Once upon a time in Athens

Ένα ντέρμπι "της Αθήνας" όπως είναι η ιστορική και επίσημη ονομασία του, που δεν έπρεπε να τελειώσει ποτέ. Που το θυμικό εκείνων που το έζησαν, το κρατά καλά φυλαγμένο στο κουτί των αναμνήσεων, που το έχει εξιδανικεύσει και ακόμη και σήμερα το ανασύρει και το αντιπαραβάλλει σαν "το καλύτερο όλων των εποχών". Ένα ντέρμπι που κατ’ ομολογία των ίδιων των πρωταγωνιστών του, δεν είχε νικητή. Και όντως δεν είχε διότι έληξε ισόπαλο. Απλώς κρινόταν ένας τίτλος που έπρεπε να απονεμηθεί και δεν ήταν δυνατόν να αποδοθεί εξ ημισείας στους δύο μονομάχους. Βουτώντας στη θάλασσα των αναμνήσεων και κρίνοντας με την ασφάλεια 21 χρόνων που έχουν παρέλθει από τότε, είναι το καλύτερο Παναθηναϊκός-ΑΕΚ, έμπλεο θεάματος, μια πραγματική ιερουργία που τα είχε όλα. Όσοι το έζησαν, τώρα πια έχουν καταλάβει, ξέρουν, θυμούνται και χαμογελούν.

Η ΑΕΚ της χρυσής εποχής

Οι ενδείξεις ήταν όλες εκεί. Από τη μία η ΑΕΚ της χρυσής εποχής του Μπάγεβιτς, με Μελισσανίδη-Καρρά στο διοικητικό και ιδιοκτησιακό γίγνεσθαι, γεμάτη με αστέρες που ακόμη και σήμερα κάνουν πολλούς αεκτζήδες να αναστενάξουν από μελαγχολία: Ατματσίδης, Μανωλάς, Σαμπανάντζοβιτς, Τσάρτας, Δημητριάδης, Αλεξανδρής, Σαβέβσκι, Κασάπης, Σλίσκοβιτς. Άρτι στεφθέντες πρωταθλητές Ελλάδας τρεις ημέρες πριν στη Θεσσαλονίκη. Για τρίτη συνεχόμενη φορά, με εξαιρετική άνεση και αποδίδοντας κατά το μεγαλύτερο διάστημα της σεζόν πολύ ελκυστικό ποδόσφαιρο. Ακόμη και σήμερα παλεύει με τους δαίμονες εκείνης της ομάδας η ΑΕΚ. Θαρρείς και είναι κολλημένος ο χρόνος στα golden 90ς, το πρώτο μισό της δεκαετίας του ’90 που γέννησε νέους οπαδούς, δημιούργησε έναν μύθο που ολοένα και θεριεύει στοιχειώνοντας τα όνειρα και τις προσδοκίες μιας ολόκληρης γενιάς που αναζητά την ΑΕΚ της νιότης της.

Ο Παναθηναϊκός των Ρότσα, Βαζέχα και Μπορέλι

Απέναντι ο Παναθηναϊκός. Με το Χουάν Ρότσα στον πάγκο, με Βαζέχα, με Μπορέλι, με Βάντζικ, με Αποστολάκη, με Δώνη, με Γεωργιάδη, με Ουζουνίδη. Ατέλειωτος κι εδώ ο κατάλογος, εξίσου ορατή και η μελαγχολία. Κι αν για την ΑΕΚ ο κύκλος έκλεινε, για τον Παναθηναϊκό μόλις άνοιγε. Ήταν η ομάδα που μετά την παρένθεση Όσιμ, ήρθε και απογείωσε ο Χουάν, επιβεβαιώνοντας ότι το καλύτερο τανγκό το χορεύεις με μια παλιά αγάπη. Εκείνη η ομάδα έφτασε στα ημιτελικά του Champions League, στις παρυφές του ονείρου, του καημού του Προέδρου και ιδιοκτήτη της, του Γιώργου Βαρδινογιάννη. Ήταν κακή η χρονιά για τον Παναθηναϊκό, κι όμως έκλεισε τόσο γλυκά, τόσο χορταστικά που η μνήμη έχει διαγράψει το δύσβατο και ανηφορικό σκέλος της.

Ήταν Απρίλιος του 1994, ακόμη και το περιρρέον σκηνικό τα είχε όλα, η μοίρα ήθελε σχεδόν όλη τη φίλαθλη Ελλάδα να γιορτάζει. Η ΑΕΚ είχε κατακτήσει το τρίτο σερί πρωτάθλημα και ετοίμαζε το γύρο του θριάμβου με "τραινάκι" στη Φιλαδέλφεια, ο Ολυμπιακός είχε μπροστά του τον πρώτο τελικό Ευρωλίγκας στην ιστορία του, ο κόσμος του πανηγύριζε τη νίκη στον ημιτελικό του Τελ Αβίβ κόντρα στον Παναθηναϊκό, ο ΠΑΟΚ είχε κατακτήσει το Κύπελλο Κorac με μια ραψωδία εκείνης της απίθανης ομάδας του Πρέλεβιτς, του Μπέρι και του Σάβιτς στην Τεργέστη. Από το κάδρο έλειπε μόνο ο πληγωμένος Παναθηναϊκός, αλλά το κάρμα του τα επέστρεψε όλα μονομιάς εκείνη την Τετάρτη, 20 Απριλίου στο Ολυμπιακό Στάδιο στον 52ο τελικό του Κυπέλλου Ελλάδας.

