Ισπανία: Το μαύρο κουτί του οδυνηρού αποκλεισμού

Μ’αρέσουν πολύ τα ντοκιμαντέρ, σχεδόν κάθε είδους. Αυτά που εξετάζουν τα αίτια μεγάλων δυστυχημάτων μου έχουν μάθει το εξής: όσο μεγαλύτερη είναι μια τραγωδία, τόσο μεγαλύτερη είναι η αλυσίδα των γεγονότων που οδήγησαν σ’αυτή. Ποτέ δεν φταίνε 1-2 πράγματα, πάντα είναι περισσότερα. Χρειάζεται να πάνε πολλά στραβά και να συμβεί ταυτόχρονα, ποτέ δεν είναι απλή και μεμονωμένη η αιτία.

Ένας αποκλεισμός της Ισπανίας στη φάση των νοκ-άουτ δεν θα ήταν “τραγωδία”. Ίσα-ίσα, θα ήταν μάλλον αναμενόμενο να μην καταφέρουν να υπερασπιστούν τον τίτλο τους. Αν το κατάφερναν, θα είχαμε δεύτερη σερί κατάκτηση Μουντιάλ μετά από 52 χρόνια και θα κατόρθωναν να προσθέσουν τετάρτη σερί κούπα στο ήδη μοναδικό κατόρθωμα του να έχουν κερδίσει τρία συνεχόμενα τουρνουά Euro και Μουντιάλ. Πολύ δύσκολα πράγματα.

Αποτυχία στην υπεράσπιση του τίτλου θα ήταν κάτι “κανονικό”. Ίσως θα ήταν έκπληξη αν στα νοκ-άουτ δεν τους πετούσε έξω η Βραζιλία, αλλά ένα αουτσάιντερ. Αλλά και πάλι, δεν θα ήταν “τραγωδία”. “Τραγωδία” είναι που δεν έφτασαν ούτε στον πρώτο γύρο των νοκ-άουτ, δεν αποκλείστηκαν καν στο φινάλε του ομίλου. Έγιναν η 5η πρωταθλήτρια ομάδα που αποκλείεται στον όμιλο (τρεις στις τελευταίες τέσσερις) και η πρώτη που χάνει τους δύο πρώτους αγώνες της. Με τέρματα 1-7, που είναι χειρότερη επίδοση ακόμα κι απ’αυτήν του Καμερούν.

Μια τέτοια παρουσία κι ένας τέτοιος αποκλεισμός γεμίζουν με πολλά “γιατί” το μαύρο κουτί του αποκλεισμού της ομάδας του Ντελ Μπόσκε. Περισσότερα και διαφορετικά απ’αυτά που θα κατονομάζαμε ως αίτια αν οι Ισπανοί έφευγαν στη φάση των 16, των 8, κτλ.Πάμε να τα δούμε.

1. Ο όμιλος

Κανείς δεν αποκλείεται μόνος του. Κάποιος τον πετάει έξω. Και πριν ρίξουμε τη ματιά μας στα ισπανικά λάθη, είναι σωστό να εξετάσουμε και το περιβάλλον. Δεν ήταν αντίπαλοι για “περίπατο” Ολλανδία και Χιλή. Ναι, η Ισπανία είχε τα θέματα που θα δούμε στη συνέχεια, αλλά είχε και στον όμιλο ομάδες με τρόπο και δυνατότητα να τα εκθέσουν, να τα εκμεταλλευτούν.

Η ίδια Ισπανία σε άλλο όμιλο ίσως θα περνούσε για να αποκλειστεί τουλάχιστον πιο αργά. Πηγαίνει σπίτι νωρίς γιατί δύο ομάδες την κέρδισαν καθαρά και ξάστερα, γι’αυτό και τις αναφέρουμε πρώτες, για να το πιστωθούν. Δεν είχαν όλοι τη δυνατότητα να το καταφέρουν και ειδικά με τον τρόπο που το έκαναν Ολλανδία και Χιλή, που με χαρά θα δούμε στη συνέχεια του τουρνουά.

2. Απλή μέθοδος των τριών

Μικρό ταξίδι στο χρόνο, πριν από σχεδόν ένα μήνα. Η Μπάγερν αντιμετωπίζει τη Ρεάλ. Συζητάμε τότε για το λάθος του Γκουαρδιόλα να αγνοήσει τον παλιό κανόνα του Ρίνους Μίχελς, παρότι τον ακολουθούσε σχεδόν πάντα στα χρόνια του στην Μπάρτσα: όταν ο αντίπαλος παίζει με δύο φορ, τότε παίζεις με τρεις κεντρικούς αμυντικούς, έναν παραπάνω απ’τους επιθετικούς που έχεις απέναντί σου.

