Πεπ και Ζοζέ: Ευτυχώς απέτυχαν
Ο Θέμης Καίσαρης αναλύει τις αποτυχίες στην εφαρμογή της φιλοσοφίας του Πεπ Γκουαρδιόλα στην Μπάγερν Μονάχου και του Ζοζέ Μουρίνιο στην Τσέλσι, χωρίς να διαχωρίζει σωστό και λάθος, ενώ εξυμνεί τα "μαθήματα" που τους έδωσαν Κάρλο Αντσελότι και Ντιέγκο Σιμεόνε, στις δίκαιες προκρίσεις τους.
Εδώ και μια δεκαετία, Γκουαρδιόλα και Μουρίνιο έχουν ανακηρυχθεί ως τα απόλυτα σύμβολα των δύο διαφορετικών φιλοσοφιών. Ο Καταλανός έγινε το σήμα κατατεθέν του ποδοσφαίρου πρωτοβουλίας, της κατοχής, της πίεσης ψηλά, των επιθετικών καινοτομιών και σάρωσε τα πάντα μ’ αυτό το στιλ. Ο Πορτογάλος έγινε το συνώνυμο του reactive ποδοσφαίρου, των ομάδων που παίζουν τόσο καλά την κόντρα που μπορούν να πετύχουν ρεκόρ παραγωγής μ’ αυτόν τον τρόπο, που θα παίξει μαζική άμυνα για 90’ αν αυτό απαιτείται και θα πάρει τίτλους παντού.
"Δύο παίκτες, δύο πλευρές, η μία είναι άσπρη, η άλλη είναι μαύρη", που έλεγε και το Lost. Στα μάτια πολλών, ο ένας (και η φιλοσοφία του) έγινε ο καλός και ο άλλος (και η φιλοσοφία του) ο κακός. Στα δικά μου ήταν και είναι απλώς τα αντίθετα άκρα. Ποτέ δεν χώρισα αυτούς και τα στιλ τους σε καλό και κακό, σωστό και λάθος.
Το έγραψα και στο κείμενο μετά από το Ατλέτικο - Τσέλσι, όταν συζητούσαμε πως δεν πρέπει να χωρίζουμε τις ομάδες σε "αμυντικές - επιθετικές", αλλά σε "proactive - reactive", σ’ αυτές που θέλουν την πρωτοβουλία και σ’ αυτές που αντιδρούν σ’ αυτήν:
"Δεν υπάρχει σωστό, δεν υπάρχει λάθος. Καθείς με τα όπλα του, που έγραφε και ο ποιητής. Κατανοώ πως ο καθένας έχει αυτό που του είναι αρεστό στο μάτι, αλλά ένας απ’ τους λόγους του μεγαλείου του ποδοσφαίρου είναι πως έχει χώρο κυριολεκτικά για τα πάντα".
Πέτυχαν και τώρα (ευτυχώς) απέτυχαν
Μουρίνιο και Γκουαρδιόλα πέτυχαν όταν έφτιαξαν ομάδες που υπηρέτησαν τις (εντελώς αντίθετες) φιλοσοφίες τους στον υψηλότερο βαθμό. Και είναι ευχής έργο που φέτος απέτυχαν και οι δύο στο Chαmpions League. Είμαι σίγουρος πως αν ένας εκ των δύο είχε πετυχημένη ευρωπαϊκή σεζόν θα φούντωνε ακόμα περισσότερο η διαμάχη του "σωστού και λανθασμένου στιλ".
Τώρα που και οι δύο θα δουν τον τελικό απ’ το σπίτι τους, μετά από εμφατικούς και πεντακάθαρους αποκλεισμούς, είναι η κατάλληλη στιγμή να καταλάβουμε πως οι (τέτοιου επιπέδου) προπονητές δεν έχουν σωστή ή λάθος φιλοσοφία. Έχουν απλώς την υποχρέωση να παρουσιάζουν ομάδες που εφαρμόζουν σχεδόν άριστα το σχέδιο. Γιατί αν το υπηρετούν μέτρια, όπως συνέβη στους ημιτελικούς, τότε δεν έρχεται απλώς ένας αποκλεισμός, αλλά ηχηρά χαστούκια. Και δεν φταίει το στιλ, αλλά το πόσο καλά το εκτελείς.
Γκουαρδιόλα
Για να ξεκινήσουμε απ’ τον Πεπ, φαινόταν εδώ και καιρό πως η Μπάγερν δεν πατάει καλά και πως στην επιθετική ροή της λείπει ο Τιάγκο. Θα είχε νόημα να το συζητήσει ο Γκουαρδιόλα ή εμείς από μακριά, αν είχαν γίνει σωστά όλα τα υπόλοιπα. Όμως, ο Πεπ δεν έχει καμία δικαιολογία και δεν μπορεί να φτάσει η κουβέντα στο τι έκανε με την μπάλα, πολύ απλά γιατί αρχίζει και σταματάει στην αμυντική συμπεριφορά.
