Οδηγώ... και δεν σκέφτομαι

Φόρος αίματος, πολύνεκρη τραγωδία, ακήρυχτος πόλεμος της ασφάλτου, ασυνείδητοι οδηγοί. Είναι μερικά από τα πλέον κλασικά δημοσιογραφικά κλισέ που χρησιμοποιούμε όταν αναφερόμαστε στα τροχαία δυστυχήματα στην χώρας μας. Οι εκφράσεις ακούγονται βαρύγδουπες, υπερβολικές, αλλά η καθημερινότητα στους δρόμους, ποτισμένη με αίμα συνήθως νέων ανθρώπων, καταρρίπτει τον ισχυρισμό αυτό.

Το πρόβλημα με νούμερα

Aν είστε από τους ανθρώπους που πιστεύετε ότι τα νούμερα λένε πάντα αλήθεια και απεικονίζουν με το πιο ψυχρό τρόπο την πραγματικότητα έχετε απόλυτο δίκιο. Το πρόβλημα των τροχαίων ατυχημάτων στην Ελλάδα κατανοείται σε μεγάλο βαθμό αν μελετήσει κανείς με προσοχή τους αριθμούς που το αφορούν.

Εμείς θα παραθέσουμε μονάχα μερικούς: Σαράντα παιδιά σκοτώνονται κάθε μήνα στους δρόμους της χώρας. Ένα στα τρία αυτοκίνητα περνούν τους φωτεινούς σηματοδότες με κόκκινο. Η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα στην Ευρώπη σε θανάτους ανηλίκων από τροχαία δυστυχήματα. To 60% των ατυχημάτων προκαλεί το 85% των οδηγών που έχουν πιει. Οι θάνατοι νέων κάτω των 25ετών οφείλονται κατά 80% σε δυστυχήματα και κατά 20% σε ιατρικές παθήσεις.

Επίσης, έχει σημασία να αναφέρουμε ότι ένα στα δέκα κρεβάτια των νοσοκομείων καταλαμβάνονται από θύματα τροχαίων και ότι αν τα ατυχήματα στους δρόμους συνεχιστούν με αυτόν τον ρυθμό εώς το 2010 το κόστος τους θα φτάσει στο τρομερό νούμερο των 8,5 τρισεκατομμυρίων δραχμών. Περίπου όσο κόστισαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Αθήνας δηλαδή.

Nομίζουμε ότι τα νούμερα είναι αρκετά. Ετσι και αλλιώς δεν θέλαμε να σας σοκάρουμε αν και πολύ φοβόμαστε ότι, άθελά μας, το κάναμε. Σκοπός μας σε κάθε περίπτωση πάντως ήταν να σας κάνουμε να σκεφτείτε ότι, όντως, το πρόβλημα είναι «καυτό». Υπάρχουν φορές που τα κανάλια και οι εφημερίδες δεν υπερβάλλουν. Τα τροχαία είναι μία από αυτές.

Τι φταίει

Σίγουρα πάντως δεν φταίει το κακό το ριζικό μας και ο... Χατζηπετρής. Αν δεν θέλουμε να κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας και αν επιθυμούμε να αναδείξουμε την ατομική ευθύνη του καθενός μας πρέπει να παραδεχτούμε τούτο: Ολοι ή σχεδόν όλοι “πήραμε νύχτα” το δίπλωμα. Μην κάνετε ότι δεν καταλαβαίνετε. Στο «λάδωμα» στις εξετάσεις αναφερόμαστε. Οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ γνωρίζουν βέβαια πολύ καλά ότι το σύστημα εξετάσεων υποψηφίων οδηγών είναι διαβρωμένο από την διαφθορά μέχρι εκεί που δεν παίρνει. Διπλώματα μοιράζονται στα σπίτια χωρίς καν εξετάσεις, ο χρηματισμός των υπάλληλων δίνει και παίρνει και οι νέοι οδηγοί πιάνουν τιμόνι στα χέρια τους χωρίς να ξέρουν καν τα στοιχειώδη. Μαθαίνουν οδήγηση στους δρόμους, σε πραγματικές συνθήκες μόνο που δίπλα τους δεν υπάρχει πλέον δάσκαλος.

