Ο κορυφαίος ski jumper πέθανε προσπαθώντας να 'σώσει' τον εαυτό του

Ο Φινλανδός Μάτι Νούκανεν ήταν ο κορυφαίος ski jumper όλων των εποχών και ανίκητος στα '80s. Αποδεδειγμένα όμως, όχι ο καλύτερος άνθρωπος, προκαλώντας κακό στον εαυτό του και στους γύρω του. Απεβίωσε όταν, πια, είχε αποδεχθεί το πρόβλημα.

Matti Nykannen of Finland looks down the slope from the top of the 70mm ski jump during a practice session at the Olympic Park jumping site Tuesday, February 9, 1988.  The XV Winter Olympic Games begin Saturday. (AP Photo/Katsumi Kasahara)
Matti Nykannen of Finland looks down the slope from the top of the 70mm ski jump during a practice session at the Olympic Park jumping site Tuesday, February 9, 1988. The XV Winter Olympic Games begin Saturday. (AP Photo/Katsumi Kasahara) AP PHOTO/KATSUMI KASAHARA

"Ο Μάτι πέθανε χθες βράδυ". Η Πία, η σύζυγος του Μάτι Νούκανεν (Matti Nykänen), ανέλαβε το χρέος να ενημερώσει, το πρωί της Δευτέρας, για το θάνατό του. Το θάνατο του θρυλικού Φινλανδού του άλματος με σκι, ο οποίος έφυγε από τη ζωή πέντε μήνες πριν συμπληρώσει τα 56 χρόνια του (17 Ιουλίου 1963).

Πέρυσι είχε διαγνωστεί με διαβήτη μετά από σχετική κρίση. Πίστευε ότι είναι το τέλος (της ζωής του). Έτρεμε. Άρχισε αγωγή με ινσουλίνη και τ' αποτελέσματα υπήρξαν ευεργετικά. " Η ενέργεια και η αγάπη μου για τη ζωή επέστρεψαν", όπως είχε πει σε συνέντευξή του το περασμένο καλοκαίρι. Πίστευε. Το τέλος ήρθε λίγους μήνες αργότερα, χωρίς να προσδιοριστούν τα αίτια του θανάτου του. Στο φινάλε δεν είχε ιδιαίτερη σημασία.

Πολιτικοί και αθλητικοί παράγοντες στην πατρίδα του εκφράστηκαν με λύπη για την απώλεια " ενός εκ των πιο ξεχωριστών αθλητών της Φινλανδίας".

Ήταν όντως. Ως 'Ιπτάμενος Φινλανδός' έμεινε πίσω. "Fly Matti, fly", έγραψε ο ατζέντης και προσωπικός φίλος του, Αλέκσι Βαλαβουόρι, αποχαιρετώντας τον. Ήταν το τελευταίο άλμα του Νούκανεν. Άνευ βαθμολογίας. Θα έπαυε πλέον να ταλαιπωρεί τους άλλους. Κυρίως δεν θα ταλαιπωρούσε άλλο τον εαυτό του.

Finland?s Matti Nykaenen waves to crowd with bouquet of flowers after being presented on Monday, Feb. 13, 1984 with the gold medal he won on Sunday for the men?s 70-meter ski jump at the Winter Olympic Games in Sarajevo. His jump was 87 meters or 298 feet, 6 inches to win gold. (AP Photo/Lipchitz)
Finland?s Matti Nykaenen waves to crowd with bouquet of flowers after being presented on Monday, Feb. 13, 1984 with the gold medal he won on Sunday for the men?s 70-meter ski jump at the Winter Olympic Games in Sarajevo. His jump was 87 meters or 298 feet, 6 inches to win gold. (AP Photo/Lipchitz) AP PHOTO/LIPCHITZ

AP Photo/Lipchitz

Στα 8 του, μετά από προτροπή του πατέρα του Ένσιο (μητέρα του η Βιένο), άρχισε να εκτελεί τα πρώτα άλματα, σ' ένα ειδικά διαμορφωμένο λόφο κοντά στο σπίτι του στην πόλη Γιουβάσκιλα (έβδομη μεγαλύτερη πόλη της Φινλανδίας).

