To γκολ του Εσταβίγιο που παραίτησε τον Βγενόπουλο
Πως ένα ντέρμπι χωρίς ιδιαίτερη βαθμολογική σημασία προκάλεσε εξελίξεις στο στρατόπεδο του Παναθηναϊκού και έφερε την παραίτηση του Ανδρέα Βγενόπουλου. Το τέρμα-παρακατήθηκη του Εσταβίγιο στη Λεωφόρο και το 4ο σερί "ερυθρόλευκο" πρωτάθλημα. Ο Ζastro θυμάται.
Είναι Μάιος του 1983 και η Αθήνα ετοιμάζεται σε πυρετώδεις ρυθμούς να υποδεχθεί για πρώτη φορά στο νεόδμητο Ολυμπιακό Στάδιο το μεγάλο τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών. Εκείνος ο Μάιος του ’83 είχε ακόμη πολύ ψωμί και στο Πρωτάθλημα και στο Κύπελλο και όλοι είχαν κάτι να περιμένουν από τη σεζόν, προεξέχοντος του απερχόμενου πρωταθλητή Ολυμπιακού που προπορευόταν και επιζητούσε το τέταρτο σερί πρωτάθλημα. Ο Ολυμπιακός εκείνης της σεζόν ήταν μια ομάδα που αλλιώς ξεκίνησε και αλλιώς έκλεινε τη σεζόν. Ο Σταύρος Νταϊφάς διαισθανόμενος τον κίνδυνο απώλειας του τίτλου, έχει απολύσει τον Αλκέτα Παναγούλια αρχές Φεβρουαρίου, χρεώνοντάς του τη μέτρια εικόνα της ομάδας, ορισμένα αρνητικά αποτελέσματα στο «Καραϊσκάκης» με το Μακεδονικό, τον ΠΑΟΚ και τον Άρη, κυρίως όμως την ήττα από τη Λάρισα με 0-2 που τον έριξε προς στιγμήν από την κορυφή. Ο Παναγούλιας δεν είχε ξεκινήσει άσχημα, αποκλείοντας εύκολα τη Σουηδική Έστερ στο Πρωταθλητριών, είχε την ατυχία όμως να πέσει πάνω στο Αμβούργο, τη μία εκ των δύο φιναλίστ του τελικού στο Ολυμπιακό Στάδιο.
Από εκείνη την ήττα και έπειτα, ο Αλκέτας σε κάθε κακή εμφάνιση ή στραβό αποτέλεσμα, βρισκόταν με την πλάτη στον τοίχο, ώσπου ο Νταϊφάς πήρε τη μεγάλη απόφαση εκείνον το Φεβρουάριο. Κάλεσε πίσω στον Πειραιά τον «παππού» Κάζιμιρ Γκόρσκι, προπονητή των δύο εκ των τριών τίτλων της περασμένης τριετίας και «σίγουρο χαρτί» και για την ομάδα και για τον κόσμο που ως συνήθως γκρίνιαζε και ήθελε το παραπάνω. Ο Γκόρσκι θέτει τους ποδοσφαιριστές προ των ευθυνών τους, η σοβαρότητα επιστρέφει και ο Ολυμπιακός συνέρχεται, ξεφεύγοντας έξι στροφές πριν το τέλος του Πρωταθλήματος με ισάριθμους βαθμούς από τους αντιπάλους του. Ταυτόχρονα, οι ερυθρόλευκοι στοχεύουν και στη κατάκτηση του Κυπέλλου έχοντας αποκλείσει τον Απρίλιο τον Παναθηναϊκό, βυθίζοντάς τον στην εσωστρέφεια.
Οι πράσινοι καταβαραθρωμένοι στην 6η θέση της βαθμολογίας, σε μια από τις χειρότερες σεζόν της ιστορίας τους, είχαν εναποθέσει τις ελπίδες τους για κάτι καλό στην κατάκτηση του Κυπέλλου, αλλά κατέρρευσαν στη ρεβάνς του «Καραϊσκάκης» κόντρα στον αιώνιο αντίπαλο. Κέρδισαν μεν με 1-0 το πρώτο παιχνίδι στη Λεωφόρο, αλλά το γκολ του Βαγγέλη Κουσουλάκη στη ρεβάνς έστειλε το ματς στην παράταση. Εκεί διαδραματίστηκε μια παράσταση για ένα ρόλο, με μεγάλο πρωταγωνιστή το Νίκο Αναστόπουλο, ο οποίος με τρία γκολ εκτόξευσε το δείκτη του σκορ στο θριαμβευτικό 4-0 χαρίζοντας στον Ολυμπιακό μια από τις εμφατικότερες προκρίσεις στην ιστορία του. Ο Παναθηναϊκός είχε μόλις πετάξει στον κάλαθο των αχρήστων μια ολόκληρη χρονιά και αναμένονταν ιστορικές αλλαγές για το σύλλογο, αφού ο Γιώργος Βαρδινογιάννης ήταν αποφασισμένος να τα αλλάξει όλα.