Η καινοτομία με την κλήρωση διαιτητών

Το λατρεμένο ελληνικό ποδόσφαιρο είχε φροντίσει να προσδώσει και την απαραίτητη δόση cult σε εκείνον τον τελικό, με την ΕΠΟ να αποφασίζει για πρώτη (και τελευταία) φορά να κάνει κλήρωση των διαιτητών του τελικού δύο ώρες πριν το παιχνίδι. Η διαδικασία ξεκίνησε με πολύ μεγάλη καθυστέρηση λόγω της μη έγκαιρης άφιξης όλων των μελών της Επιτροπής Ορισμού Διαιτητών της ΕΠΟ και του Γραμματέα της, Φώντα Δημητριάδη, ο οποίος είχε επωμιστεί με το δυσβάστακτο έργο να φέρει τα μπαλάκια για τη διεξαγωγή της κλήρωσης μαζί με τον Πρόεδρο της Επιτροπής Θεόδωρο Γιαβρόπουλο. Παρόντες από πλευράς Δικεφάλου ο ευδιάθετος Διευθύνων Σύμβουλος της ΠΑΕ Δημήτρης Μελισσανίδης και ο Νίκος Στράτος, ενώ τον Παναθηναϊκό εκπροσώπησαν ο Γιάννης Ζαβραδινός και ο Δημήτρης Σκιάνης. Ο Φώντας Δημητριάδης έφτασε αναψοκοκκινισμένος μετά από μισή ώρα καθυστέρησης εξ αιτίας των επεισοδίων που έπληξαν διάφορους δρόμους και συνοικίες της Αθήνας, ενώ ο Γιαβρόπουλος αποκλείστηκε στην Κηφισίας.

Όπως θα μετέφερε κάθε ρεπόρτερ της εποχής που σεβόμενος τον εαυτό του, "ομάδα νεαρών" με πέτρες και ξύλα έσπασε τα τζάμια δύο τουριστικών λεωφορείων που ήταν σταθμευμένα στην οδό Ευελπίδων, στην περιοχή του Γκύζη και στη Λεωφόρο Κηφισίας, στο ύψος του νοσοκομείου "Υγεία". Νωρίτερα το απόγευμα άλλη "ομάδα νεαρών" κατέστρεψε με πέτρες τη τζαμαρία Ιατρικού Ινστιτούτου στη Λεωφόρο Ηρακλείου, καθώς και όλες τις τζαμαρίες του 5ου Γυμνασίου στην οδό Τζαβέλα στη Νέα Ιωνία. Τα επεισόδια μεταξύ των "νεαρών" στην Κηφισίας ακινητοποίησαν ένα πούλμαν και προκάλεσαν κυκλοφοριακό κονφούζιο εξαιτίας του οποίου μπλοκαρίστηκαν ο Πρόεδρος και ο Γραμματέας που μετέφερε τα μπαλάκια με αποτέλεσμα να μην έχει γίνει η κλήρωση μία ώρα πριν τη σέντρα.

Ιταλική κωμωδία

Όπως ήταν φυσιολογικό, η καθυστέρηση αντιμετωπίστηκε με εκνευρισμό από τους περισσσότερους πλην Μελισσανίδη, ο οποίος επέμενε χαμογελαστός να αντιπροτείνει να γραφούν τα ονόματα σε χαρτάκια ή να τραβήξουν οι διαιτητές οδοντογλυφίδες μεταξύ τους! Έξι υποψήφιοι διαιτητές και δεκαέξι επόπτες δυσκολεύονταν να αντιληφθούν το χιούμορ του "Τίγρη" και πηγαινέρχονταν πάνω-κάτω ανάμεσα σε επίσης αγχωμένα στελέχη της ΕΠΟ που κάπνιζαν αρειμανίως αναμένοντας τα "μπαλάκια" για την κλήρωση. Μια ώρα πριν την έναρξη του τελικού, τα μπαλάκια κατέφθασαν αλλά αυτή τη φορά είχε εξαφανιστεί ο Πρόεδρος και οι μισοί διαιτητές.

Ο Πρόεδρος πήγε να ειδοποιήσει διαιτητές και επόπτες που περίμεναν στο προαύλιο του Ολυμπιακού Σταδίου, κοστουμαρισμένοι και εμφανώς αγχωμένοι. Στην αρχή έψαχναν την αίθουσα και μετά έψαχναν και τον Πρόεδρο που τελικά βρέθηκε 40 λεπτά πριν την έναρξη του τελικού και έκανε την κλήρωση. Το σενάριο από ιταλική κωμωδία των 70ς συνεχίστηκε και άρχοντας του αγώνα κληρώθηκε ο 41χρονος κρεατέμπορος από το Κερατσίνι, Γιάννης Σπάθας, γνωστός λίγα αργότερα από το prequel του κασσέταgate και ρήτωρ μιας φράσης που έμεινε στην ιστορία του ελληνικού ποδοσφαίρου: "Ο Ολυμπιακός και το Αιγάλεω να κερδάνε, όλοι οι άλλοι να πάνε να γα...θούν". Υποψήφιοι επόπτες, τέσσερις συμπολίτες του, οι Χαλδαίος, Σωτηρόπουλος, Πλουμίδης και Ντάκος. Κληρώνεται ο Χαλδαίος (που είχε/έχει σαν επάγγελμα, να ντύνει νεκρούς) και ο Σωτηρόπουλος.