Ο Πεπ αγνοεί τον κανόνα, η Μπάγερν συντρίβεται. Έρχεται το Μουντιάλ και η Ισπανία βρίσκεται να αντιμετωπίζει δύο διαφορετικές ομάδες, που όμως την αντιμετωπίζουν με παρόμοια διάταξη, το 3-4-1-2. Το αντεστραμμένο τρίγωνο της επίθεσης έχει ένα μέσο στη βάση (Σνάιντερ-Βιδάλ) και δίδυμο με έναν επιθετικό (Φαν Πέρσι-Βάργκας) και έναν πιο κινητικό και πολυσύνθετο παίκτη κοντά του (Ρόμπεν-Σάντσες).

Η Ισπανία δεν υιοθετεί τον κανόνα του Μίχελς, δεν αλλάζει σε διάταξη τριών στόπερ. Έτσι η Ολλανδία δεν έχει παρά να αμυνθεί σωστά και μετά να ταξιδέψει γρήγορα και άμεσα την μπάλα στην επίθεση. Εκεί Ρόμπεν και Φαν Πέρσι είναι πολύ πιθανό να έχουν πλεονέκτημα στο 2vs2 με τους Ράμος-Πικέ, με τον Μπούσκετς να μην προλαβαίνει να τους πλαισιώσει ως τρίτος. Αυτό συμβαίνει στα καθοριστικά γκολ, μπορείτε να δείτε τις θέσεις των παικτών την ώρα που γίνεται η πάσα.

Πριν τον αγώνα με τη Χιλή αναρωτιόμαστε σε κείμενο που εξέταζε τις εννιά μεγάλες ομάδες του τουρνουά : “Η Χιλή ίσως είναι σε θέση να βγάλει ακόμα μεγαλύτερη ένταση απ’την Ολλανδία, ενώ είναι πιθανό να κρατήσει κι αυτή δύο φορ ψηλά. Θα προσαρμοστεί ο Ντελ Μπόσκε; Θα χρησιμοποιήσει τον Χάβι Μαρτίνεθ στο ρόλο που δεν το έκανε (και το πλήρωσε) ο Γκουαρδιόλα;”

Την απάντηση την ξέρετε. Ο Χάβι Μαρτίνεθ ξεκίνησε απέναντι στη Χιλή, αλλά στη θέση του Ράμος, όχι ως τρίτος στόπερ για να θωρακίσει μια άμυνα που είχε εκτεθεί και είχε χάσει κάθε αυτοπεποίθηση στην πρεμιέρα της. Οι Χιλιανοί δεν την “τρύπησαν” με τις ολλανδικές μεγάλες μεταφορές μπάλας, αλλά χάρις στα δικά τους στοιχεία, που τους έφεραν ένα γκολ-όνειρο.

Οι Ισπανοί αντιμετώπισαν ομάδα που τους έπαιξε με τρεις αμυντικούς και δύο φορ μόνο σ’ένα ματς του προηγούμενου Euro, στην πρεμιέρα κόντρα στην Ιταλία. Ω, τι σύμπτωση, ήταν το μοναδικό ματς που δέχθηκαν πρώτοι γκολ και ήταν το μοναδικό τέρμα που δέχθηκαν συνολικά στη διοργάνωση. Δύο χρόνια αργότερα οι αντίπαλοι ήξεραν καλύτερα το έργο, την ώρα που οι Ισπανοί ήταν πια κατώτερων συνολικά δυνατοτήτων.

3. Άγιος Ίκερ, “αμαρτωλός” Κασίγιας

Ναι, τα κενά στην άμυνα εξηγούνται εν πολλοίς απ’τα παραπάνω. Δεν είναι όμως αρκετά για να τραβήξουν τα φώτα της κριτικής απ’τον Κασίγιας. Πριν τέσσερα χρόνια ήταν ο Άγιος Ίκερ, αξία εξίσου αδιαμφισβήτητη με τη βαρύτητα. Πριν τέσσερα χρόνια οι Ισπανοί επέτρεπαν στον αντίπαλο 1-2 φάσεις το πολύ και ο Κασίγιας ήταν εκεί για να πει όχι.

Φέτος οι φάσεις ήταν περισσότερες. Κι ο Κασίγιας όχι μόνο δεν αποδείχθηκε Άγιος, αλλά πιστοποίησε το γιατί έχει χάσει τη θέση βασικού στο σπίτι του, στη Ρεάλ. Δεκατέσσερα σουτ των αντιπάλων έφεραν τον Κασίγιας να δέχεται γκολ στα μισά απ’αυτά. Ναι, σε κάποια προσπάθησε να σώσει καθαρές ευκαιρίες των αντιπάλων, που έκαναν εξαιρετικές ενέργειες. Στα υπόλοιπα, όμως, θα μπορούσε να αντιδράσει καλύτερα, να πείσει πως δεν είναι δα και τόσο εύκολο να σκοράρεις απέναντι σε μια ομάδα που πήρε δέχθηκε συνολικά τρία γκολ σε 13 ματς στα τελευταίο δύο τουρνουά που κατέκτησε.