Δεν μπορώ να κατηγορηθώ για συζήτηση εκ των υστέρων. Το αναλύσαμε σε βάθος στο κείμενο πριν από τη ρεβάνς του Μονάχου. Το 4-4-2 της Ρεάλ θα έπρεπε αναγκαστικά να αντιμετωπιστεί με τον Χάβι Μαρτίνεθ να ξεκινάει ως εξάρι, να γίνεται τρίτος στόπερ και την Μπάγερν να παίζει 3-4-3. Έτσι αντιμετωπίζεις την παρουσία δύο φορ, γίνεσαι (όσο μπορείς) πιο ασφαλής αμυντικά με έναν στόπερ παραπάνω και μετά κοιτάμε στο τι θα κάνεις με την μπάλα για να ανατρέψεις το 1-0 και να προκριθείς.
Δεν το λέω επειδή ξέρω κάτι που ο Γκουαρδιόλα δεν ξέρει και κάνω τον έξυπνο. Είναι κανόνας του Ρίνους Μίχελς, που ο Πεπ ακολούθησε πιστά στα χρόνια του στην Μπαρτσελόνα. Το περίμενα στο "Μπερναμπέου", θεωρούσα σίγουρο πως θα συμβεί στο Μόναχο και το έλεγα πριν από το ματς ακριβώς γιατί έχω δει τον Γκουαρδιόλα να το εφαρμόζει.
Το Δεκέμβριο του 2011 πχ., η Μπαρτσελόνα βρέθηκε να χάνει με 1-0 στο 1’ στο "Μπερναμπέου", κόντρα στη Ρεάλ του Μουρίνιο που πίεζε ψηλά και έβρισκε καθαρές ευκαιρίες. Στο 20’ ο Πεπ έκανε τριάδα τους Αμπιντάλ - Πικέ - Πουγιόλ, ανέβασε τον Άλβες ως χαφ εξτρέμ και η Μπαρτσελόνα ισοφάρισε 10 λεπτά αργότερα και τελικά θριάμβευσε με 3-1. Ένα απ’ τα άπειρα παραδείγματα της "επιθετικής" χρήσης τριών παικτών στην αμυντική γραμμή από την Μπάρτσα του Πεπ.
Για πλάκα
Δεν είμαι καθόλου σίγουρος πως η Μπάγερν θα περνούσε στον τελικό αν ο Πεπ ακολουθούσε αυτόν τον κανόνα που πάντα ήταν κομμάτι της φιλοσοφίας του. Ακόμα και με σωστή (και έγκαιρη) χρησιμοποίηση του Χάβι Μαρτίνεθ, είναι πολύ πιθανό πως το "εισιτήριο" θα το έπαιρνε πάλι η Ρεάλ του Αντσελότι που τα έκανε όλα σωστά κόντρα σε μια Μπάγερν που δεν είχε λύσεις με την μπάλα.
Όμως, στα δικά μου μάτια, κάθε ανάλυση σταματά απ’ τη στιγμή που ο Γκουαρδιόλα δεν έδωσε καν το δικαίωμα στην ομάδα του να παίξει και να αποκλειστεί με το στιλ της. Ναι, μπορεί τα γκολ του Ράμος να μπήκαν από στημένα, αλλά ακόμα και αν ο Νόιερ απέκρουε τις κεφαλιές του, υπάρχει κανείς που να αμφιβάλει πως η Ρεάλ θα έβρισκε όσα τετ α τετ ήθελε σαν κι αυτό που έφερε το γκολ του Κριστιάνο; Για πλάκα.
Μουρίνιο
Πάμε και στον Μουρίνιο. Ο Πορτογάλος διαχειρίστηκε τραγικά το ζευγάρι με την Ατλέτικο και ούτε εδώ μπορώ να κατηγορηθώ για κρίσεις κατόπιν εορτής. Διαφώνησα με σαφήνεια όταν μετά το 0-0 στη Μαδρίτη (για λόγο που δεν κατάλαβα) το αποτέλεσμα θεωρήθηκε επιτυχία του Μουρίνιο και η εμφάνιση της Τσέλσι άξια αποθέωσης. Τα παρακάτω ερωτήματα διατυπώθηκαν στο κείμενο μετά από το 0-0:
"Αν δώσουμε 10 στην Τσέλσι για την αναχαίτιση στο 'Βιθέντε Καλδερόν', τι βαθμό θα πρέπει να πάρει για την επιθετική απειλή και ποιος θα είναι ο τελικός μέσος όρος της αξιολόγησης; Πότε πρόλαβε το φτωχό γαλατικό χωριό του Σιμεόνε να γίνει τέτοιο ποδοσφαιρικό μέγεθος και τέτοια επιθετική μηχανή, που να χρειάζεται ο Μουρίνιο (σύμφωνα με δική του δήλωση) να πει στους παίκτες του να μην κρατάνε πολύ την μπάλα; Κατανοητές οι τακτικές κόντρα στα proactive μεγαθήρια της (παλιάς) Μπαρτσελόνα και της Μπάγερν, αλλά πόσο απαραίτητες ήταν απέναντι στη reactive και σκληρή Ατλέτικο;"
Τέλος, διατυπώσαμε και αμφιβολίες κατά πόσο είναι καλό αποτέλεσμα το 0-0 και επιτυχία της Τσέλσι που το πήρε: "Τα τελευταία πέντε χρόνια, οι οκτώ απ’ τις δέκα ομάδες που πήραν το 'εισιτήριο' για το μεγάλο τελικό του Champions League έδωσαν εκτός έδρας τον επαναληπτικό. Σε μια μάχη με το μαχαίρι στα δόντια, δεν είναι λίγο πράγμα να μετράει διπλό το γκολ για μια απ’ τις δύο ομάδες".
