Άντι Γουέμπστερ: Η νέα υπόθεση Μποσμάν

Δώδεκα χρόνια πριν, τον Δεκέμβριο του 1995, ο άσημος Βέλγος ποδοσφαιριστής Ζαν Μαρκ Μποσμάν, άλλαζε τον ποδοσφαιρικό χάρτη, προκαλώντας αλυσιδωτές αντιδράσεις στο μεταγραφικό τοπίο και την επαγγελματικήσχέση των παικτών με τους συλλόγους τους. Η μεταγραφή του από τη Λιέγη στη Ντουνκέρκη πραγματοποιήθηκε, ωστόσο το πιο σημαντικό είναι ότι το ποδόσφαιρο πέρασε σε άλλο επίπεδο.

Άντι Γουέμπστερ: Η νέα υπόθεση Μποσμάν

Μάιος του 2007 και το ποδόσφαιρο βρίσκεται στο κατώφλι μιας νέας ρηξικέλευθης αλλαγής δεδομένων. Το καθιερωμένο μεταγραφικό παζάρι, στο οποίο κάθε χρόνο κυκλοφορούσαν ποδοσφαιριστές αξίας δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ, αλλάζει χάρη σε έναν επίσης άσημο Σκοτσέζο αμυντικό. Ο Αντι Γουέμπστερ, ο 25χρονος πρώην ποδοσφαιριστής της Χαρτς, ήρθε σε διαμάχη με τις "καρδιές" για την ελευθερία του, "πατώντας" σε έναν νόμο που ισχύει, μεν, από το 2001, αλλά δεν είχε χρησιμοποιηθεί ποτέ στο παρελθόν.

Το Άρθρο 17 των κανονισμών περί μεταγραφών της FIFA του δίνει το δικαίωμα υπό προϋποθέσεις (τις οποίες πληρούσε) να μείνει ελεύθερος και ως αποτέλεσμα, η επιτυχημένη του προσπάθεια να αλλάξει επαγγελματικό περιβάλλον δημιουργεί παγκόσμιοδεδικασμένο.

Πως άρχισαν όλα

Το γαϊτανάκι αρχίζει να ξετυλίγεται περίπου μία δεκαετία πριν και αφορά στην διαχρονική διαφωνία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της FIFA. Το 1998, η ΕΕ κατέστησε γνωστό στην παγκόσμια ποδοσφαιρική αρχή ότι θεωρεί πως το υπάρχον μεταγραφικό σύστημα πρότασσε εμπόδια στην ελεύθερη μετακίνηση ποδοσφαιριστών-εργαζομένων, που δεν υπήρχαν στα υπόλοιπα επαγγέλματα. Η FIFA διαφώνησε, υποστηρίζοντας ότι το ποδόσφαιρο είναι μία ειδική βιομηχανία που απαιτεί διαρκή σταθερότητα. Η ΕΕ συμφώνησε υπό όρους, αφού επιθυμούσε να θεσπιστεί μεγαλύτερη ελαστικότητα στις μεταγραφές. Η λογική της ήταν ότι ο κάθε άνθρωπος έχει δικαίωμα να μπορεί να αλλάζει δουλειές ανάλογα με προσωπικούς, επαγγελματικούς ή και άλλους λόγους, κάτι όμως που δεν συνέβαινε στο ποδόσφαιρο.

Η FIFA, η ΕΕ και η FIFpro (παγκόσμια ένωση των ποδοσφαιριστών) διαπραγματεύτηκαν ένα νέο πλαίσιο που εξισορροπούσε το δικαίωμα του συλλόγου να αναγκάζει ένα παίκτη να τιμεί το συμβόλαιό του και το δικαίωμα των παικτών, μετά από ένα συγκεκριμένο διάστημα, να εξαγοράσουν το υπόλοιπο των συμβολαίων τους και να αποχωρούν. Το νέο σύστημα εμφανίζεται στα Αρθρα 21 και 22 του σχετικού κανονισμού περί μεταγραφών της FIFA, που τέθηκε σε εφαρμογή τον Σεπτέμβριο του 2001. Κάποιες μελλοντικές αναθεωρήσεις δεν άλλαξαν αυτήν τη νομοθεσία, αν και πλέον αναφέρεται ως Αρθρο 17.

