Η "άμπαλη" Βραζιλία του 1970 μας διδάσκει

Δεν γίνεται να είσαι ποδοσφαιρόφιλος, σε οποιαδήποτε χώρα του κόσμου και να μην έχεις ακούσει για τη Βραζιλία του 1970. Την ομάδα που όχι μόνο κατέκτησε το Μουντιάλ στο Μεξικό, αλλά το έκανε με τέτοιον τρόπο που έμεινε στην αιωνιότητα και στην ουσία γιγάντωσε το θρύλο της Σελεσάο.

Ήρθε λοιπόν η ώρα να δούμε εκείνη τη θρυλική ομάδα όπως δεν την έχουμε ξαναδεί. Τους άσσους και τους μάγους του 1970, τα ονόματα που μέχρι και σήμερα τα προφέρουν με λατρεία όσοι τυχεροί τα είδαν να μαγεύουν στα γήπεδα του Μεξικό εκείνο το καλοκαίρι. Απολαύστε τους σε πρωτοφανείς στιγμές.

"Άμπαλοι" και αστείοι

Αρχικά τους αμυντικούς να κάνουν το ένα λάθος μετά το άλλο και τον τερματοφύλακα να τρέχει να σώσει. Μετά τους μέσους και τους ακραίους να κάνουν σέντρες στο πουθενά. Τα σουτ που πηγαίνουν στο πάνω διάζωμα, εκεί που κατέληγαν και τα φάουλ του Πελέ, του Ριβελίνο. Τους επιθετικούς να αστοχούν από πλεονεκτικές θέσεις, τους μέσους να τρακάρουν μεταξύ τους. Όλες οι φάσεις προέρχονται απ'τους έξι αγώνες που έδωσε η Βραζιλία στο δρόμο για θρυλική κατάκτηση του 1970, σε ένα βίντεο σχεδόν τρεισήμισι λεπτών. Δείτε το όλο, πριν πάμε παρακάτω.

Το βίντεο μπορεί και να χαρακτηριστεί σοκαριστικό. Δύσκολα πιστεύεις τις απογοητευτικές φάσεις που διαδέχονται η μία την άλλη όταν γνωρίζεις πως δεν παρακολουθεις μια ομάδα που δεν πήγε καλά σ'εκείνο το τουρνουά, αλλά ένα σύνολο που έγραψε ιστορία και άφησε εποχή.

Θα μπορούσαμε να σταματήσουμε εδώ τη συζήτηση. "Δείτε το βίντεο με τους Βραζιλιάνους του 1970 να κάνουν λάθη και να στέλνουν την μπάλα στα πουλιά, γελάστε με το τρομερό βίντεο". Αλλά είναι μια καλή αφορμή να συζητήσουμε, γιατί ένα τέτοιο βίντεο είναι πραγματικά σπάνιο.

Μήπως;

Εννοείται πως δεν το δημοσιεύουμε για να βγάλουμε άχρηστους και άμπαλους τους Βραζιλιάνους του 1970. Δεν εννοείται ούτε υπονοείται κάτι τέτοιο με κανέναν τρόπο, ακόμα κι αν οι φάσεις ήταν διπλάσιες και το βίντεο είχε διάρκεια επτά λεπτών. Όμως το να βλέπεις τους μεγάλους παίκτες εκείνης της ομάδας να κάνουν όλες αυτές τις "αμπαλοσύνες" σε βάζει σε σκέψεις.

Πως είναι δυνατόν ο Πελέ να στέλνει τα φάουλ στο πάνω διάζωμα; Μήπως δεν ήταν δα και τόσο καλοί και οι θρυλικοί συμπαίκτες του; Μήπως οι γονείς μας απλώς μεγέθυναν την αξία των θριαμβευτών στο πρώτο Μουντιάλ που είδαν στην τηλεόραση; Μήπως το ποδόσφαιρο εκείνης της εποχής, με τους παίκτες να "τρέχουν" κατά μέσο όρο μόλις τέσσερα χιλιόμετρα ανά αγώνα, συγχωρούσε και "μασκάρευε" τέτοιες ατυχείς στιγμής για χάρη των μαγικών που ακολουθούσαν; Μήπως φάγαμε παραμύθι;

Απομονωμένα πλάνα

Σ'ένα βαθμό μπορεί να ισχύουν όλα τα παραπάνω, το κάθε ένα στο δικό του ποσοστό, χωρίς βέβαια να είναι ικανά να στερήσουν κάτι απ'την αξία και την υστεροφημία εκείνης της ομάδας. Αλλά, δεν είναι αυτό το θέμα. Το θέμα είναι πως μπορούμε να διδαχθούμε κάτι απ'αυτό το βίντεο. Να μάθουμε πως όλοι μπορούν να έχουν κακές στιγμές, ακόμα και οι μεγαλύτεροι μύθοι. Και πως αν θελήσεις να τις απομονώσεις, τότε εύκολα μπορείς να δεις τον οποιονδήποτε να είναι όχι μόνο μέτριος, αλλά "άχρηστος".