Ήταν το μόνο πράγμα που ήθελα να κάνω. Ξανά και ξανά...

Λίγους μήνες αργότερα, πριν συμπληρώσει τα 9 του, πήρε μέρος στον πρώτο αγώνα του και βγήκε πρώτος στην ηλικία του. Στα 12 έκανε πλέον προπόνηση για 9-10 ώρες καθημερινά - επτά ημέρες την εβδομάδα, χωρίς ρεπό.

Στα 14 ξεκίνησε να πίνει αλκοόλ. Το βάσανό του είχε μόλις αρχίσει.

Ο Νούκανεν ήταν μακράν του επόμενου ο κορυφαίος άλτης της γενιάς του. Δεξιοτέχνης. Ο πρώτος που υπερέβη τα 190 μέτρα! " Η σωματοδομή του ήταν εξαιρετική, είχε πολύ καλή ώθηση και ήταν επίμονος", είχε υποστηρίξει ο επί χρόνια προπονητής του Μάτι Πούλι, ο οποίος είχε αναλάβει να τον 'απογειώσει' με σύγχρονες, για την εποχή, μεθόδους. Στη διάρκεια της προπόνησης τού φορούσε ειδικό γιλέκο με βαρίδια προκειμένου να πιέζει τον εαυτό του να φτάσει όλο και πιο μακριά.

Από το 1981 που κατέκτησε τον πρώτο παγκόσμιο τίτλο του και μέχρι το 1991, γεμάτα 10 χρόνια δηλαδή, ο Φινλανδός υπήρξε -σχεδόν- κυρίαρχος τόσο στον κανονικό λόφο όσο και στον μεγάλο. Κατέκτησε πέντε χρυσά ολυμπιακά μετάλλια κι ένα αργυρό, στους Χειμερινούς Αγώνες του Σαράγεβο (1984) και του Κάλγκαρι (1988), όντας ο απόλυτος αθλητής εκείνη την περίοδο. Είχε επίσης εννέα μετάλλια σε Παγκόσμια Πρωταθλήματα και 22 σε εγχώριους αγώνες.

Στη Φινλανδία ήταν λαϊκός ήρωας, ψηφίστηκε αθλητής της χρονιάς δύο φορές (1985, 1988) και η μορφή του αποτυπώθηκε μέχρι και γραμματόσημο. Ανέβασε το επίπεδο, αύξησε τον ανταγωνισμό, λειτούργησε ως πρότυπο για άλλους σκιέρ του είδους, τούς άνοιξε νέους ορίζοντες, προκαλώντας τους να τον φτάσουν.

Finland's Matti Nykanen, centre, gold medal winner in the 70m ski jump is flanked by Czech's Pavel Ploc, left, silver, and Jiri Malec, bronze, at the Winter Olympics in Calgary on Feb. 14, 1988. (AP Photo)
Finland's Matti Nykanen, centre, gold medal winner in the 70m ski jump is flanked by Czech's Pavel Ploc, left, silver, and Jiri Malec, bronze, at the Winter Olympics in Calgary on Feb. 14, 1988. (AP Photo) AP PHOTO

AP Photo

Ιδιοφυΐα θα ήταν -ίσως- η καταλληλότερη λέξη για να τον περιγράψει. Τον αποκαλούσαν πάντως 'Μαραντόνα', καθώς η δική του 'έκρηξη' δημοφιλίας συνέπεσε με την αντίστοιχη του σπουδαίου Αργεντινού στα μέσα των 80s. Ήταν είδωλο, ένας αντίστοιχος ροκ σταρ του σκι. Δυστυχώς, με πολλά από τα συνεπακόλουθα.