Τι λέει το Αρθρο 17

Το Αρθρο 17 προβλέπει ότι ένας ποδοσφαιριστής μπορεί να "σπάσει" το συμβόλαιό του με μία ομάδα μετά από τρία χρόνια ("προστατευόμενη" περίοδος) συνεργασίας, εάν ο παίκτης είναι κάτω των 28 ετών, ή δύο εάν είναι μεγαλύτερος, ώστε να μεταγραφεί μόνο σε ομάδα άλλης χώρας. Για να μείνει ελεύθερος ο ποδοσφαιριστής θα πρέπει να αποζημιώσει το σύλλογό του με το ποσό που θα είχε λαμβάνειν μέχρι την εξάντληση του συμβολαίου του, καθώς και με το ανάλογο μερίδιο του ποσού που είχε καταβάλλει η ομάδα όταν τον αποκτούσε. Θα πρέπει, όμως, να ειδοποιήσει σχετικώς το σύλλογό του 15 ημέρες νωρίτερα από το τελευταίο παιχνίδι της ομάδας του στη σεζόν σε οποιαδήποτε επίσημη εγχώρια, ή διεθνή διοργάνωση.

Παράδειγμα: Μία ομάδα αγοράζει έναν 25χρονο παίκτη έναντι 6 εκατομμυρίων ευρώ το 2004 και υπογράφει συμβόλαιο τεσσάρων ετών, με ετήσιες απολαβές 2,5 εκατομμυρίων ευρώ. Το καλοκαίρι του 2007 μπορεί να "σπάσει" το συμβόλαιό του, καταβάλλοντας στην ομάδα αποζημίωση 2,5 εκατομμυρίων ευρώ (για τον ένα χρόνο συμβολαίου που απομένει) καθώς και άλλα 1,5 εκατομμύρια ευρώ, που αφορούν τον ένα χρόνο που δεν θα προσφέρει στην ομάδα, αλλά για τον οποίο ο σύλλογός του είχε πληρώσει για να τον αποκτήσει το 2004 (το 1/4 των 6 εκατομμυρίων ευρώ). Συνολικά, ο παίκτης (ή προφανώς η επόμενη ομάδα του) θα πληρώσει συνολικά 4 εκατομμύρια ευρώ για να αποκτήσει την ελευθερία του.

Σημείωση: Οταν ο παίκτης έχει αποκτηθεί από μία ομάδα αλλά έχει γίνει ανανέωση συμβολαίου, τότε η "προστατευόμενη" περίοδος αρχίζει να μετρά από τη χρονιά που ισχύει το νέο, ανανεωμένο συμβόλαιο. Ταυτόχρονα, η σύλλογος δεν δικαιούται (μετά την πάροδο της τριετίας) ως αποζημίωση τίποτα άλλο από το υπόλοιπο του συμβολαίου του παίκτη, αφού δεν τον απέκτησε από άλλη ομάδα, αλλά υπήρξε ανανέωση συμβολαίου.

Πανηγυρικές αντιδράσεις

Με τη Χαρτς να μην επιθυμεί ακόμα να τοποθετηθεί επισήμως για το θέμα, οι μοναδικές δηλώσεις που υπάρχουν σχετικά με τις υπάρχουσες αποφάσεις είναι από την πλευρά των… νικητών.

Ο Φρέιζερ Γουίσαρτ, ο γραμματέας της σκοτσέζικης ένωσης ποδοσφαιριστών (SPFA) έκανε λόγο για ένα μεγάλο βήμα για το ποδόσφαιρο και εμφανίστηκε αισιόδοξος για την μείωση των παράλογων απαιτήσεων των ομάδων για ορισμένους ποδοσφαιριστές.

" Οσον αφορά την ελευθερία των ποδοσφαιριστών, αυτό είναι ακόμα ένα βήμα μπροστά μετά την υπόθεση Μποσμάν. Είναι μία σημαντική υπόθεση, ένα ορόσημο. Θα έχει μεγαλύτερη αντίκτυπο στο υψηλό επίπεδο, επειδή εκεί υπάρχουν ανάλογα συμβόλαια. Αυτό που έγινε με τον Αντι θα αποφέρει μία λογική στη μεταγραφική αγορά, επειδή ορισμένα ποσά ήταν εξωπραγματικά".