Συγκλονιστικός τελικός

Το σκηνικό ήταν έτοιμο, το γήπεδο είχε σχεδόν γεμίσει (κόπηκαν κάτι περισσότερο από 61 χιλιάδες εισιτήρια, ο Παναθηναϊκός είχε σχεδόν εξαντλήσει τα δικά του – η ΑΕΚ επέστρεψε περίπου 5 χιλιάδες) και οι δύο προπονητές είχαν καταλήξει στα σχήματα που θα διεκδικούσαν τον τελευταίο τίτλο της σεζόν. Το παιχνίδι ήταν μια εποποιΐα. Παναθηναϊκός και ΑΕΚ έφεραν τηλεθεατές και παριστάμενους πιο κοντά στο ποδόσφαιρο, σε έναν τελικό που άλλαζε χέρια κάθε ημίωρο, με την έκρηξη συναισθημάτων να είναι συγκλονιστική και πρωτόγνωρη για το ελληνικό φίλαθλο κοινό. Ανάλογο παιχνίδι είχαν να παρακολουθήσουν πολλά χρόνια οι Έλληνες. Οι πιο παλιοί θυμήθηκαν τον τελικό του 1976 και εκείνο το αλησμόνητο 4-4 μεταξύ Ηρακλή – Ολυμπιακού που έμελλε να είναι η πρώτη μεγάλη παράσταση του Βασίλη Χατζηπαναγή μπροστά στο ελληνικό κοινό. Τούτη τη φορά όμως δεν ήταν μόνο το ούτως ή άλλως συγκλονιστικό θέαμα. Ήταν ο κόσμος, η ατμόσφαιρα, οι παράγοντες, τα ευτράπελα, οι διαιτητές, ακόμη και τα επεισόδια.

Εξήντα πέντε χιλιάδες θεατές, καθηλωμένοι επί τρεις ώρες στο Ολυμπιακό Στάδιο θαύμασαν ένα παιχνίδι πολύ σπάνιο για τα ελληνικά δεδομένα. Τρομερός ρυθμός, απίστευτες εναλλαγές στον έλεγχο του αγώνα, ασυνήθιστη διακύμανση του σκορ, έξι γκολ, τρία δοκάρια, τρομερές ευκαιρίες, υπέροχες αποκρούσεις, πέναλτι, ακυρωθέντα γκολ, θρίλερ με τραυματίες παίκτες-κλειδιά, δύναμη, ταχύτητα, "μπούκες" του Βαρδινογιάννη, σαρδόνια χαμόγελα και θανατηφόρα ειρωνικές ατάκες του "Τίγρη". Μοναδική παραφωνία τα δριμύτατα επεισόδια στις κερκίδες που γέμισαν το ιατρικό δελτίο και δυστυχώς έδωσαν και μαύρο χρώμα σε εκείνη τη γιορτή, όπως μαρτυρά ο απολογισμός: 22 περιπτώσεις με θλαστικά τραύματα κεφαλής, από τις οποίες δύο σοβαρές (οι τραυματίες διακομίστηκαν στον "Ευαγγελισμό"), τουλάχιστον 15 άτομα που υπέστησαν κρίσεις, ενώ αρκετοί ήταν αυτοί που επισκέφθηκαν το ιατρείο με ταχυκαρδiα. Οι περισσότεροι τραυματίστηκαν από ιπτάμενα καθίσματα που εκσφενδονίζονταν εκατέρωθεν, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις οι άτυχοι είχαν δεχτεί φωτοβολίδες στο κεφάλι.

Τα πλάνα των προπονητών

Όσον αφορά την προσέγγιση του αγώνα από τους δύο προπονητές, ο αντικαταστάτης του "σατράπη" Όσιμ, Χουάν Ραμόν Ρότσα αιφνιδίασε τους πάντες, προτιμώντας τον "Γ.Χ." Γεωργιάδη αντί κατ’ αρχήν του αρχηγού Δημήτρη Σαραβάκου που είχε μείνει τις τελευταίες είκοσι ημέρες μακριά από αγώνες λόγω τραυματισμού (και επί της ουσίας είχε "τελειώσει" από τον Παναθηναϊκό), και κατά δεύτερον αντί του Δώνη που διεκδικούσε δικαιωματικά τη φανέλα με το 7. Ο Ρότσα έδειξε να φοβάται το παιχνίδι αλλά δικαιώθηκε και με την τακτική του και με την ψυχολογική προετοιμασία που επεφύλαξε για τους ποδοσφαιριστές του, αν κρίνουμε από το περίσσιο πάθος που επέδειξαν σχεδόν όλοι οι παίκτες του Παναθηναϊκού καθ’ όλη τη διάρκεια του αγώνα.

