Ζιντάν εναντίον Ματεράτσι: Η στιγμή που ο χρόνος σταμάτησε

Οι θρύλοι του αθλητισμού και τα γεγονότα που η μνήμη φωτογραφίζει καρέ καρέ και παράγει ξανά σε ευρυγωνιακή λήψη προκύπτουν αθροιστικά. Θα ήταν αδύνατον να συμβούν μόνα τους και να τους δίνεται οποιαδήποτε αξία, η οποία, τουλάχιστον, να τα καθιστά μοναδικά για το θεατή. Ακόμα κι αν πρόκειται για τον Ζινεντίν Ζιντάν, που τη νύχτα της 9ης Ιουλίου 2006, στο 112' της παράτασης του τελικού του Παγκόσμιου Κυπέλλου με την Ιταλία, κουτούλησε τον Μάρκο Ματεράτσι, με αποτέλεσμα ο Αργεντινός Οράσιο Ελιζόντο να αναγκαστεί να τον αποβάλει.

Προφανώς, στην περίπτωση αυτή η αναγνώριση της απίστευτης στιγμής δεν χρειαζόταν να σμιλευθεί με τα χρόνια και τις μελλοντικές καταστάσεις. Αφ' εαυτού ανήκε σε ένα πολύ ισχυρό πλαίσιο, το οποίο είχε ιδρύσει ο ίδιος ο Γάλλος τόσο με τις αποφάσεις του όσο και με την πορεία του σε εκείνο το Παγκόσμιο Κύπελλο, που κατέληξε σε αυτό το σημείο, εκείνα τα μεσάνυχτα (μπορεί το ρολόι να έδειχνε ακόμα και τέσσερα μηδενικά, κάτι έμπλεο δαιμονικότητας.

Ο Ζιντάν, που είχε σκοράρει με ένα εξεζητημένο πέναλτι στην αρχή εκείνου του τελικού, που είχε δει τον Ματεράτσι να ισοφαρίζει για την 'ατζούρα', η οποία έχει φτάσει στο 'Olympiastadion' του Βερολίνου διανύοντας τεράστια απόσταση αγωνιστικά και κυρίως ηθικά, που έπαθε εξάρθρωση ώμου, με αποτέλεσμα να παίζει με δεμένο το αριστερό χέρι του και που, τελευταίο αλλά όχι έσχατο, έχει δει τον Τζιανλουίτζι Μπουφόν να του στερεί, επίσης στην παράταση, την ευκαιρία να σκοράρει το νικητήριο γκολ και να μετατρέψει την ιστορία του 'αντίο' του στην έκρηξη ενός αγριεμένου ηφαιστείο, βγάζει σε εκείνη την προσπάθεια μία κραυγή, που θα μπορούσε να παρομοιαστεί μόνο με το απελπισμένο ουρλιαχτό από το στόμα εκείνου που βλέπει τον εαυτό του να μετατρέπεται σε λυκάνθρωπος.

Και δεν πρόκειται μόνο, βέβαια, για την κουτουλιά. Υπάρχει σε αυτά τα λεπτά, που η απόφαση δεν έχει ήδη ληφθεί, ένα μεγάλο κενό. Το ματς έχει διακοπεί και ο δίκαιος Αργεντινός Ελιζόντο τρέχει προς τους δεύτερους διαιτητές για να μάθει ακριβώς τι συνέβη. Οι Ιταλοί ξέρουν τι έχει γίνει, το έχουν δει, ο Ματεράτσι έχει πέσει φαρδύπλατος στο έδαφος, αλλά ακόμα κι έτσι πρέπει να έχουν μπει στη θέση του Απόστολου Πέτρου, όταν απαρνήθηκε τρις το δάσκαλό του. Μέχρι κι εκείνος ο Τζενάρο Γκατούζο, που είχε προσθέσει στο δικό του ενεργητικό άλλο ένα μεγαλειώδες παιχνίδι, δεν παράγει ούτε την ηχορρύπανση ούτε την ακινησία που φανταζόσουν.

Μετά από 112 λεπτά οι Ιταλοί μπορούν να παίξουν με αριθμητικό πλεονέκτημα, οπότε αλίμονο αν δεν ήταν παρακινητικοί, εξάλλου πρόκειται για ένα ματς μεγαλύτερο από τη ζωή, όμως αυτό δεν φαίνεται στις αντιδράσεις τους, οι οποίες δεν συνάδουν με το μπρίο τους. Το κενό δεν έγκειται στο γεγονός ότι ουδείς ξέρει τι έγινε. Αλλά είναι θεμιτό να φαντάζεται κάποιος τον πλανήτη μπροστά από μία τηλεόραση που δείχνει την ίδια εικόνα την ίδια στιγμή και υπάρχει κενό. Μπροστά στον κόσμο που περιμένει, ουσιαστικά εκείνοι που ξέρουν όχι μόνο τι έχει συμβεί αλλά και τι πρόκειται να γίνει, είναι ένα χωριουδάκι στη Γαύδο.