Η ρεβάνς στο Λονδίνο έδωσε απαντήσεις και δικαίωσε τις τότε αμφιβολίες. Η Ατλέτικο έκανε όλα όσα θα έπρεπε να μπορεί και να κάνει η Τσέλσι στη Μαδρίτη. Να δείξει θάρρος εκεί που το γκολ μετράει διπλό, να έχει σχέδιο και τρόπο που να της επιτρέπει να αμύνεται με ασφάλεια, χωρίς αυτό να σημαίνει πως θα θυσιάζει την επιθετική απειλή, δεν θα αφήνει κανέναν να ξεμυτίζει απ’ την άμυνα και θα πετάει την μπάλα μπροστά "μπας και".
Αυτά θα έπρεπε να κάνει, ή έστω να δοκιμάσει, η Τσέλσι στη Μαδρίτη. Αυτά δοκίμασε και έκανε σχεδόν τέλεια η Ατλέτικο στο Λονδίνο. Γιατί δεν παίζει ποτέ μόνο για την άμυνα, γιατί ξέρει πως να συνδυάζει τα δύο κομμάτια του παιχνιδιού, γιατί έχει σχέδιο που καλύπτει την απουσία χρημάτων και πολλών μεγάλων ποδοσφαιριστών και γιατί έχει θάρρος.
Θάρρος
Τέλειος αντικατοπτρισμός όλων αυτών, οι θέσεις των παικτών της Ατλέτικο στα δύο γκολ που βρήκαν στην κανονική ροή του αγώνα. Στο πρώτο ο αριστερός μπακ Φιλίπε Λουίς ανεβαίνει πιο ψηλά απ’ όλους τους παίκτες της Ατλέτικο, που έχει υπερφορτώσει την αριστερή πλευρά, και ο Τιάγκο θα σημαδέψει το ανέβασμα του δεξιού μπακ, του Χουανφράν που θα κόψει μέχρι τη γραμμή του άουτ.
Επανάληψη και στο τρίτο γκολ. Πολλοί παίκτες αριστερά, ο Τιάγκο σημαδεύει το κόψιμο του Χουανφράν στην "αδύνατη πλευρά".
Κοινό στοιχείο, το θάρρος και η επιθετικότητα. Άλλο πράγμα το "κρατάω πάντα πίσω τους ακραίους μπακ γιατί έτσι παίζω άμυνα" και άλλο "το αμύνομαι καλά, αλλά όταν έχουμε την μπάλα συμμετέχουν όλοι στην επίθεση, ακόμα και οι ακραίοι μπακ". Δεύτερο κοινό στοιχείο, η απουσία πίεσης στην μπάλα από πλευράς Τσέλσι: ο Τιάγκο έχει όλο τον χώρο/χρόνο του κόσμου για να σημαδέψει το συμπαίκτη του (όπως είχε ο Γκιγκς στο Γιουνάιτεντ - Ολυμπιακός). Γιατί είναι άλλο το "παίζω πίσω απ’ την μπάλα, αλλά ο αντίπαλος δεν παίρνει ανάσα" κι άλλο το "έχω 10 παίκτες πίσω απ’ την μπάλα, αλλά τελικά η στάση τους είναι παθητική".
Ευτυχώς
Στο φετινό Champions League δεν απέτυχε ούτε θριάμβευσε κάποιο στιλ. Θριάμβευσαν οι ομάδες που έπαιξαν καλύτερα αυτό που έχουν επιλέξει και απέτυχαν οι ομάδες που δεν υπηρέτησαν το στιλ τους στον απαιτούμενο βαθμό. Αν υπάρχει κάτι που αξίζει να συζητηθεί ως φετινό δίδαγμα είναι η επιστροφή του 4-4-2 σε reactive λογική, από αμφότερους τους Αντσελότι - Σιμεόνε.
Και αυτό που μας δίδαξαν οι αποτυχίες Μουρίνιο και Γκουαρδιόλα: δεν είναι η φιλοσοφία, είναι το πόσο καλά την εφαρμόζεις. Ευτυχώς απέτυχαν και οι δύο, μπας και σταματήσει η διαμάχη για το σωστό και το λάθος. Ευτυχώς γιατί πλέον είναι υποχρεωμένοι να βελτιωθούν και να μας χαρίσουν μια επική μάχη του χρόνου.
.jpg)