Ο Μπάγεβιτς, στο απόγειο της δόξας και της αναγνώρισής του στο ελληνικό ποδοσφαιρικό γίγνεσθαι, ξεκίνησε λάθος το ματς κι εκείνος φοβούμενος περισσότερο απ’ όσο έπρεπε τον αντίπαλο. Στο τελικό ταμείο ατύχησε να έχει το Μανωλά όχι απλώς υστερήσαντα, αλλά στο χειρότερο παιχνίδι της καριέρας του και μια ατυχέστατη έμπνευση με το Μιχάλη Βλάχο ως προσωπικό φρουρό του Βαζέχα. Διόρθωσε τα κακώς κείμενα στο δεύτερο μέρος όταν και πήρε το ρίσκο και επέτρεψε κυρίως στον Τσάρτα να ξεδιπλώσει το μοναδικό ταλέντο του και πήγε το παιχίδι στα πέναλτι. Σε κάθε περίπτωση η ΑΕΚ ξεκίνησε το παιχνίδι σαν ξεκάθαρο φαβορί, αλλά βρέθηκε να κυνηγάει.

Τα λάθη του Σπάθα

Η πρώτη φωτιά στις κερκίδες του ΟΑΚΑ άναψε στο 31', με το πρώτο γκολ του Παναθηναϊκού. Η δεύτερη, στο 35’, όταν ο μεγάλος Ζαν Σπάθας πήρε μια σωστή απόφαση κατά λάθος (!) και μετά την ανακάλεσε: ο Βλάχος μαζεύει εν ψυχρώ τα πόδια του Βαζέχα και ο διαιτητής σωστά βγάζει από το τσεπάκι την κόκκινη κάρτα. Συνειδητοποιώντας τι είχε κάνει, ζητάει συγνώμη από τον κιτρινόμαυρο αμυντικό (!) και του δείχνει κίτρινη κάρτα. Δέκα λεπτά αργότερα, ο Μανωλάς ζηλεύοντας προφανώς τον Ατματσίδη, με θεαματικό πλονζόν διώχνει την μπάλα με τα χέρια και σαν τελευταίος παίχτης έπρεπε να αποβληθεί. Για μία ακόμη φορά ο Πειραιώτης διαιτητής μετατρέπει την κόκκινη σε κίτρινη και το γήπεδο παίρνει φωτιά, με το πράσινο μέρος της κερκίδας να αγανακτεί. Εκείνος όμως που πραγματικά βγαίνει εκτός εαυτού, είναι ο Βαρδινογιάννης. Από εκείνο το σημείο κι έπειτα, ο Βαρδινογιάννης παύει να παρακολουθεί το παιχνίδι από τη θύρα των επισήμων, ανεβοκατεβαίνει στο ταρτάν του ΟΑΚΑ και μετατρέπεται περίπου σε κόουτς του american football.

Το ημίχρονο κλείνει με τον Παναθηναϊκό να προηγείται 1-0 χάρη στο γκολ του Βαζέχα και τίποτα δεν προμηνύει τη θύελλα που ακολουθεί. Ο Μπάγεβιτς αποσύρει τον τραυματία Σαμπανάτζοβιτς και δίνει εντολή στο Βασίλη Τσάρτα να ετοιμαστεί. Οι παίκτες της ΑΕΚ δίνουν όρκο νίκης στα αποδυτήρια, παρόντων των Καρρά και Μελισσανίδη. Ο Τίγρης ζητά ένα γρήγορο γκολ και "όλα στη συνέχεια θα είναι ευκολότερα". Στην έξοδο από τη φυσούνα, η συνάντηση με το Βαρδινογιάννη παραπέμπει σε παρτίδα poker σε saloon στο West. Οι παριστάμενοι δημοσιογράφοι ακούν βαριές κουβέντες, πικαρίσματα, παρελθοντολογία, μέχρι και ο Κώστας Μαυρίδης ανασύρθηκε, ο Βαγγέλης Βλάχος, ο Γεωργαμλής. Γίνονται αναφορές σε παιχνίδια της δεκαετίας του ’70, ο Μελισσανίδης είναι βέβαιος ότι "θα το γυρίσει όπως τότε", ο Βαρδινογιάννης μένει σιωπηλός, ανάβει τσιγάρο και βγαίνει για το δεύτερο ημίχρονο.

Δεν περνούν επτά λεπτά και ξεκινά το rodeo. Επικό αυτογκόλ του Μανωλά και ένας Χουάν Χοσέ Μπορέλι να νομίζει ότι έβαλε εκείνος το γκολ και να βγάζει τη φανέλα του, να τρέχει προς τον πάγκο χοροπηδώντας σαν τρελός και να μην τιμωρείται με κίτρινη από έναν Σπάθα που έχει χάσει τον έλεγχο του αγώνα.