Ο Βαρδινογιάννης παρά τις ηχηρές μεταγραφές του Τσου Λα Λινγκ από τον Άγιαξ, του Θανάση Δημόπουλου, του Γρηγόρη Τσινού, του Κώστα Μαυρίδη, αλλά και των Ταράση, Μήνου, Δάφκου, απογοήτευσε καθ’ όλη τη διάρκεια της σεζόν, η οποία ούτως ή άλλως ξεκίνησε στραβά με τον αποκλεισμό από την Αούστρια Βιέννης. Είχε μείνει από πολύ νωρίς πίσω στο Πρωτάθλημα, η Λεωφόρος έβραζε κυρίως με τις παλιοσειρές της ομάδας και το κλίμα ήταν το χειρότερο της πρώτης περιόδου Βαρδινογιάννη στο τριφύλι. Τελευταία ευκαιρία για τους υπ’ ατμόν ποδοσφαιριστές, το εντός έδρας ντέρμπι με τον Ολυμπιακό στη Λεωφόρο, όπου ο Παναθηναϊκός θα είχε τουλάχιστον την ευκαιρία να δώσει μια χαρά στον κόσμο του κερδίζοντας όσο πιο εμφατικά μπορούσε τον αιώνιο αντίπαλο.
Πλέον η 29η αγωνιστική και το μεγάλο ντέρμπι της Λεωφόρου έχει μεταβληθεί σε αγώνα υψίστης σημασίας και για τους δύο αιώνιους. Τρεις ημέρες πριν το μεγάλο τελικό του Champions League στο Ολυμπιακό Στάδιο, το παιχνίδι που απασχολεί κοινό και Τύπο είναι το ντέρμπι. Παναθηναϊκός – Ολυμπιακός στη Λεωφόρο, με τον Ολυμπιακό σχεδόν σίγουρο πρωταθλητή, αλλά λαβωμένο και ταπεινωμένο από τον αποκλεισμό στο Κύπελλο από την ΑΕΚ και έναν Παναθηναϊκό να αναζητά την απέλπιδα σανίδα σωτηρίας μιας τραγικής σεζόν. Το μεσημέρι της Κυριακής, 22 Μαΐου του 1983, η Λεωφόρος γεμίζει από νωρίς. Θυμάμαι ακόμη και σήμερα το κλίμα και την ατμόσφαιρα στα πέριξ του γηπέδου, τα δεκάδες αυτοσχέδια περίπτερα με τα κασκόλ, τις σημαίες, τα καροτσάκια με τα «βρώμικα» και την ανυπομονησία στο βλέμμα όλου του κόσμου.
Είναι ένα ντέρμπι που όπως επιτάσσει η ιστορία των δύο ομάδων, έχει εξελιχθεί σε «μητέρα των μαχών» χωρίς να υπάρχει βαθμολογικό ενδιαφέρον, έχει μετατραπεί σε «εθνικό ζήτημα» χωρίς να υπάρχει προφανής λόγος. Στο γήπεδο δεν πέφτει καρφίτσα, οι λιγοστοί οπαδοί του Ολυμπιακού είναι στις θέσεις τους κάτω από το παλιό ρολόι της 6-7 και εκείνοι του Παναθηναϊκού στο υπόλοιπο γήπεδο έχουν δημιουργήσει μια ιδιαίτερα καυτή ατμόσφαιρα. Τα μεγάφωνα ανακοινώνουν τις ενδεκάδες, χειροκροτήματα και ιαχές σκεπάζουν τους Αμπελόκηπους και ελάχιστοι δίνουν σημασία στο γεγονός ότι μετά από τέσσερις μήνες επιστρέφει στην ενδεκάδα του Ολυμπιακού ο Βισέντε Εσταβίγιο, ο Ουρουγουανός διεθνής επιθετικός από το Melo που είχε τραυματιστεί - ειρωνεία της τύχης - στο ντέρμπι του πρώτου γύρου στο Καραϊσκάκη.