Το αλκοόλ έρεε άφθονο στο αίμα του - όχι για να ζεσταθεί στις κρύες πλαγιές. Εθισμός. Ο δεύτερος μεγαλύτερος μετά τ' άλματα.

Δοκίμασαν τα πάντα με τον Νούκαναν. Δεν υπήρχε διέξοδος

Σε δύο φράσεις ο Λάρι Στόουν, άλλοτε προπονητής της αντίστοιχης εθνικής ομάδας των ΗΠΑ, που γνώριζε πρόσωπα και καταστάσεις, περιέγραψε μια περίπλοκη κατάσταση στις αποστολές των Φινλανδών.

Ο Νούκανεν έμπλεκε σε καβγάδες, ακόμη και κατά τη διάρκεια μεγάλων αγώνων, έδινε συνεντεύξεις μεθυσμένος, αποκλειόταν από τουρνουά διότι αδυνατούσε να χαλιναγωγήσει το πάθος του και παραβίαζε τους κανόνες συμπεριφοράς.

Όσο 'αιωρείτο' στο σύννεφο της επιτυχίας του, ένιωθε άτρωτος. Όλοι ασχολούνταν μαζί του, ο ίδιος έκρυβε το πρόβλημα στο χιόνι, κοίταζε μέσα από τα γυαλιά του και δεν ήθελε να το αναγνωρίσει για να παλέψει μαζί του, συνεχίζοντας μια ζωή με δύο παράλληλες σχέσεις: τη νόμιμη του σκιέρ και την παράνομη του αλκοολικού.

Το 1991 ο άνεμος παρέσυρε το σύννεφο, το σκόρπισε, και ο 'ιπτάμενος Φινλανδός', χωρίς να έχει προβλέψει τις συνέπειες, έπαψε να 'πετάει'. Προσγειώθηκε απότομα στο ξερό έδαφος, σχεδόν γκρεμοτσακίστηκε. Κατετάγη 50ος στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα και η φήμη του τσαλακώθηκε. Είχε κλείσει ο κύκλος του.

" Πέρασα από την απόλυτη αναγνώριση, στο star system, στη φάση της ανασφάλειας", ομολόγησε πολύ αργότερα ο ίδιος στην αυτοβιογραφία του με τίτλο 'Μάτι', κάνοντας μια γενναία προσπάθεια ν' ανακαλύψει τη ρίζα του κακού. " Για όλη τη ζωή μου έκανα κάτι άλλο και τώρα που δεν έχει άλλο, κατάλαβα πως ο κόσμος εκτός του σκι είναι εντελώς διαφορετικός απ' αυτόν που ήξερα".

Αδυσώπητη πραγματικότητα.

Επιχείρησε να καλυφθεί και ν' αμυνθεί διαφορετικά. Άρχισε καριέρα τραγουδιστή. ηχογράφησε δίσκους με τους τίτλους/στίχους των τραγουδιών να είναι βιωματικοί ('βραδιές εκπλήξεων', 'μπορεί να ήπια, μπορεί και όχι'). Ο πρώτος, ίσως από περιέργεια και προώθηση, έγινε 'χρυσός' πουλώντας περισσότερα από 25.000 αντίτυπα. Ο δεύτερος είχε τον τίτλο 'Σαμουράι. Ήταν χαρακίρι. Δεν είχε, σε καμία περίπτωση, την ίδια απήχηση και ξέμεινε στις προθήκες των δισκοπωλείων.

Όσα χρήματα έβγαλε τα έχασε, καταλήγοντας να εκμεταλλεύεται το όνομά του για να πληρώνεται ως στρίπερ σε κλαμπ της πόλης Γιαρβένπα. Η επιλογή του ξένισε. Επιζητούσε, προφανώς, την προβολή που δεν είχε πλέον ως παλαίμαχος σκιέρ. Την κυνηγούσε, δεν τον κυνηγούσε πια.