Συναρπαστική εξέλιξη

Ο Μπάγεβιτς αντιλαμβάνεται ότι τα περιθώρια στενεύουν, έξω ο άκρως αρνητικός Μιχάλης Βλάχος, μέσα ο Βασίλης Δημητριάδης. Η ΑΕΚ τα παίζει όλα για όλα στο τελευταίο μισάωρο και προειδοποιεί με μια απίθανη ευκαιρία που χάνει ο Σλίσκοβιτς. Ο Ρότσα αντικαθιστά το Βαζέχα με το Δώνη και το γήπεδο βράζει. Αργότερα ο Πολωνός θα δηλώσει ότι είχε πρόβλημα και ζήτησε ο ίδιος αλλαγή. Ο Δώνης χάνεται στα δεξιά και περιορίζεται σε απλή αναφορά στο φύλλο αγώνα από το Βάιο Καραγιάννη, είναι φανερό ότι ο Παναθηναϊκός είναι άδειος στην επίθεση, απόντων Βαζέχα και Σαραβάκου είναι παντελώς ακίνδυνος.

Δύο λεπτά αργότερα η νέα αλλαγή του Χουάν ξεσηκώνει τον κόσμο του Παναθηναϊκού που απορεί και "στολίζει" τον Αργεντινό με λογής επίθετα. Έξω ο Χότα-Χότα, μέσα ο Μαραγκός με αποστολή να περιορίσει τη δράση του Τσάρτα και να "κρατήσει μπάλα". Η ανακατανομή ρόλων στα χαφ, φέρνει το νεαρό Δημήτρη Μάρκο πάνω στον Αλέκο Αλεξανδρή που από εκείνο το σημείο και έπειτα οργιάζει, τον Κολιτσιδάκη πάνω στον Δημητριάδη, ενώ ο Καλλιντζάκης παραμένει πάνω στον Σλίσκοβιτς. Ο Παναθηναϊκός παθαίνει πρωτοφανή καθίζηση. Ρεσιτάλ Αλεξανδρή, οι αεκτζήδες αναθαρρούν στην κερκίδα, αρχίζουν να το πιστεύουν. 2-1 στο 70’ ισοφάριση στο 77’, "Για σένα, για σένα" ο πανηγυρισμός του Δημητριάδη που δείχνει την κερκίδα με τις φλέβες τεντωμένες.

Ένα κουβάρι κόσμος και παίκτες της ΑΕΚ με άνδρες των ΜΑΤ (τότε ΜΕΑ) να προσπαθούν να απωθήσουν τον τρελαμένο κόσμο της Ένωσης. Από την κατήφεια και τα ξηλωμένα καθίσματα, στο "τελειά και παύλα", στο "πρωτάθλημα-κύπελλο", στο όνειρο ενός νταμπλ, του πρώτου στο επαγγελματικό ποδόσφαιρο.

Απ' τον παράδεισο στην κόλαση

Κι ο Παναθηναϊκός; Από τον Παράδεισο στην κόλαση. Μέσα σε πέντε λεπτά αποποιήθηκε του τίτλου που φαινόταν βέβαιος, ακόμη και με σκορ, αν δεν υπήρχε ο θαυμάσιος Ατματσίδης να σταματά τους πράσινους όταν πολιορκούσαν τα καρέ μιας ΑΕΚ ουσιαστικά με δύο αμυντικούς ποδοσφαιριστές: το Βάιο Καραγιάννη και έναν Μανωλά που αλλού πατούσε κι αλλού βρισκόταν, ειδικά μετά το αυτογκόλ. Οι αλλαγές Βαζέχα και Μπορέλι κόστισαν σχεδόν έναν τίτλο, ο Παναθηναϊκός απορρυθμίστηκε, έδωσε μέτρα, έβγαλε φόβο, υπέκυψε στο αστείρευτο ταλέντο του Βασίλη Τσάρτα που άρχισε να κινεί την κιτρινόμαυρη μηχανή που με αργούς, ανατριχιαστικούς ρυθμούς έφτανε στην κορυφή με αιχμή του δόρατος τον Αλεξανδρή.

Οι αντιδράσεις Βαρδινογιάννη-Μελισσανίδη

Η ηγεμονία της ΑΕΚ είναι καθολική στο ματς, ο Παναθηναϊκός οπισθοχωρεί και ο Βαρδινογιάννης έχει φτάσει στα όρια του ταρτάν. Καπνίζει το ένα τσιγάρο πίσω από το άλλο, δίνει οδηγίες, φωνάζει, στο μεσοδιάστημα ανεβαίνει και στα μπουθ, αρπάζει το μικρόφωνο και καλεί τους οπαδούς του Παναθηναϊκού να σταματήσουν τα επεισόδια, να πάψουν να ξηλώνουν καθίσματα και να τα πετούν. Ο Σπάθας δεν έχει καν το ειδικό βάρος να διακόψει και να αποβάλλει τον Καπετάνιο, ο Μελισσανίδης ούτως ή άλλως πηγαινοερχόταν στον πάγκο σαν "Διευθύνων Σύμβουλος" αλλά δείχνει να απολαμβάνει το comeback της ομάδας και τα νεύρα του Ringo. Το τελευταίο πεντάλεπτο περνάει "νερό" όπως θα έλεγε και ο Τίγρης, ο Σπάθας σφυρίζει τη λήξη ξεφυσώντας. Παράταση.