Ο μυστακοφόρος Ουρουγουανός χαρίζει την τελευταία δυνατή ανάμνηση στους φίλους του Ολυμπιακού και ουσιαστικά το παιχνίδι της Λεωφόρου είναι το κύκνειο άσμα του με την ευθρόλευκη. Το γκολ του έρχεται εντελώς κόντρα στη ροή του αγώνα, αφού ο Παναθηναϊκός είχε την υπεροχή και ήδη στο δεκάλεπτο είχε δημιουργήσει δύο ευκαιρίες για γκολ, η πρώτη με το σουτ του Θανάση Δημόπουλου που απέκρουσε ο Σαργκάνης και η δεύτερη με το γύρισμα του Άγγελου Αναστασιάδη που πρόλαβε τελευταία στιγμή ο Κοκολάκης. Στην πρώτη ουσιαστικά κόντρα του Ολυμπιακού, ο ταχύτατος Τάκης Λεμονής εφορμά από δεξιά και την κατάλληλη στιγμή πασάρει μέσα στη μεγάλη περιοχή στον Αναστόπουλο. Το σουτ του «μουστάκια» αποκρούει με δυσκολία ο Δάφκος και η μπάλα μένει ορφανή.
Εμφανίζεται ο Βισέντε Εσταβίγιο που έχει έρθει σαν trailer πίσω από τον Αναστόπουλο και η μπάλα σαν να του χρωστούσε, του στρώνεται μπροστά του σε κενή εστία. 0-1. Το γήπεδο παίρνει φωτιά, οι παίκτες του Παναθηναϊκού προς στιγμήν ζητούν από τον επόπτη να υποδείξει οφσάιντ, αλλά το γκολ είναι πέρα για πέρα κανονικό. Οι πράσινοι προσπαθούν να αντιδράσουν μετά το σοκ, χάνουν κάποιες ευκαιρίες, αλλά πότε τους σταματά ο Σαργκάνης και πότε αστοχούν απελπιστικά. Ο Ολυμπιακός αμύνεται και προσπαθεί να αναχαιτίσει τις επιθέσεις του Παναθηναϊκού με κάθε μέσο και στο 40’ αποβάλλεται και ο Άλμπερτσεν. Το δεύτερο ημίχρονο αναμένεται ακόμη πιο συκλονιστικό από το πρώτο και ο Παναθηναϊκός θα έχει πλέον και το αριθμητικό πλεονέκτημα.
Ο Γιώργος Βαρδινογιάννης αφήνει τη θέση του στην πρώτη σειρά της θύρας των επισήμων και κατεβαίνει στα αποδυτήρια για να μιλήσει με ποδοσφαιριστές και τον υπηρεσιακό προπονητή Κώστα Τσάκο που είχε κληθεί να κοουτσάρει την ομάδα στα τελειώματα της σεζόν. Ο Καπετάνιος καθιστά σαφές ότι είναι απαραίτητο για το γόητρο και την ιστορία του συλλόγου η ομάδα να κερδίσει έστω ένα ντέρμπι στο πρωτάθλημα (οι πράσινοι είχαν δύο ήττες από την ΑΕΚ και την ήττα στον πρώτο γύρο στο Φάληρο) και εκενυρισμένος αποχωρεί επιστρέφοντας στην κερκίδα. Πίσω του, ο υπεύθυνος δημοσίων σχέσεων της ΠΑΕ, Ανδρέας Βγενόπουλος, αγνώριστος με την πλούσια κώμη και το παχύ μουστάκι του, δείχνει επίσης να αγωνιά για την εξέλιξη του αγώνα. Το δεύτερο ημίχρονο ξεκινά και ο Παναθηναϊκός είναι αγνώριστος. Φλύαρος επιθετικά, δεν μπορεί να διασπάσει την πολυπρόσωπη άμυνα του Γκόρσκι, ο οποίος δεν είχε και άλλη επιλογή. Ο Ολυμπιακός μάλιστα, δεν διαστάζει να επιτεθεί και χάνει και κάποιες αξιοσημείωτες ευκαιρίες με τον Αναστόπουλο, με κορυφαία το γυριστό σήμα κατατεθέν του Αναστό στην καριέρα του, που βρήκε τη ρίζα της αριστερής δοκού του Δάφκου.