Δρόμοι

Στην συνέχεια είναι αναγκαίο να περάσουμε στην ακαταλληλότητα των δρόμων. Δεν είναι κλισέ, είναι η πραγματικότητα. Οι μεγαλύτεροι αυτοκινητόδρομοι της χώρας αλλά φυσικά και οι επαρχιακοί δρόμοι έχουν σταθεί αιτία για χιλιάδες πολύνεκρα τροχαία. Καρμανιόλες, εκτός βέβαια από το σημείο του Μαλλιακού, το οποίο όλοι μας μάθαμε με το πρόσφατο τραγικό δυστύχημα υπάρχουν πολλές. Θα σας παραθέσουμε μερικούς και θα σας παρακαλέσουμε να μας ενημερώσετε μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και για άλλες. Στην Εθνική οδό Αθήνων-Λαμίας στο ύψος του Αγίου Κωνσταντίνου ο δρόμος είναι ιδιαίτερα στενός. Στην Εθνική (ο Θεός να την κάνει) οδό Κορινθου-Πάτρας δεν υπάρχει νησίδα στα περισσότερα σημεία ενώ το οδόστρωμα είναι φανερά ταλαιπωρημένο. Ο δρόμος που ενώνει το Ρέθυμνο με το Ηράκλειο και τα Χανιά στην Κρήτη παρουσιάζει πολλά προβλήματα (κυρίως στο τμήμα Ηρακλείου-Ρεθύμνου) με κυριότερο αυτό του φωτισμού. Τέλος ο δρόμος από το Αντίριο στο Αγρίνιο είναι και αυτός ένας δρόμος χωρίς νησίδα, άρα και με μεγάλο βαθμό επικινδυνότητας.

Aν σε όλα αυτά προσθέσουμε την προβληματική συντήρηση, τις πολλές λακούβες και τον λαθεμένο σχεδιασμό φτάνουμε στο συμπέρασμα ότι στην χώρα μας χρειάζεται μία μικρή επανάσταση στον τομέα των δρόμων.

Αχ, αυτό το αλκόολ

H Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, με στοιχεία που έδωσε πρόσφατα στην δημοσιότητα, ήταν σαφής: Οποιοδήποτε επίπεδο αλκοόλ στο αίμα των οδηγών αυξάνει την πιθανότητα ατυχήματος. Στην Ελλάδα το Σάββατο το βράδυ μετά τις 12 σπάνια θα συναντήσεις οδηγό που δεν έχει πιει, έστω, ένα ποτήρι αλκοόλ. Αλλωστε η χρήση οινοπνευματωδών ποτών είναι η 2η αιτία των τροχαίων ατυχημάτων στη χώρα μας. Το ελληνικό κράτος, όπως όλοι θα έχετε διαπιστώσει, είναι πολύ ανεκτικό σε αυτόν το τομέα σε αντίθεση με άλλα κράτη(πχ Σουηδία) τα οποία μόνο για έλλειψη δημοκρατίας και κοινωνικής ευαισθησίας δεν μπορεί να τα κατηγορήσει κανείς. Τα αλκοτεστ της Αστυνομίας δεν αρκούν και δεν είναι πάντα αξιόπιστα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα: Ανθρωποι που έχουν πιει αρκετά υποβάλλονται σε αλκοτεστ, δεν φυσάνε με την ένταση που πρέπει στο ειδικό μηχάνημα και βγαίνουν “καθαροί”. Εχει συμβεί πολλές φορές με πολλούς οδηγούς.

Nooτροπία: Οι Ελληνες Σουμάχερ

Oλοι έχουμε να επικαλεστούμε (κακά) παραδείγματα Ελλήνων οδηγών που νομίζουν ότι είναι πιλότοι της Φόρμουλα 1 και ότι αδικούνται που οδηγούν ένα συμβατικό ΙΧ. Οι… διαγωνισμοί ταχύτητας στις Εθνικές οδούς, και όχι μόνο, αποτελούν πια φαινόμενο καθημερινό. Οι “κόντρες” μέσα στην Αθήνα και τις άλλες μεγάλες πόλεις το ίδιο.

O Eλληνας είναι ένας οδηγός κακής νοοτροπίας. Δεν έχει και τα δύο χέρια στο τιμόνι όταν οδηγεί, συχνά μιλάει στο κινητό τηλεφώνό του ενώ κινείται με μεγάλη ταχύτητα, κορνάρει χωρίς προφανή λόγο, έχει μάθει να ζει σε καθεστώς ατιμωρισίας, δεν βάζει το παιδί του σε ειδικό κάθισμα, παρκάρει παράνομα όπου βρει, δεν σέβεται του πεζούς, δεν δίνει εύκολα προτεραιότητά, βιάζεται και είναι ανεκπαίδευτος. Επίσης παίρνει κακό παράδειγμα από τους ηγέτες του που αποφεύγουν να φορούν ζώνες ασφαλείας. Ο Κώστας Καββαθάς, εκδότης του περιοδικού “4 Τροχοί”, είχε δηλώσει χαρακτηριστικά στο “Βήμα”: "Ούτε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ούτε ο Πρωθυπουργός βάζουν ζώνη". Τα συμπεράσματα δικά σας.

Tι κάναμε και τι να κάνουμε:

H ελληνική Πολιτεία κατανόησε δυστυχώς αργά ότι οι Ελληνες κινδυνεύουν άμεσα από τα τροχαία στους δρόμους. Δεν θα είμαστε πολύ αυστηροί με την εκτελεστική εξουσία. Θα τολμούσαμε να πούμε ότι τα τελευταία χρόνια έγιναν κάποια δειλά βήματα για την μείωση των ατυχημάτων στην Ελλάδα ένα εκ των οποίων είναι το πρόγραμμα «Καθ΄οδόν» που παρουσιάστηκε το καλοκαίρι του 2001. Στους πρώτους 18 μήνες του προγράμματος οι απώλειες σε ανθρώπινες ζωές μειώθηκαν κατά 12%. Το νούμερο είναι σαφώς μικρό.