Η παράταση

Η ΑΕΚ ξεκινά από εκεί που τελείωσε. Το παιχνίδι έχει απίστευτο τέμπο, οι ομάδες έχουν τρομερά αποθέματα φυσικής κατάστασης, ο κόσμος διά ζώσης και από τις οθόνες παρακολουθεί ένα σπάνιο ποδοσφαιρικό θέαμα. Στο 95’ το ΟΑΚΑ καίγεται: ο Αλέκος κάνει το θαύμα του και υπογράφει με σουτ το total recall της ΑΕΚ. 3-2. Χαλασμός.

Πριν κοπάσουν οι πανηγυρισμοί από το κιτρινόμαυρο στρατόπεδο, ο "ΓΧ" ισοφαρίζει. Ο Σωτηρόπουλος έχει υψωμένο το σημαιάκι, ο Σπάθας το ακυρώνει, δεν υπάρχει offside. Ο Βαρδινογιάννης μπουκάρει μαζί με τους φουσκωτούς αυτή τη φορά. Πάει απ’ευθείας στο Σπάθα και στη συνέχεια στον επόπτη: "πρέπει να ντρέπεσαι, αλήτη", του είπε μεταξύ άλλων. Ο επόπτης το μόνο που κατάφερε να ψελλίσει, αφού ήταν περικυκλωμένος από παίκτες, δημοσιογράφους, φωτογράφους και αστυνομικούς, ήταν ένα ξεψυχισμένο: "μα ήταν offside, κύριε πρόεδρε...".

Ο Βαρδινογιάννης πείθεται να βγει εκτός αγωνιστικού χώρου όπου τον περιμένει ο Μελισσανίδης. "Δεν ήταν κόκκινη η φάση του Μανωλά; Δεν ήτανε καθαρό γκολ;" ρωτάει ο Καπετάνιος. - "Ελα μωρέ, εντάξει..." απαντάει ο Τίγρης. Κουβέντα στην κουβέντα η σύντομη συζήτηση λίγο έλειψε να φθάσει στα άκρα, ευτυχώς το παιχνίδι ξαναξεκίνησε και η κατάσταση εκτονώθηκε. Ο Βαρδινογιάννης όμως είχε στείλει το μήνυμα στους παίκτες: ο Παναθηναϊκός δεν έκανε πίσω, θα διεκδικούσε μέχρι τελευταίας ρανίδας τις πιθανότητές του για το μοναδικό τίτλο που διεκδικούσε στη σεζόν. Η ΑΕΚ οπισθοχωρεί. Επαναπαύεται; Λιγοψυχεί; Πάντως δέχεται αλλεπάλληλες φάσεις, ο Παναθηναϊκός είναι καταιγιστικός στο τελείωμα του παιχνιδιού. Η βολίδα του Νιόπλια κοντεύει να σπάσει το δοκάρι του Ατματσίδη, στο 115’ όμως η τύχη χαμογελάει στον Παναθηναϊκό: αμφισβητούμενο φάουλ, σέντρα Νιόπλια από αριστερά, κεφαλιά Κολιτσιδάκη, γυρίζει ο Δώνης, κόντρες, τάκλιν, από κοντά ο Μάρκος κι όπου πάει. Πάει μέσα, 3-3! Κι ακόμα δεν τελείωσε...

Ο Παναθηναϊκός δεν σταματά. 120': Για την ακρίβεια 119'50", κόρνερ Μαραγκού, κεφαλιά Ουζουνίδη στη ρίζα του δοκαριού. Ο Σπάθας αντιλαμβάνεται ότι τούτοι εδώ μπορεί να το λήξουν και 5-5, δεν αφήνει να περάσει δευτερόλεπτο. Λήξη, ας τα βρουν στα πέναλτι να ησυχάσουμε να πάμε σώοι στα σπίτια μας.

Τα πέναλτι

Διαβουλεύσεις και στις δυο πλευρές. Ο Ρότσα έψαχνε μέσα σε δεκάδες πόδια, σχετικών κι άσχετων τους "εκτελεστές" του. "Ελα Γιώργο, θέλω άλλους δύο" είπε στον Γεωργιάδη κι ο "ΓΧ" δεν είπε όχι. Χτύπησε στον ώμο τον Μαραγκό: "Εσύ Σπύρο το τέταρτο". Αυτός δίστασε λίγο στην αρχή, αλλά δέχθηκε. Τον Αποστολάκη τον άφησε τελευταίο: "Εσύ Στράτο το πέμπτο. Πάμε Γερά!". Την ίδια ώρα ο Γιώργος Βαρδινογιάννης μ' ένα τσιγάρο στο χέρι στριφογύριζε ανάμεσα στους παίκτες του.

Στην αντιπέρα όχθη ο Μπάγεβιτς έχει βρει τους τέσσερεις και ψάχνει τον πέμπτο. Κοιτάζει το Στέλιο, σαν να θέλει να τον βγάλει από το αδιέξοδο. "Δεν μπορώ, δεν θέλω να χτυπήσω πέναλτι." Όλοι οι άνθρωποι της ΑΕΚ έπεσαν πάω στον κορυφαίο αμυντικό, έφτασαν στο σημείο να τον παρακαλούν να χτυπήσει ένα πέναλτι. Αμετάπειστος ο Στέλιος επέμεινε: "Οχι, δεν μπορώ". Ο Μπάγεβιτς δεν το συνέχισε. Όταν έδωσε την τελική λίστα των εκτελεστών του, πήγε και κάθισε πάλι στην καρέκλα του. Μόνος. Σκεπτικός. Γρήγορα σηκώθηκε και πάλι όρθιος. Περίεργο. Δεν κάπνιζε. Στήθηκε με τα χέρια σταυρωμένα απέναντι, "ευθεία" με την εστία των πέναλτι. Κι άρχισε η διαδικασία: Λούης, γκολ. Τόνι, γκολ. "Γ.Χ.", γκολ. Αλεξανδρής, γκολ.