Ο Παναθηναϊκός δείχνει να ξυπνά στο τελευταίο εικοσάλεπτο, πιέζει με κάθε τρόπο την εστία του Σαργκάνη, αλλά και πάλι δε βρίσκει στόχο. Το ματς τελειώνει εν μέσω έντονων πανηγυρισμών για τους παίκτες του Ολυμπιακού που με αυτό το πολύτιμο «διπλό» εκτός του ότι αποτινάσσουν από πάνω τους την αμφισβήτηση για την απώλεια του Κυπέλλου, «κλειδώνουν» την κατάκτηση του τέταρτου σερί πρωταθλήματος και 24ου στην ιστορία του συλλόγου. Στην απέναντι όχθη, κατήφεια, εκνευρισμός και κινήσεις πανικού. Το «διπλό» του Ολυμπιακού γράφει ιστορία που είναι επίκαιρη ακόμη και σήμερα: εξωθεί το Βγενόπουλο σε παραίτηση με τον παράγοντα του Παναθηναϊκού να εκδίδει ανακοίνωση που έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον 32 ολόκληρα χρόνια μετά την έκδοσή της.
Ο Βγενόπουλος αναφέρει μεταξύ άλλων: «Αισθάνομαι ντροπή. Το ποτήρι ξεχείλισε και αισθάνομαι την ανάγκη να παραιτηθώ διαχωρίζοντας τη θέση μου από τις δηλώσεις του κ. Τσάκου που δήλωσε ότι οι ποδοσφαιριστές είναι ήρωες. Πραγματικοί ήρωες είναι οι φίλαθλοι του Παναθηναϊκού. Ήρωες όμως είναι και οι αδελφοί Βαρδινογιάννη που βλέπουν τα οράματά τους συνεχώς να καταρρέουν, ενώ αφιερώνουν διαρκώς χρόνο, χρήμα και κυρίως αγάπη γι’ αυτά. Είμαι βέβαιος ότι με την απέραντη αγάπη των Βαρδινογιάννηδων, αλλά και την αξιοποίηση των ποδοσφαιρικών γνώσεων μεγάλων μορφών όπως ο Δομάζος, ο Σούρπης και ο Αντωνιάδης, ο Παναθηναϊκός θα γίνει επιτέλους αντάξιος των προσδοκιών μας.»
Αν αναλογιστεί κανείς τι ακολούθησε και τι επιφύλασσε η ιστορία για τα διοικητικά του Παναθηναϊκού, η δήλωση Βγενόπουλου, είναι εντυπωσιακή από κάθε άποψη. Η αλήθεια είναι ότι η συγκεκριμένη ήττα από τον ελλιπή (αγωνίστηκε με τους εφεδρικούς Τόγια, Κρυμιτζά και Κοκκολάκη) και για εξήντα λεπτά με παίκτη λιγότερο Ολυμπιακό, έδωσε το έναυσμα στο Γιώργο Βαρδινογιάννη προκειμένου να αναδιοργανώσει εκ βάθρων τον Παναθηναϊκό και κυρίως έφερε στο τριφύλι αλλαγές που έναν χρόνο αργότερα το κατέστησαν μια καταπληκτική ομάδα που κυριάρχησε σε Ελλάδα και Ευρώπη, με τις προσθήκες ποδοσφαιριστών όπως ο Δημήτρης Σαραβάκος και ο Βέλιμιρ Ζάετς και τον ερχομό του Γιάτσεκ Γκμοχ για την ηλεκτρική καρέκλα του προπονητή. Στον Ολυμπιακό από την άλλη, η νίκη και η κατάκτηση τελικά του τέταρτου συνεχόμενου τίτλου, οδήγησε σε εφησυχασμό το Σταύρο Νταϊφά, ο οποίος παρασυρόμενος από τις ψυχωμένες εμφανίσεις κάποιων ποδοσφαιριστών, υπερεκτίμησε το υλικό και δεν ενίσχυσε την ομάδα ως όφειλε, με αποτέλεσμα την επόμενη σεζόν να χαθεί ο πολυπόθητος τίτλος που θα ισοφάριζε το ρεκόρ του Γουλανδρή.