Το οινόπνευμα εξακολουθούσε να τον συντροφεύει, να τον ελέγχει, να τον παρασέρνει. Σε άλλους κόσμους, θολούς και σκοτεινούς. Μέχρι το 2001 είχε ήδη παντρευτεί τέσσερις διαφορετικές γυναίκες και είχε τρία παιδιά.

** FILE ** Former world champion ski jumper Matti Nykanen and his wife Merja Tapola are seen in this March 10, 2004 file photo in the Tampere, Finland, courthouse. Nykanen was charged Thursday, Feb. 23, 2006 with attacking his wife while in a drunken stupor and striking a man with a cutlery knife in a restaurant three days later. The alleged attacks on Sept. 25 and 28 came days after he completed a 13-month sentence on Sept. 21 for stabbing a drinking companion. If found guilty, the 42-year-old Nykanen could face several years in prison. (AP Photo/ Veli-Matti Parkkinen, Lehtikuva)  **FINLAND OUT **
** FILE ** Former world champion ski jumper Matti Nykanen and his wife Merja Tapola are seen in this March 10, 2004 file photo in the Tampere, Finland, courthouse. Nykanen was charged Thursday, Feb. 23, 2006 with attacking his wife while in a drunken stupor and striking a man with a cutlery knife in a restaurant three days later. The alleged attacks on Sept. 25 and 28 came days after he completed a 13-month sentence on Sept. 21 for stabbing a drinking companion. If found guilty, the 42-year-old Nykanen could face several years in prison. (AP Photo/ Veli-Matti Parkkinen, Lehtikuva) **FINLAND OUT ** AP PHOTO/ VELI-MATTI PARKKINEN, LEHTIKUVA

AP Photo/ Veli-Matti Parkkinen, Lehtikuva

Η πιο θυελλώδης σχέση του υπήρξε με την Μέρβι Τάπολα, κληρονόμο τεράστιας επιχείρησης αλλαντικών. Παντρεύτηκαν το 2001, χώρισαν το 2003 και τέλεσαν εκ νέου το μυστήριο του γάμου το 2004 μένοντας μαζί ως το 2010. Η κοινή πορεία τους έληξε ύστερα από διψήφιο αριθμό αιτήσεων διαζυγίου που αποσύρονταν η μία μετά την άλλη!

Από το 2000 ο Νούκανεν είχε ήδη εκδηλώσει επιθετική συμπεριφορά. O αυτοβιογράφος του τον περιέγραφε σαν έναν 'Dr. Jekyll και Mr. Hyde', διότι " όταν είναι νηφάλιος είναι από τους καλύτερους και φιλικούς ανθρώπους που έχω γνωρίσει. Όταν είναι μεθυσμένος γίνεται επιθετικός και επικίνδυνος". Είχε προφανώς συλλέξει τις πληροφορίες του.

Το πρώτο περιστατικό είχε συμβεί στο αρχικό στάδιο της γνωριμίας τους, η Τάπολα ωστόσο δεν έδωσε τη δέουσα σημασία, το ξεπέρασε και συνέχισε να βγαίνει μαζί του, ενώ το 2001 επέλεξε να μην υποστηρίξει την καταγγελία περί χειροδικίας. Τον Σεπτέμβριο του 2005 ο Νούκανεν συνελήφθη και έμεινε τέσσερις μήνες κρατούμενος με την κατηγορία της ενδοοικογενειακής βίας, καθώς είχε κακοποιήσει της συζύγου του και της παραβίασης της αναστολής από προηγούμενη επίθεση.

Αποφυλακίστηκε, αλλά ποτέ του δεν έπαψε να είναι το ίδιο, ενδεχομένως και περισσότερο, άγριος. Ως την απόπειρα ανθρωποκτονίας για την οποία κατηγορήθηκε ανήμερα των Χριστουγέννων του 2009, όταν επιτέθηκε και τραυμάτισε με μαχαίρι την Τάπολα σε διάφορα σημεία του προσώπου και του σώματος, επιχειρώντας ταυτόχρονα να την πνίξει με τη ζώνη από ένα μπουρνούζι. Οι δικηγόροι του κατάφεραν να αντικρούσουν τις κατηγορίες και ο Φινλανδός αφέθηκε προσωρινά ελεύθερος, γλιτώνοντας την προφυλάκιση. Μέχρι τον Αύγουστο του 2010, όταν καταδικάστηκε σε φυλάκιση 16 μηνών για πρόκληση σοβαρών σωματικών βλαβών.