4. Κόστα στην επίθεση

Είπαμε ήδη πως Ολλανδία και Χιλή ήταν καλύτερα προετοιμασμένες στο πως θα αμυνθούν. Αμφότερες είχαν τρεις στόπερ, όπως είχε κι η Ιταλία στην πρεμιέρα του Euro 2012. Όταν η Ιταλία αμύνθηκε με τέσσερις στην ευθεία στον τελικό, η Ισπανία τη διέλυσε με 4-0, παρότι κατέβηκε με έξι μέσους (Μπουσκέτς, Αλόνσο, Τσάβι, Ινιέστα, Σίλβα, Φάμπρεγας).

Ο Ντελ Μπόσκε αποφάσισε πως χρειάζεται καθαρό φορ στο Μουντιάλ, όπως είχε και στη Νότια Αφρική. Μόνο που Τόρες και Βίγια έμειναν στον πάγκο και Νεγρέδο και Γιορέντε έκαναν διακοπές για να παίξει βασικός ο Ντιέγκο Κόστα. Μόνο που ο Βραζιλιάνος δεν ήταν σε καλή κατάσταση και έμοιαζε σχεδόν ακατάλληλος να δώσει αυτό που θέλει το παιχνίδι των Ισπανών, την κίνηση στην πλάτη της άμυνας.

Ο Κόστα ήταν βαρύς, εξαντλημένος, χωρίς ρυθμό και αυτοπεποίθηση. Ήξερε τι πρέπει να κάνει, αλλά δεν ήταν σε θέση να το κάνει με μεγαλύτερη συνέπεια και αποτελεσματικά. Με την πονηριά του μετέτρεψε ένα σωστό του κόψιμο χωρίς μπάλα σε πέναλτι στην πρεμιέρα. Ήταν και η μόνη του συνεισφορά, αφού και τα πέντε σουτ που επιχείρησε έφυγαν έξω απ’την εστία.

5. Η ατυχία του πρωταθλητή

Κάθε ομάδα που φτάνει μέχρι το τέλος χρειάζεται τύχη στην πορεία, αυτό που στο εξωτερικό λένε η Τύχη του Πρωταθλητή. Το 2010 η Ισπανία δεν ήταν εξαίρεση. Χαμένο πέναλτι η Παραγουάη, το παπούτσι του Κασίγιας να στέλνει άουτ το πλασέ του Ρόμπεν. Κανείς δεν ξέρει αν θα τα κατάφερναν με κάποια απ’αυτές τις λεπτομέρειες να τους πηγαίνει κόντρα.

Φέτος η Ισπανία είδε τα πάντα να πηγαίνουν εναντίον της: απ’την ευκαιρία του Σίλβα που θα έκανε το 2-0 με την Ολλανδία, μέχρι αυτές που χάθηκαν με τη Χιλή, κι απ’τις εκπληκτικές προσπάθειες των αντιπάλων επιθετικών μέχρι το φάουλ στον Κασίγιας που δεν δόθηκε στο 3-1 των Ολλανδών. Δεν αποκλείστηκε γι’αυτά. Όμως, αυτά που όλα πήγαν στραβά εξασφάλισαν τόσο για τον πρόωρο αποκλεισμό, όσο και στη μεγέθυνση μιας ούτως ή άλλως κακής εικόνας, που έφτασε στο 1-7.

Στο τέλος μένουν αυτά που θα βρίσκαμε στο μαύρο κουτί ακόμα και αν η Ισπανία είχε καλύτερη παρουσία και αποκλειόταν στα νοκ-άουτ. Η κούραση/κακή κατάσταση κομβικών παικτών. Το νομοτελειακό κλείσιμο ενός κύκλου. Η απουσία δίψας που έχει ο εκάστοτε πρωταθλητής, πόσω μάλλον όταν πατάει κορυφή για τρεις συνεχόμενες διοργανώσεις.

Και φυσικά, η επιλογή του Ντελ Μπόσκε να στηριχθεί στους παίκτες και το πλάνο που έκαναν την Ισπανία τη Νο1 παγκόσμια δύναμη. Με την πληθώρα ταλέντου που έχουν οι Ισπανοί μπορείς να σκεφτείς ολόκληρη ενδεκάδα παικτών που θα μπορούσαν να είναι βασικοί ή έστω στην αποστολή και να τα πάνε καλύτερα απ’τους “παλιούς”. Απ’τον Ντε Χέα και τον Χουάνφραν, στον Κόκε και τον Γκάμπι, απ’τον Ίσκο στον Μάτα ή τον Καθόρλα, απ’τον Νεγρέδο στον Γιορέντε.

Θα μπορούσαν κάποιοι εξ αυτών να κάνουν την Ισπανία καλύτερη, χωρίς αυτό να σημαίνει πως θα της έφερναν δεύτερο σερί Μουντιάλ. Αλλά, ας μη γελιόμαστε. Ενενήντα εννιά φορές στις εκατό, συμβαίνει αυτό που συνέβη και φέτος στην Ισπανία. Αυτοί που σήκωσαν τις κούπες, αυτοί είναι παρόντες και στο φινάλε.

“Τους πρωταθλητές δεν τους σταματάς, σταματάνε μόνοι τους”.