Χρειάζεται να γίνουν και άλλα πολλά προκειμένου να σταματήσει ο «πόλεμος» στους δρόμους. Είναι απαραίτητο πάντως να σταθούμε στην κυκλοφοριακή αγωγή των νέων ανθρώπων που πρέπει να αρχίζει από το Δημοτικό Σχολείο. Η εκμετάλλευση των πάρκων Κυκλοφοριακής Αγωγής που υπάρχουν σε αρκετούς Δήμους θα πρέπει να προχωρήσει περαιτέρω. Χρήσιμη επίσης θα ήταν μία δραστική αλλαγή στο σύστημα εξετάσεων των υποψηφίων Οδηγών αλλά και η πάταξη της διαφθοράς.

Σοβαρές προσπάθειες γίνονται τελευταία και στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Πρόσφατα στο Δουβλίνο, 39 επιχειρήσεις υπέγραψαν τη Χάρτα για την οδική ασφάλεια. Ανάμεσα σε άλλα η Χάρτα αυτή προβλέπει την αντιμετώπιση των οδηγών υψηλού κινδύνου, δηλαδή εκείνων που συνηθίζουν να παραβιάζουν τους κανόνες οδικής κυκλοφορίας, και την βελτίωση των οχημάτων με την εισαγωγή νέων τεχνολογιών. Η αρμόδια Επίτροπος της ΕΕ Λογιόλα Ντε Παλάθιο είπε: «Μπορούμε να σώσουμε 20000 ζωές».

Στην Ελλάδα ο Πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής μετά το δυστύχημα του Μαλλιακού εξήγγειλε δέσμη μέτρων (ολοκλήρωση των οδικών έργων, αυστηρά κριτήρια στην χορήγηση των διπλωμάτων) ενώ ο Υπουργός Μεταφορών Μιχάλης Λιάπης μίλησε για αναβάθμιση της διυπουργικής επιτροπής και πρότεινε την δημιουργία ενός ειδικού ταμείου για την οδική ασφάλεια. Επίσης από Ελληνες πολιτικούς είχε γίνει λόγος για απαγόρευση των μεγάλων διαφημιστικών πινακίδων (που αποσπούν την προσοχή των οδηγών), μέτρο που σε χώρες της Βόρειας Ευρώπης (Σουηδία) ήδη ισχύει.

Ουραγοί στα ζητήματα οδικής ασφάλειας

Η υψηλή παραβατικότητα, η κακή εκπαίδευση και η τραγική οδική συμπεριφορά που έχουν οι περισσότεροι Ελληνες οδηγοί, είναι αποτέλεσμα της σχεδόν μηδενικής εκπαίδευσης στα ζητήματα που αφορούν την οδική ασφάλεια. Αυτό επεσήμανε ο πρόεδρος της Ενωσης Υποστήριξης Θυμάτων Τροχαίων Ατυχημάτων, Βασίλης Θεοδώρου, μιλώντας σε ημερίδα: «Η παγκόσμια πολιτική για την καταπολέμηση των τροχαίων ατυχημάτων δεν υπάρχει και για να διαμορφωθεί θα πρέπει ενδεχομένως ο άνθρωπος να ανακηρυχθεί σε προστατευόμενο είδος όπως η Καρέτα-Καρέτα και η Μονάχους-Μονάχους».

Όπως έχει διαπιστωθεί από σχετικές έρευνες, στην Ελλάδα ένα στα 10 κρεβάτια νοσοκομείου καταλαμβάνεται από θύμα τροχαίου, ενώ κάθε χρόνο γίνονται 115.000 εισαγωγές τραυματιών από τροχαία και 1.500.000 επισκέψεις ελαφρά τραυματιών.

«Ο στόχος της μείωσης των τροχαίων κατά 50% ως το 2010 στην Ευρωπαϊκή Ενωση μπορεί να επιτευχθεί αν οι υπηρεσίες επικεντρωθούν κυρίως στα θέματα της κατανάλωσης οινοπνευματωδών, της ζώνης ασφαλείας, του κράνους και της ταχύτητας», υπογράμμισε ο κ.Θεοδώρου.

O επίλογος:

O Aμερικανικός Στρατός πρόσφατα ανακοίνωσε ότι από το Μάιο του 2003 μέχρι τον Δεκέμβριο του 2004 σκοτώθηκαν στο Ιράκ 1350 Αμερικανοί στρατιώτες. Στον «εμφύλιο των ελληνικών δρόμων» τα νούμερα είναι μεγαλύτερα. Κάθε χρόνο σκοτώνονται 1650 ατόμα. Αν ο Μάικλ Μουρ ήθελε να γυρίσει τον «Ακήρυχτο Πόλεμο Νο 2» δεν θα έβρισκε πιο κατάλληλο και πιο… «αιματηρό» θέμα.