Επόμενος ο Ουζουνίδης. Στόπερ, ψηλός, νεαρός, "άψητος". Ο Μπάγεβιτς ξανασηκώνεται όρθιος "Το΄ πιασε" λέει στο Ραβούση, κατεβάζει το βλέμμα όταν ο Μαρίνος ευστοχεί. 3-2 και ακολουθεί ο "σίγουρος", ο Τσάρτας, ο πιο σπεσιαλίστας απ’ όλους. "Να αυτός θα αστοχήσει" είπε με θράσσος ο Αντωνίου. Και ναι, ο Τσάρτας σούταρε άουτ. "Ελα Σπύρο, η σειρά σου, το πήραμε". Ο Μαραγκός σουτάρει άτσαλα, το έβγαλε ο Ατμάτζος. Δεν θα τελειώσει ποτέ... Ο επόμενος είναι ο Δημητριάδης. "Ελα μεγάλε Γιόζεφ, πιάστο" φώναξε ο Κολιτσιδάκης. Ο θηριώδης Πολωνός έπαιζε λαβωμένος από την παράταση, είχε χτυπήσει σε σύγκρουση με τον Σλίσκοβιτς και ο γιατρός του Παναθηναϊκού Βασίλης Οικονομίδης, είχε σταματήσει με στιγμιαία ράμματα την αιμορραγία. Ο Δημητριάδης θα πλασάρει άψυχα αριστερά, ο Γιόζεφ θα πεσει σωστά. Είναι η μοναδική φορά στην καριέρα του "βουνού" στην Ελλάδα που η αντίδραση παραπέμπει σε λατίνο. Πέμπτο πέναλτι για τον Παναθηναϊκό. Απόντος του Σαραβάκου, εκείνος που παίρνει τη σκυτάλη και έχει και το περιβραχιόνιο είναι ο Στράτος Αποστολάκης.

Για ακόμη μία φορά στην καριέρα του, ο παίκτης που επωμίζεται το βάρος, όπως τότε στην Ουγγαρία που σούταρε με όλη του τη δύναμη στο κέντρο της εστίας και επί της ουσίας έβαλε το θεμέλιο λίθο της πρόκρισης στο Μουντιάλ. Το θυμήθηκε και ο Κολιτσιδάκης. "Στράτο θυμήσου τη Βουδαπέστη. Κάντο όπως κι εκεί". Ο Στράτος δεν απάντησε, πήρε τη μπάλα με το ένα χέρι και την άφησε στη βούλα. Δεν την έστησε, δεν έφτιαξε τη βαλβίδα, δεν έκανε το παραμικρό "κόλπο" για πόλεμο νεύρων στον Ατματσίδη. Στήθηκε έξω από τη γραμμή της περιοχής με τα χέρια στη μέση. Σήμα κατατεθέν της καρίερας του και στον Ολυμπιακό και στον Παναθηναϊκό. Τρέξιμο στις "μύτες", σουτ, γκολ, κύπελλο. Βάλσαμο που αγαλλίασε την τσακισμένη από το Τελ Αβίβ ψυχολογία των φίλων του τριφυλλιού, αντίδοτο για όλα όσα τους πλήγωσαν εκείνη τη σεζόν, που δίχως εκείνο το πέναλτι του Αποστολάκη κι εκείνο το κύπελλο, θα ήταν μια σεζόν πίκρας.

Τελικώς... Παναθηναϊκός

Ο Στράτος τρέχει αποπροσανατολισμένος, ανάμεσα σε δεκάδες οπαδούς, φωτορεπόρτερ, αγκαλιάζεται με όλους, ξανατρέχει. Πριν γίνει η απονομή αγκάλιασε το Σαραβάκο που με πολιτική περιβολή έμοιαζε παράταιρος, θηρίο στο κλουβί. Μέσα στον κλοιό που είχαν σχηματίσει οι άνδρες των ΜΑΤ, μπροστά στην πρόχειρη εξέδρα οι "πράσινοι" έστησαν τον επινίκειο χορό. Ο Μπορέλι πήρε στην αγκαλιά το γιο του, το μωρό φοβήθηκε κι έβαλε τα κλάματα από τη φασαρία και τις κροτίδες, ο Χότα χαμογελώντας τον φίλησε και του έδωσε να ακουμπήσει το τρόπαιο. Ο μικρός σταμάτησε. Ψηλά στο βάθρο ο Γιώργος Βαρδινογιάννης αγκάλιασε και φίλησε τον Σαραβόκο ψιθυρίζοντάς του κάτι στο αυτί, χάιδεψε τον Μπορέλι, πατέρα και γιο, σήκωσε την κούπα μαζί με το Στράτο, το ένα "αυτί" εκείνος, το άλλο ο αρχηγός του Παναθηναϊκού.

