Κόουτς, κι ο Σάντος προσπάθησε, αλλά...

Κι αφού έγινε η κουβέντα για το πόσο παράλογες ήταν οι επιλογές του Ρανιέρι απέναντι στη Β. Ιρλανδία, είναι ώρα να κοιτάξουμε κάτι άλλο. Το πρόσφατο παρελθόν διδάσκει πως δεν είναι η πρώτη φορά που η Ελλάδα ξεκινάει με “πειραματισμούς” μια προκριματική φάση. Αντιθέτως, ο Σάντος επιχείρησε να αλλάξει την κλασική διάταξη της Εθνικής και στις δύο προκριματικές φάσεις που ήταν στο τιμόνι της ομάδας. Μάλιστα, αμφότερες οι απόπειρες είχαν ως στόχο το να παίξουμε με δύο φορ.

Ο ρόμβος στο δρόμο για το Euro 2012

Αύγουστος 2010, ξεκινάει η μετά-Ρεχάγκελ εποχή και στη συνέντευξη Τύπου ο Σάντος είναι ξεκάθαρος: πιστεύει πως στο υλικό του ταιριάζει καλύτερα ο ρόμβος και για πρώτη φορά ομοσπονδιακός προαναγγέλλει πρόθεση για αλλαγή διάταξης. Η πρόβα γίνεται στο φιλικό με τη Σερβία εκτός έδρας και η Εθνική νικά με το “αγαπημένο” της 1-0. Η Ελλάδα παρατάσσεται ως εξής:

Στην επίσημη πρεμιέρα υποδεχόμαστε τη Γεωργία, ο ρόμβος παραμένει και οι αλλαγές αφορούν τον παρτενέρ του Σωκράτη (Αβραάμ αντί Κυργιάκου), τον δεξί μπακ (Γιούρκας αντί Βύντρα) και την επίθεση, με τον Σαμαρά να είναι ο επιτελικός και τον Γκέκα να είναι ο παρτενέρ του Σαλπιγγίδη.

Το πράγμα δεν πηγαίνει και πολύ καλά. Η Γεωργία προηγείται νωρίς, η Εθνική χάνει κάποιες ευκαιρίες και για να πάρει την ισοπαλία χρειάζεται να διορθωθούν τα πράγματα με αλλαγές: να μπει ο Νίνης στη θέση του Σαμαρά και ο Μήτρογλου στη θέση του Γιούρκα (με τον Τόρο να παίξει δεξί μπακ). Στο επόμενο ματς η Ελλάδα πρέπει να μείνει όρθια με την Κροατία εκτός, ο Σάντος βάζει μαζί στο κέντρο Τζιόλη, Κατσουράνη, Καραγκούνη και Τοροσίδη, η Εθνική παίρνει το πολύτιμο 0-0.

Το σχέδιο αλλαγής εγκαταλείπεται πολύ νωρίς. Η Εθνική στη συνέχεια “φοράει” τα κλασικά της 4-3-3 ή 4-2-3-1, κάνει επτά νίκες και ένα Χ στη Λετονία, νικάει καθαρά με 2-0 την Κροατία του Μόντριτς, του Λόβρεν, του Κράνταρ, του Εντουάρντο, του Γέλαβιτς και του Μάντζουκιτς. Αήττητη πρόκριση στο Euro του 2012.

Το κλασικό 4-4-2 στο δρόμο για τη Βραζιλία

Η παρουσία μας στο Euro στέφεται με επιτυχία μετά την επική νίκη επί της Ρωσίας και την πρόκριση στους 8. Παρόλα αυτά, ο Σάντος ξεκινά με αλλαγή στη διάταξη και τα προκριματικά για τη Βραζιλία. Αυτή τη φορά θέλει να “φορέσει” το 4-4-2 στην ευθεία.

