Η πρώτη και τελευταία φορά που ο Ανδρέας Παπανδρέου πήγε γήπεδο

Ο Ανδρέας Παπανδρέου, που γεννήθηκε σαν σήμερα, στις 5 Φεβρουαρίου 1919, δεν ήταν φίλαθλος. Δεν πήγαινε στο γήπεδο, δεν παρακολουθούσε ποδόσφαιρο, δεν ασχολιόταν με τον αθλητισμό. Το έκαναν... άλλοι στο ΠΑΣΟΚ, γι' αυτόν. Άνθρωποι του 'Κινήματος', αναδύθηκαν στην επιφάνεια μέσω των σπορ, αφήνοντας βαρύ το στίγμα τους. Μερικοί, μάλιστα, όπως ο Γιώργος Βασιλακόπουλος ή ο Δημήτρης Διαθεσόπουλος, έγιναν 'δεινόσαυροι' που άντεξαν μέσα στον χρόνο. Ο Ανδρέας πήγε για πρώτη φορά στη ζωή του στο γήπεδο στη μαγική νύχτα του τελικού του Ευρωμπάσκετ 1987, μαζί με τη Μαργαρίτα Παπανδρέου. Ήταν κι η τελευταία δημόσια εμφάνιση του πρωθυπουργικού ζεύγους. Δεν εμφανίστηκαν ποτέ ξανά μαζί, αφού η Δήμητρα Λιάνη είχε κάνει, ήδη, την εμφάνισή της.

Η νύχτα του θριάμβου της Εθνικής Ελλάδας ήταν μια αποκάλυψη για την πολιτική ηγεσία. Κατάλαβαν τη δυναμική των σπορ, βλέποντας τη λατρεία του κόσμου για τον Νίκο Γκάλη, τον Παναγιώτη Γιαννάκη, τον Φάνη Χριστοδούλου και τα υπόλοιπα παιδιά του Κώστα Πολίτη. Η Μελίνα Μερκούρη, πιο αλέγρα, είδε περισσότερους αγώνες του Ευρωμπάσκετ και όρμηξε στην αγκαλιά του Παναγιώτη Φασούλα, μετά τον θρίαμβο επί της Γιουγκοσλαβίας και την πρόκριση στον τελικό.

Στην εποχή του Κίμωνα Κουλούρη

Άλλαζαν σιγά-σιγά και οι εποχές, με την τηλεόραση να φέρνει ολοένα και περισσότερο τους αθλητές σε prime time, με το μπάσκετ να παίρνει τη σκυτάλη και να εξελίσσεται σε 'εθνικό σπορ'. Φυσικά, ο αθλητισμός ήταν πάντα ένας κόσμος στον οποίο ακουμπούσε η πολιτική. Ακόμη και το κλισέ "μακριά ο αθλητισμός από την πολιτική" χρησιμοποιούταν (και χρησιμοποιείται) για... πολιτικούς λόγους. Ο άνθρωπος του ΠΑΣΟΚ στον αθλητισμό, μετά τον εκλογικό θρίαμβο του 1981, ήταν ο Κίμωνας Κουλούρης. Ο πρώτος Γενικός Γραμματέας Αθλητισμού στην 'κυβέρνηση της αλλαγής' οργάνωσε την 'άλωση' των ομοσπονδιών, που για δεκαετίες ήταν προπύργιο της δεξιάς. Ναι μεν, υπήρχαν μεμονωμένοι εκπρόσωποι άλλων παρατάξεων, όχι όμως στα πλειοψηφικά σχήματα των διοικήσεων. Η κυβέρνηση είχε επίσης το δικαίωμα να τοποθετεί 'αριστίνδην' συμβούλους σε διάφορες ομοσπονδίες. Κάπως έτσι πήγε στην ΕΠΟ ο Γιώργος Λούβαρης, προσωπικός φίλος του Παπανδρέου. Κυκλοφορεί, μάλιστα σαν ανέκδοτο ότι ο Ανδρέας είχε πει στον Λούβαρη "σε προορίζω για σύμβουλο στην... Επό". Είπαμε, δεν ασχολιόταν.

Σιγά-σιγά, τα... κάστρα έπεφταν και το ΠΑΣΟΚ άρχισε να κυριαρχεί στις ομοσπονδίες, χρησιμοποιώντας στελέχη και πολιτευτές του. Οι περισσότεροι, αν όχι όλοι, ήταν από το λεγόμενο 'βαθύ ΠΑΣΟΚ', έπιναν και πίνουν νερό στο όνομα του Παπανδρέου.

• Ο Σωτήρης Αλημίσης κέρδισε τις εκλογές της ΕΠΟ, διαδεχόμενος τον Βασίλη Χατζηγιάννη, που ήταν πρόεδρος για μια δεκαετία (1975-85)
• Ο Γιώργος Κατσιμπάρδης έγινε πρόεδρος του ΣΕΓΑΣ, διαδεχόμενος τον Φρέντυ Σερπιέρη. Τρία χρόνια αργότερα θα παραδώσει την σκυτάλη στον Στράτο Μολυβά
• Ο Γιώργος Βασιλακόπουλος ηγήθηκε της παράταξης που επικράτησε στο μπάσκετ και ήταν ο ιθύνων νους της ομοσπονδίας, με πρόεδρο τον 'υπερκομματικό' Ζαχαρία Αλεξάνδρου. Το ψηφοδέλτιο ήταν ευρέως αντιπροσωπευτικό, καθώς συμμετείχαν και παράγοντες που προέρχονταν από την αριστερά, άσχετα αν στη συνέχεια το ΠΑΣΟΚ κυριάρχησε 100%
• Δίδυμο με τον Μιχάλη Μαστρανδρέα, που ανήκε στη συντηρητική παράταξη, έκανε στην ΕΟΠΕ και ο Θανάσης Μπελιγράτης. Από κάποιο σημείο και μετά, πάντως, ασκούσε όλη τη διοίκηση από τη θέση του Γενικού Γραμματέα
• Και ο Δημήτρης Διαθεσόπουλος έγινε ο 'ισχυρός ανήρ' του υγρού στίβου. Ακόμη είναι (σαν τον Βασιλακόπουλο, ένα πράγμα)...