"Το ματς αποτέλεσε ελπίδα για το ποδόσφαιρο. Ένα καλύτερο αύριο έρχεται για τον Παναθηναϊκό". ήταν η δήλωση που έκανε κρατώντας στην αγκαλιά του τη μικρή κόρη του Χρυσή. Περίμενε να συγχαρεί τον Μπάγεβιτς στην απονομή των αργυρών μεταλλίων και έφυγε για τα αποδυτήρια. Εκεί στήθηκε το μεγάλο πανηγύρι, μακριά από ΜΑΤ και ιπτάμενα καθίσματα. Εκεί έφυγε το άγχος και η κούραση από την υπερπροσπάθεια, εκεί διαδραματίστηκαν οι σκηνές της ανείπωτης χαράς. Ο Γιάννης Ζαβραδινός δεν προλάβαινε να φέρνει σαμπάνιες, ο αείμνηστος Θόδωρος Βαρδινογιάννης ξαπλωμένος στο κρεβάτι του ιατρείου, με λυμένη τη γραβάτα να προσπαθεί να συνέλθει από την αγωνία των 120' και το στρες των πέναλτι.

Οι αντιδράσεις...

Γύρω του ένα κουβάρι Ρότσα και ποδοσφαιριστές να κάνουν σαν μικρά παιδιά. Ηταν τέτοια η υπερένταση από τις συνεχείς και απρόβλεπτες μεταβολές της πλάστιγγας, που όλοί ξέσπασαν. Ο Καπετάνιος μπουκάρει στα αποδυτήρια. Το (αυξημένο) πριμ που ανακοίνωσε ξεσηκώνει θύελλα ενθουσιασμού: κάθε παίκτης του ΠΑΟ θα εισπράξει από 3μισι εκατομμύρια δρχ. Η συνέχεια δόθηκε στο Stratos, στο κέντρο της Αθήνας, με τον Άγγελο Διονυσίου να τραγουδάει τον ύμνο του Παναθηναϊκού, μια, δύο και τρεις φορές. Σύλλογος μεγάλος, δεν υπάρχει άλλος. Ο Παναθηναϊκός είχε σώσει μια χρονιά, κρατά ψηλά το φρόνημα του κόσμου του σε μια σεζόν που αποτέλεσε το εφαλτήριο για τη δημιουργία μιας ομάδας που ταξίδεψε όλη τη φίλαθλη Ελλάδα.

Ήταν ο καλύτερος τελικός όλων των εποχών όπως δήλωσε ο Πρόεδρος της ΑΕΚ Γιάννης Καρράς. Μόνο εκείνος μίλησε από τη διοίκηση της Ένωσης, του Μελισσανίδη δεν του ‘παιρνες μιλιά. Μπαινόβγαινε στα αποδυτήρια και μουρμούραγε από μέσα του. Η ΑΕΚ ήταν άλλωστε πρωταθλήτρια, άξιζε το κύπελλο όσο ο Παναθηναϊκός, δεν είχε χάσει. Κι όμως, οι ποδοσφαιριστές δεν μπορούσαν να συγκρατήσουν τα δάκρυά τους. "Τι κλαίτε ρε; Γυναίκες είστε; Ψηλά το κεφάλι. Εσείς νικήσατε" έδωσε το έναυσμα ο Μπάγεβιτς. Ο έμπειρος και από τα παιδικά του χρόνια στο σύλλογο Γιώργος Κούτουλας, πήρε το μήνυμα και ανέλαβε να αναπτερώσει το ηθικό εκείνων που το έφεραν βαρέως. Το Σάββατο η ΑΕΚ θα σήκωνε την κούπα "την καλή" όπως είπε ο Κούτουλας. Τέσσερις ημέρες αργότερα η ΑΕΚ υποδέχθηκε τον ΟΦΗ στο κραταιό "Νίκος Γκούμας". Η ατμόσφαιρα συγκρατημένη, άλλωστε ήταν το τρίτο συνεχόμενο πρωτάθλημα. Εκεί ήταν και ο "θείος Λουκάς", ο Πρόεδρος των Προέδρων της Ένωσης, ο Λουκάς Μπάρλος.

Η ΑΕΚ πανηγύρισε το τελευταίο της πρωτάθλημα, πέρασαν κιόλας 21 χρόνια, πάρα πολλά για το ειδικό βάρος του συλλόγου. Όμοιο αθηναϊκό ντέρμπι όπως εκείνον τον τελικό του Απριλίου του ’94, δεν ξαναζήσαμε. Ξανάγιναν πολλά, αρκετά υψηλής έντασης που έκριναν πολλά, ορισμένα με στιγμές βαθιά χαραγμένες στη μνήμη, όπως εκείνο της επόμενης κιόλας σεζόν όταν και πάλι οι δύο ομάδες βρέθηκαν αντιμέτωπες στον τελικό. Μόνο που αυτός ο τελικός δεν έμεινε στην ιστορία για το θέαμα και την εναλλαγή συναισθημάτων, αλλά για το πέναλτι του 118’, το πέναλτι του Μπάκα. Ο τελικός της Brigitte Bardot. Αυτή όμως είναι μια άλλη ιστορία...