Ο Πορτογάλος το κάνει “σωστά”, δεν αφήνει δύο χαφ μόνους και δύο εξτρέμ στα άκρα: στα αριστερά έχει τον Φορτούνη ως τον παίκτη που έρχεται κεντρικά ως επιτελικός και στα δεξιά έχει τον Μανιάτη, που δεν παίζει φυσικά ως εξτρέμ, αλλά είναι ο wide midfileder, που στην ουσία κάνει τριάδα με Κατσουράνη και Τζιόλη. Αυτή είναι η διάταξη στην πρεμιέρα με τη Λετονία εκτός έδρας.

Τέσσερις μέρες μετά, η Εθνική υποδέχεται τη Λιθουανία και το 4-4-2 διατηρείται. Τα πρόσωπα δεν αλλάζουν στις τετράδες άμυνας-κέντρου και η μόνη αλλαγή είναι πως ο Νίνης γίνεται παρτενέρ του Γκέκα για να γίνει πιο δημιουργική-κινητική η επίθεση.

Η Ελλάδα πήρε και τα δύο ματς, αλλά η αλήθεια είναι πως το 4-4-2 στην ευθεία δεν λειτούργησε ποτέ. Στη Λετονία χάναμε στο ημίχρονο 1-0. Για να γυρίσουμε το ματς μπήκε στο 46’ ο Σαμαράς και η διάταξη έγινε 4-3-3. Έτσι ισοφαρίσαμε και παρότι ο Σαμαράς τραυματίστηκε και στη θέση του μπήκε ο Νίνης, πήραμε το ματς με γκολ του Γκέκα.

Ούτε με τη Λιθουανία λειτούργησε καλά το πράγμα. Το ημίχρονο έληξε 0-0 και χρειάστηκε να μπει ο Μήτρογλου στη θέση του Μανιάτη για να φτιάξει συνεργασίες με τον Νίνη κι απ’τα πόδια τους να έρθουν τα δυο γκολ της νίκης. Το 4-4-2 δεν επιλέχθηκε ποτέ ξανά, η Εθνική επέστρεψε στα γνωστά 4-3-3 και 4-2-3-1 και, παρά την ήττα στη Βοσνία, πήρε θριαμβευτικά την πρόκριση στα μπαράζ με τη Ρουμανία.

Δύσκολο έργο

Τι μας διδάσκει αυτή μικρή αναδρομή στα πειράματα στις αρχές των προκριματικών;

Ο γενικός τίτλος είναι πως οι αλλαγές είναι δύσκολο έργο για τις εθνικές ομάδες. Λογικό όταν μιλάμε για ομάδες που φτιάχνονται και μαζεύονται λίγες φορές το χρόνο, κάνουν 3-4 προπονήσεις, ταξιδεύουν, παίζουν και μετά ο καθένας πάει στο σύλλογό του. Εξ ορισμού οι όποιες μικρές αλλαγές θέλει να περάσει ο εκάστοτε προπονητής χρειάζονται πολύ περισσότερο χρόνο και το πράγμα περιπλέκεται πολύ όταν προστίθενται και αλλαγές στη διάταξη ή επιλέγονται πιο “απαιτητικές” διατάξεις. Φυσικό και επόμενο είναι οι ομοσπονδιακοί να αναζητούν τρόπους να βασίζουν το παιχνίδι τους στις αρχές που ακολουθούν ήδη οι παίκτες σε κάποιον σύλλογο.

Ακόμα και το “κανονικό”

Η πιο κοντινή ματιά λέει πως το 4-4-2 (σε ρόμβο και ειδικά στην ευθεία) είναι ακόμα πιο δύσκολο έργο. Δύσκολο ακόμα και για συλλόγους που το δουλεύουν μήνες. Έφυγε απ’το προσκήνιο για πολλά χρόνια, το επανέφεραν εμφατικά κάποιες ομάδες, όπως πχ η Ατλέτικο Μαδρίτης. Ακόμα κι η Ρεάλ, που το “φόρεσε” στα μεγάλα ματς πέρσι (τελικός Κυπέλλου, ημιτελικοί με Μπάγερν) το έκανε μετά από μήνες δουλειάς και σε αγώνες με reactive λογική.