** FILE ** Former world champion ski jumper Matti Nykanen is taken to the Tampere, Finland, court in this Friday Aug. 27, 2004 file photo. Nykanen  was charged Wednesday Oct. 13, 2004 with attempted manslaughter after stabbing a man in southern Finland in August, regional court officials said. If found guilty, Nykanen could be sentenced to as long as nine years in prison. (AP Photo/Lehtikuva,Veli-Matti Parkkinen)
** FILE ** Former world champion ski jumper Matti Nykanen is taken to the Tampere, Finland, court in this Friday Aug. 27, 2004 file photo. Nykanen was charged Wednesday Oct. 13, 2004 with attempted manslaughter after stabbing a man in southern Finland in August, regional court officials said. If found guilty, Nykanen could be sentenced to as long as nine years in prison. (AP Photo/Lehtikuva,Veli-Matti Parkkinen) P PHOTO/LEHTIKUVA,VELI-MATTI PARKKINEN

P Photo/Lehtikuva,Veli-Matti Parkkinen

Είχε ήδη κρατηθεί για άλλους 13 μήνες μετά από συμπλοκή σε μπαρ, στη διάρκεια του οποίου μαχαίρωσε φίλο του. Εξέτισε τη μισή από την ποινή που του είχε επιβληθεί από το δικαστήριο λόγω πρότερου έντιμου βίου. Συνολικά έμεινε πίσω από τα κάγκελα για περισσότερο από 2 χρόνια.

Έξυνε προ πολλού τον πάτο από ένα βαθύ και θεοσκότεινο πηγάδι. Για να σκαρφαλώσει και βγει στο φως όφειλε, πρώτα και κύρια, να δουλέψει με τον εαυτό του.

Υπήρξε απολογητικός.

Όταν πίνεις, ζεις σε μια φούσκα, δεν βλέπεις τίποτα. Για πολλά χρόνια ήμουν το επίκεντρο της προσοχής και όλοι ήθελαν κάτι από μένα. Κουράστηκα κι άρχισα να χτίζω ένα τείχος μέσα μου. Ήμουν πολύ νέος, θα έπρεπε να ζητήσω βοήθεια από την αρχή. Μετά έπινα γιατί δεν είχα τι άλλο να κάνω. Ήθελα να ξεχάσω

Είχε όμως προκαλέσει κακό.

Μια νέα σχέση, με τη Σουζάνα Ρουοτσαλάινεν, τον βοήθησε να 'χωρίσει' από το αλκοόλ. Ν' ακολουθήσει έναν διαφορετικό τρόπο ζωής και ν' αρχίσει από το μηδέν. Έπιασε ξανά μικρόφωνο, τουλάχιστον για να ξοδεύει τις ώρες του. Άρχισε μ' ενθουσιασμό τις παραστάσεις - η πιο πρόσφατη σε εστιατόριο του Ελσίνκι. Με την εν λόγω δεν παντρεύτηκαν. Το έπραξε εκ νέου με την Πία Ταλονπόικα το 2014. Με την οποία έμειναν μαζί ως το θάνατό του - για σχεδόν πέντε χρόνια.

Βέβαια, το παιχνίδι με τη ζωή το είχε χάσει. Προ πολλού... Δεν ήταν 'fifty-sixty' σ' αυτή τη μάχη, όπως συνήθιζε να λέει.

Κεντρική φωτογραφία: AP Photo/Katsumi Kasahara

News 24/7

24MEDIA NETWORK