Ο οποιοσδήποτε επιθετικός μπορεί να φανεί χασογκόλης σε ένα βίντεο που θα έχει μόνο τα χαμένα του τετ-α-τετ, ο οποιοσδήποτε αμυντικός μπορεί να φανεί πως "δεν κόβει ούτε με βαλέ", σε βίντεο με την αντίστοιχη επιλογή. Αν γίνεται για τους Βραζιλιάνους του 1970, μπορεί να γίνει για όλους. Και για κάθε ένα τέτοιο βίντεο με fails, υπάρχουν δεκάδες με τη μαγεία εκείνης της ομάδας.

Fans και haters

Όμως, το σημαντικό δίδαγμα δεν είναι να μη βγάζουμε συμπεράσματα μόνο από τέτοια βίντεο. Στα μάτια μου το θέμα είναι να μην κάνουμε εμείς οι ίδιοι ένα τέτοιο, απομονωτικό και ταυτόχρονα παραπλανητικό, μοντάζ σε όσα βλέπουμε στο χορτάρι και τα παρκέ. Όλοι μας έχουμε πέσει σ'αυτήν την παγίδα, άλλοτε λόγω αντιπαθειών, άλλοτε λόγω συμπαθειών. Βλέπουμε μόνο τα καλά σε κάποιους, μόνο τα άσχημα σε άλλους. Χωριζόμαστε σε fans και σε haters.

Το κάναμε και στο Παγκόσμιο Κύπελλο. "Γελάει ο κόσμος με τον κλάψα τον Ρονάλντο, σερνόταν στη Βραζιλία", έλεγαν πχ οι haters του Πορτογάλου, χωρίς να ενδιαφέρονται για το γεγονός πως αγωνιζόταν εμφανώς τραυματίας. "Περπατούσε και δεν έκανε τίποτα ο νάνος", οι αντίστοιχοι για τον Μέσι, "λούζερ που πάει μόνο αριστερά και δεν κάνει ποτέ τίποτε" ήταν κάποτε η επωδός για τον Ρόμπεν και η λίστα δεν έχει τελειωμό.

Το μοντάζ στο μυαλό

Σαν να κρατάμε μια κάμερα μπροστά στα μάτια μας, σαν να έχουμε μόνιμα στο μυαλό μια μονταζέρια. Βλέπουμε, κρατάμε και μοντάρουμε μόνο όσα (νομίζουμε πως) στηρίζουν την άποψη(;) που ήδη έχουμε. Το ερωτηματικό μπαίνει γιατί σπανίως πρόκειται για τεκμηριωμένη, πραγματική άποψη. Συνήθως απλώς πρόκειται για επιλογή πλευράς: είμαι με τον Ρονάλντο-είμαι με το Μέσι, θεός ο Μουρίνιο-μόνο πούλμαν παρκάρει. Κι αφού έχει προηγηθεί η επιλογή θέσης, μετά τα μάτια και το μυαλό βλέπουν και κρατάνε μόνο αυτά που στηρίζουν τη θέση.

Κι εννοείται πως αν έχεις προαποφασίσει τη θέση σου, τότε μετά πάντα θα βρίσκεις τα στοιχεία να τη στηρίξεις. Το λέει και η ατάκα που έχει αποδοθεί στον Σέρλοκ Χολμς: "Ποτέ μην δημιουργείς θεωρία πριν εξετάσεις τα στοιχεία, γιατί αλλιώς κάθε στοιχείο θα συμφωνεί με τη θεωρία που έχεις ήδη φτιάξει στο μυαλό σου". Αν "μισείς" κάποιον ποδοσφαιριστή, είναι παραπάνω από εύκολο να βλέπεις μόνο αυτά που "ενισχύουν" την άποψή σου.

Τελευταία σκέψη

Μετά το σημερινό βίντεο αποδεικνύεται πως μπορείς τελικά υποστηρίξεις τα πάντα. Να βγάλεις "άμπαλους" ακόμα και τους Βραζιλιάνους του 1970, να βρεις "στοιχεία" ακόμα και γι'αυτό και μετά να δείχνεις σε όλους το βίντεο και να λες "ορίστε, οι άνθρωποι είναι ξυλοκόποι, σας τά'λεγα, μάθετε μπαλίτσα, μάρκετινγκ είναι όλα". Όσο αποδεικτικό είναι το βίντεο για την "αμπαλοσύνη" των Βραζιλιάνων, άλλο τόσο είναι "στοιχείο" το να βλέπεις κάποιον σ'ένα κακό αγώνα, σε ένα κακό τουρνουά και να λες "ορίστε, δεν κάνει".

Εμείς δεν βάλαμε το βίντεο για να τους βγάλαμε "άμπαλους". Το βάλαμε για να κλείσουμε μ'αυτό τη φετινή ενότητα του Μουντιάλ. Ως μια τελευταία συζήτηση, ένα τελευταίο βίντεο και μια τελευταία σκέψη. Μακάρι σε τέσσερα χρόνια να μπορούμε να βλέπουμε και να συζητάμε το Μουντιάλ χωρίς μοντάζ στο μυαλό, με όσο το δυνατόν πιο ανοιχτά τα μάτια και τα αυτιά. Γίνεται, αν προσπαθήσουμε στο διάστημα που θα μεσολαβήσει μέχρι να γίνει η σέντρα στη Ρωσία.