"Αυτό που ενοχλεί τους παίκτες είναι ότι μπορεί να αντιμετωπίσουν μία αλλαγή, αλλά δεν μπορούν να μεταγραφούν, εκτός κι αν μία υποκειμενική και συχνά ‘φουσκωμένη’ τιμή που επιβάλλεται από το σύλλογό τους συμφωνηθεί. Η πρακτική αυτή θα αλλάξει για τους παίκτες εκτός 'προστατευόμενης' περιόδου".

"Ρωτήστε μία ντουζίνα ανθρώπων για την αξία οποιουδήποτε παίκτη και θα πάρετε μία ντουζίνα απαντήσεις. Η αποζημίωση πλέον θα υπολογίζεται σύμφωνα με γνωστά κριτήρια, όπως ο χρόνος που απομένει για τη λήξη του συμβολαίου, ή ο μισθός του ποδοσφαιριστή. Ο κόσμος είπε ότι ο νόμος Μποσμάν ήταν μία καταστροφή, αλλά το παιχνίδι προσαρμόστηκε. Το ίδιο θα γίνει και τώρα".

Ο Τόνι Χίγκινς, ο πρώην γραμματέας της SPFA και νυν στέλεχος της FIFPro, υπογράμμισε: "Πολλοί μάνατζερ από όλον τον κόσμο ήρθαν σε επαφή με εμάς για να μάθουν για την υπόθεση του Αντι Γουέμπστερ. Με πολλούς τρόπους, μπορεί να είναι τόσο σημαντική, όσο και η υπόθεση Μποσμάν, αναφορικά με τα δικαιώματα των ποδοσφαιριστών".

Ο Γουέμπστερ στα χνάρια του Μποσμάν

Η υπόθεση Μποσμάν εξελίχθηκε σε ξεχωριστό (μεγάλο) κεφάλαιο στην ιστορία του ποδοσφαίρου, αφού άνοιξε δίοδο στους ποδοσφαιριστές να μένουν ελεύθεροι μετά τη λήξη των συμβολαίων τους με μία ομάδα.

Ο αντίκτυπος του δεδικασμένου Γουέμπστερ δεν έχει γίνει ακόμα ορατός σε όλη του τη διάσταση, ωστόσο μετά τις πρόσφατες αποφάσεις, οι επαγγελματικές σχέσεις των ποδοσφαιριστών με τους συλλόγους τους προσεγγίζουν ακόμα περισσότερο το εργασιακό δίκαιο που διέπει τις σχέσεις οποιουδήποτε άλλου εργαζομένου με τους εργοδότες του.

Οι ποδοσφαιριστές είναι αυτοί που θα ωφεληθούν κατά κύριο λόγο, αλλά όσο οξύμωρο κι αν φαίνεται, όπως συνέβη στην υπόθεση Μποσμάν, ο... πρωταγωνιστής του ζητήματος, μάλλον δεν διανύει την καλύτερη περίοδο μετά τις εξελίξεις.

Ο Ζαν Μαρκ Μποσμάν, μπορεί να δικαιώθηκε στην υπόθεσή του, αλλά χάθηκε παντελώς από το προσκήνιο και αντιμετώπισε πολλά ψυχολογικά προβλήματα, τα οποία δεν του επέτρεψαν να συνεχίσει την καριέρα του ως ποδοσφαιριστής.

Ο Αντι Γουέμπστερ πραγματοποίησε μόλις τέσσερις εμφανίσεις με την Γουίγκαν, ενώ τον Ιανουάριο, στην πρώτη του προπόνηση με τη Ρέιντζερς από την οποία αποκτήθηκε ως δανεικός, υπέστη ρήξη χιαστών και έμεινε έξι μήνες έξω! Η διαφαινόμενη επιστροφή του στη Γουίγκαν, η οποία ίσως υποβιβαστεί στην Championship, δεν του εξασφαλίζει θέση στην ενδεκάδα κι έτσι είναι πολύ πιθανό η δικαίωση στα δικαστήρια, για ακόμα μία φορά, να μην συμπίπτει και με τις επαγγελματικές προσδοκίες που είχαν ξεπεταχθεί πριν 15 μήνες, όταν καλλιεργήθηκε στο μυαλό του Γουέμπστερ η ανάδειξή του σε νέο Μποσμάν...


Πηγές στοιχείων

: Independent, Guardian, The Scotsman


News 24/7

24MEDIA NETWORK