Φυσικά, ούτε η ΕΟΑ θα μπορούσε να ξεφύγει από τις δαγκάνες του ΠΑΣΟΚ. Ο Λάμπης Νικολάου, τεχνικός σύμβουλος στο Πολιτικό Γραφείο του Παπανδρέου, ήταν πρόεδρος της Επιτροπής Ολυμπιακών Αγώνων από το 1985 έως το 1992. Η θητεία του στην ΕΟΑ, τον έφερε μέχρι την ΔΟΕ.

Από τους ΓΓΑ στους υφυπουργούς

Αρχικά, ο αθλητισμός υπάχθηκε στην προεδρία της Κυβέρνησης. Υφυπουργός ήταν ο Γιώργος Κατσιφάρας, ιδρυτικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ και γνωστός για τη ρήση του "αν δεν υπήρχε ο Ανδρέας, δεν θα μας ήξερε ούτε ο θυρωρός της πολυκατοικίας μας". Αργότερα, ο αθλητισμός πήγε στο Υπουργείο Πολιτισμού, στο οποίο προΐστατο η Μερκούρη. Κάπως έτσι, όλες οι αρμοδιότητες είχαν μεταφερθεί στον Κουλούρη. Ο πανίσχυρος ΓΓΑ ήταν κοντά στον Παναθηναϊκό του Γιώργου Βαρδινογιάννη, αυτό όμως δεν τον εμπόδισε να 'υπαγορεύσει' τη μετακίνηση του Γιαννάκη στον Άρη (το καλοκαίρι του 1984).

Σύμφωνα με την τότε νομοθεσία, ο ΓΓΑ διόριζε τον πρόεδρο της Κεντρικής Επιτροπής Διαιτησίας. Ο Κουλούρης καλούσε στο γραφείο του Σταυρο Νταϊφά και Βαρδινογιάννη, ρωτούσε ποιους διαιτητές ήθελαν ή όχι κι εν συνεχεία έφτιαχνε μόνος του τον πίνακα. Εκτός από τις απαιτήσεις των δυο 'αιωνίων' αντιπάλων, έμπαινε σαν κριτήριο κι αν ο τάδε νέος διαιτητής ήταν στην κλαδική ή... φίλα προσκείμενος στο 'Κίνημα'. Επίσης, ο Γενικός Γραμματέας Αθλητισμού αποφάσιζε πόσοι ξένοι ποδοσφαιριστές θα έπαιζαν σε κάθε ομάδα. Στις 31 Ιανουαρίου του 1982, με απόφαση του ΓΓΑ αλλάζει ο αριθμός (από έναν σε δύο) για να... διευκολυνθεί ο Παναθηναϊκός. Αλλά και στην περίφημη διαμάχη για τον Χουάν Ραμόν Ρότσα που είχε έρθει σαν 'Γιάννης Μπουμπλής', η τοποθέτηση Κουλούρη ήταν υπέρ του Παναθηναϊκού.

Αναδόμηση με Σήφη Βαλυράκη

Σε έναν από τους ανασχηματισμούς του Ανδρέα (ή 'αναδόμηση', όπως έλεγε την αλλαγή του υπουργικού συμβουλίου), καθιερώθηκε και το υφυπουργείο αθλητισμού. Ο Σήφης Βαλυράκης, που στη διάρκεια της δικτατορίας απέδρασε δυο φορές από τους ανθρωποφύλακες της χούντας, ήταν ο πρώτος που κάθισε στην καρέκλα. Ο ΓΓΑ πέρασε σε δεύτερη μοίρα και ο υφυπουργός ήταν σε κυρίαρχο ρόλο.

Ο Βαλυράκης αρχίζει να χρησιμοποιεί ολυμπιακούς αντί παναθηναϊκούς που προτιμούσε ο Κουλούρης, αλλά όταν ο Παναθηναϊκός έχει ανάγκη να ξαναπάρει από τον ΟΦΗ τον Χρήστο Βασιλείου, δεν έχει κανένα πρόβλημα να καταργήσει τη δική του απόφαση περί περιορισμού των δανεικών. Στο μεταξύ, ξεπροβάλλει ο Γιώργος Κοσκωτάς, το σκάνδαλο του οποίου θα σαρώσει (και) τον αθλητισμό, παρασέρνοντας μαζί του τα πάντα.

Κάπως έτσι, το ΠΑΣΟΚ θέλησε να ξεχαρβαλώσει ολότελα ένα 'σύστημα' για να στηθεί ένα άλλο. Μετά άρχισε η... εναλλαγή. Η ΝΔ, μάλιστα, δεν θέλησε να πειράξει καθόλου τις δομές, συνεχίζοντας την ίδια πολιτική. Όπως έγραψε κάποτε ο Κώστας Καίσαρης "ο ΓΓΑ έδινε εντολή στους κομματικούς της ΕΠΟ, ποιοι ομοσπονδιακοί προπονητές θα προσληφθούν στις Εθνικές ομάδες: Μίλτος Παπαποστόλου, Χρήστος Αρχοντίδης επί ΠΑΣΟΚ, Αλκέτας Παναγούλιας και Κώστας Πολυχρονίου επί Νέας Δημοκρατίας".