Ο Σάντος δοκίμασε και τις δύο παραλλαγές με λογικές επιλογές, “απ’το βιβλίο”: παίκτες με τρεξίματα στις άκρες του ρόμβου ή τρεις κεντρικοί μέσοι στην τετράδα της ευθείας. Δεν είχαν προφανή και μεγάλα λάθη οι τότε ενδεκάδες. Δεν ήταν πράγματα καταδικασμένα να μη δουλέψουν, όπως αυτά του Ρανιέρι την Τρίτη, που ήδη συζητήσαμε αναλυτικά. Παρόλα αυτά όμως, παρότι δεν χάσαμε κανένα από εκείνα τα ματς, η προσπάθεια ήταν αποτυχημένη και εγκαταλείφθηκε.

Ακόμα και ένα “κανονικό” και “υπαρκτό” 4-4-2 από πλευράς Ρανιέρι μάλλον θα αποδεικνυόταν “βαρίδι” για την Εθνική. Όχι γιατί είναι λάθος η διάταξη, αλλά πολύ απλά γιατί απαιτεί κάτι που οι εθνικές ομάδες δεν έχουν: χρόνο για δουλειά. Χωρίς παίκτες να παίζουν καθαρά στα “μισά”, ανάμεσα δηλαδή στις γραμμές, όπως πχ ο κόφτης στο 4-3-3 ή το δεκάρι στο 4-2-3-1, η διάταξη απαιτεί διαρκή κίνηση και αυτοματισμούς με ή χωρίς την μπάλα που είναι δύσκολο να εφαρμοστούν από ομάδες των λίγων ημερών.

Μπαλάκι

Σκοπός του κειμένου δεν είναι να επαναλάβουμε πόσο παράλογα ήταν όσα επελέγησαν το βράδυ της Τρίτης. Έγιναν, ο Ρανιέρι παραδέχθηκε το πόσο λάθος ήταν σε κατ’ιδίαν συζητήσεις εντός της ομάδας, πάει, πέρασαν. Μας έφεραν με την πλάτη στον τοίχο, αλλά πλέον κοιτάμε μπροστά. Αν πάρουμε ως δεδομένο πως ο Ρανιέρι πλέον θα επανέλθει στη δική μας πεπατημένη, τότε όταν θα έρθει ξανά η ώρα της Εθνικής το μπαλάκι θα περάσει περισσότερο στους παίκτες. Καλώς ή κακώς, θα πρέπει κι εκείνοι να εμφανιστούν καλύτεροι και θα τα συζητήσουμε πιο αναλυτικά πριν τους αγώνες του Νοεμβρίου.

Ούτε καν απαραίτητα

Μέχρι τότε, ας κρατήσουμε το εξής. Είναι ωραίες οι απαιτήσεις για αλλαγές, ανανεώσεις και άλλα τέτοια που είναι εύκολο να τα λες, πάντα θα βρεις πολλούς να συμφωνήσουν και λίγους να πουν “όχι, καλά είμαστε κι έτσι”. Το παρελθόν δίδασκε πως δεν είναι ούτε εύκολα όλα αυτά και, κυρίως, δεν είναι καν απαραίτητα. Η Ελλάδα τα κατάφερνε με τον τρόπο που ήξερε. Όχι άκοπα, με κόπο και ιδρώτα σε κάθε ματς, αλλά τα κατάφερνε.

Το τελευταίο που χρειαζόταν ήταν πειράματα, αλλαγές, ανανεώσεις, περίεργες κλήσεις και εξωτερικές παρεμβολές σε μια ούτως ή άλλως μεταβατική περίοδο. Είναι πλέον κατανοητό σε όλους νομίζω, πήραμε το μάθημα, και το πληρώσαμε ήδη ακριβά. Μένει να παλέψουμε, με τους τρόπους που το κάναμε πάντα, για μια ακόμα υπέρβαση.