-1 (Βαρκελώνη)
1962-63 Βαλένθια – Διναμό Ζάγκρεμπ 2-1 (Ζάγκρεμπ), 2-0 (Βαλένθια)
1963-64 Ρεάλ Σαραγόσα – Βαλένθια 2-1 (Βαρκελώνη)
1964-65 Φερεντσβάρος – Γιουβέντους 1-0 (Τορίνο)
1965-66 Μπαρτσελόνα – Ρεάλ Σαραγόσα 0-1 (Βαρκελώνη), 4-2 (Σαραγόσα)
1966-67 Διναμό Ζάγκρεμπ – Λίντς 2-0 (Ζάγκρεμπ), 0-0 (Λίντς)
1967-68 Λίντς – Φερεντσβάρος 1-0 (Λίντς), 0-0 (Βουδαπέστη)
(Κύπελλο Εκθέσεων)
1968-69 Νιούκαστλ – Ουΐπεστ 3-0 (Νιούκσταλ), 3-2 (Βουδαπέστη)
1969-70 Άρσεναλ – Άντερλεχτ 1-3 (Βρυξέλες), 3-0 (Λονδίνο)
1970-71 Λίντς – Γιουβέντους 2-2 (Τορίνο), 1-1 (Λίντς) (εκτός έδρας γκολ)
Η χρυσή βίβλος του Κυπέλλου UEFA
1971-72 Τότεναμ – Γούλβς 2-1, 1-1
1972-73 Λίβερπουλ – Μπ. Γκλάντμπαχ 3-0, 0-2
1973-74 Φέγενορντ – Τότεναμ 2-2, 2-0
1974-75 Μπ. Γκλάντμπαχ – Τβέντε 0-0, 5-1
1975-76 Λίβερπουλ – Κλαμπ Μπριζ 3-2, 1-1
1976-77 Γιουβέντους – Αθλέτικ Μπιλμπάο 1-0, 1-2 (εκτός έδρας γκολ)
1977-78 Αϊντχόφεν – Μπαστιά 0-0, 3-0
1978-79 Μπ. Γκλάντμπαχ – Ερυθρός Αστέρας 1-1, 1-0
1979-80 Άιντραχτ Φρανκφούρτης – Μπ. Γκλάντμπαχ 2-3, 1-0 (εκτός έδρας γκολ)
1980-81 Ίπσουιτς – Άλκμααρ 3-0, 2-4
1981-82 Γκέτεμποργκ – Αμβούργο 1-0, 3-0
1982-83 Άντερλεχτ – Μπενφίκα 1-0, 1-1
1983-84 Τότεναμ – Άντερλεχτ 1-1, 1-1 (5-4 πέναλτι)
1984-85 Ρεάλ Μαδρίτης – Βιντεότον 3-0, 0-1
1985-86 Ρεάλ Μαδρίτης – Κολονία 5-1, 0-2
1986-87 Γκέτεμποργκ – Νταντί Γιουν. 1-0, 1-1
1987-88 Μπάγερ Λεβερκούζεν – Εσπανιόλ 0-3, 3-0 (3-2 πέναλτι)
1988-89 Νάπολι – Στουτγκάρδη 2-1, 3-3
1989-90 Γιουβέντους – Φιορεντίνα 3-1, 0-0
1990-91 Ίντερ – Ρόμα 2-0, 0-1
1991-92 Άγιαξ – Τορίνο ΦΚ 2-2, 0-0 (εκτός έδρας γκολ)
1992-93 Γιουβέντους – Μπορούσια Ντόρτμουντ 3-1, 3-0
1993-94 Ίντερ – Αούστρια Σάλτσμπουργκ 1-0, 1-0
1994-95 Πάρμα – Γιουβέντους 1-0, 1-1
1995-96 Μπάγερν Μονάχου – Μπορντό 2-0, 3-1
1996-97 Σάλκε 04 – Ίντερ 1-0, 0-1 (4-1 πέναλτι)
(Μονοί τελικοί)
1997-98 Ίντερ – Λάτσιο 3-0 *Παρίσι
1998-99 Πάρμα – Μαρσέιγ 3-0 *Μόσχα
1999-00 Γαλατασαράι – Άρσεναλ 0-0 (4-1 πέναλτι) *Κοπεγχάγη
2000-01 Λίβερπουλ – Ντεπορτίβο Αλαβές 5-4 (4-4, παράταση) *Ντόρτμουντ
2001-02 Φέγενορντ – Μπορούσια Ντόρτμουντ 3-2 *Ρότερνταμ
2002-03 Πόρτο – Σέλτικ 3-2 (2-2, παράταση) *Σεβίλλη
2003-04 Βαλένθια – Μαρσέιγ 2-0 *Γκέτεμποργκ
2004-05 ΤΣΣΚΑ Μόσχας – Σπόρτιγκ Λισαβόνας 3-1 *Λισαβόνα
2005-06 Σεβίλλη – Μίντλεσμπρο 4-0 *Αϊντχόφεν
2006-07 Σεβίλλη – Εσπανιόλ 2-2 (3-1 πέναλτι) *Γλασκώβη
2007-08 Ζενίτ Αγίας Πετρούπολης – Ρέιντζερς 2-0 *Μάντσεστερ
2008-09 Σαχτάρ Ντόνετσκ – Βέρντερ Βρέμης 2-1 (1-1, παράταση) *Κωνσταντινούπολη
*με αστέρι η πόλη του τελικού
Οι τελικοί του 1981 μεταξύ Ίπσουιτς και Άλκμααρ
Ο συγκλονιστικός τελικός του 2001 μεταξύ της Λίβερπουλ και της Αλαβές
Ο τελικός του 2008 μεταξύ της Ζενίτ και της Ρέιντζερς