Πρόκειται για μία στιγμή που σταματάει το χρόνο, την περιστροφή της Γης γύρω από τον άξονά της και τον ήλιο. Μόλις 8 χρόνια πριν, όταν ο Μάικλ Τζόρνταν έβαλε το νικητήριο σουτ στον έκτο τελικό με τους Γιούτα Τζαζ και έμεινε με το χέρι να σημαδεύει την μπασκέτα μπορούσες να αναγνωρίσεις κάτι παρόμοιο. Αλλά εδώ υπάρχει προσμονή και είναι λες και εκείνος που κινεί τα νήματα έχει διατάξει γενική ακινησία, με τη σκηνή να έχει παγώσει στο χορτάρι του ολυμπιακού σταδίου του Βερολίνου.

Οι Ιταλοί έρχονται από πολύ μακριά διότι από μέρα σε μέρα αναμένεται η απόφαση του 'Calciopoli', το οποίο ήδη συγκλονίζει την παγκόσμια γνώμη, η οποία ψάχνει για αδέκαστο δικαστή. Την προηγούμενη φορά που ένα τέτοιο μαύρο πέπλο έφυγε από το κεφάλι της Κλαούντια Καρντινάλε για να προσγειωθεί στο ιταλικό ποδόσφαιρο, η 'ατζούρα' κατέκτησε το Παγκόσμιο Κύπελλο. Τότε, 24 χρόνια πριν από αυτόν τον τελικό, το 1982, προπονητής είναι ο Έντσο Μπέαρτζοτ και η Ιταλία έχει κάνει τον περισσότερο κόσμο να πονέσει με το 3-2 επί της Βραζιλίας στο τελευταίο ματς του δεύτερου προκριματικού ομίλου, που βγάζει στα ημιτελικά. Και δικαίως πονά ο κόσμος, διότι αυτή ήταν η τελευταία ανέμελη, άδολη και συνεχής παρουσίαση του όμορφου παιχνιδιού, του jogo bonito, από την ομάδα η οποία όχι μόνο είναι ικανή να παίξει, αλλά και που σχεδόν μόνο εκείνη επιτρέπεται να παίξει.

Τώρα η Ιταλία είναι σπιρτόζα και ο Μαρτσέλο Λίπι με τους υπόλοιπους προπονητές βρίσκονται σε πνευματική διαύγει γκραν μαιτρ στο σκάκι, έχοντας παραθέσει καθ’ όλη τη διάρκεια της διοργάνωσης όλα τα διαθέσιμα όπλα και αποκλείσει τους Γερμανούς στον ημιτελικό, με τα δύο γκολ του Φάμπιο Γκρόσο και του Αλεσάντρο ντελ Πιέρο στα τελευταία λεπτά της παράστασης, σε μία από τις πλέον υπέροχες παραστάσεις από ομοσπονδιακό προπονητή στην ιστορία. Αν στους προπονητές λείπει κάτι, είτε το κοουτσάρισμα είναι αυτό είτε η έλλειψη εστιασμού στη φυσική κατάσταση ή ακόμα και η πλημμελής υποστήριξη ηθικού, ο Λίπι τα είχε όλα σε πλεόνασμα σε όλο το τουρνουά, αλλά κυρίως εκείνο το βράδυ της 4ης Ιουλίου στο Ντόρτμουντ, την ώρα ακριβώς που ο αναμορφωτής της εθνικής Γερμανίας, κυρίως σε ό,τι αφορά την ανοχή της για τον υπόλοιπο κόσμο και τη συστράτευση μαζί του, μέσα από το εν λόγω ποδοσφαιρικό φεστιβάλ, προετοιμάζεται για τα πέναλτι.

Κι ο Ζιντάν, όμως, έρχεται από πολύ μακριά. Η Ακροδεξιά στη Γαλλία ψάχνει για αποικιακό αίμα και ο Ζαν-Μαρί Λε Πεν ουδόλως διστακτικός είναι. Ο Ζιντάν, που δεν μιλάει, είναι ο χαρισματικός ηγέτης των 'τρικολόρ', ένας αληθινός τελευταίος αυτοκράτορας, που μόνο η παρουσία του αρκεί να σπάσει το φανατισμό. Η παρέα του, που εξανίσταται από την κατάσταση στη χώρα όλα τα προηγούμενα χρόνια, τον χρησιμοποιεί ως ανάχωμα και τώρα, στην τελευταία διοργάνωσή του στο ποδόσφαιρο, έχει στοιχιθεί μπροστά του σαν γραμμή πολεμική και τον καθιστά άτρωτο. Τώρα ο Γάλλος με την αλλούτερη αίσθηση του παιχνιδιού ζητάει από τους συμπαίκτες του να παίξουν για εκείνον και οι ίδιοι το κάνουν αδιαπραγμάτευτα. Είτε βρίσκεται εκεί ή όχι. Κρίνεται, άλλωστε, η τύχη που αφορά στην ποιότητα ζωής εκείνων και των επιγόνων τους.

Ο Ζιντάν και οι συμπαίκτες του, με έναν προπονητή, τον Ρεϊμόν Ντομενέκ, που στ’ αλήθεια δεν τον αντέχουν, είχαν μπει μουδιασμένα στο τουρνουά. Δεν έχουν καταφέρει να νικήσουν την Ελβετία στην πρεμιέρα τους (0-0), τη Νότιο Κορέα στο επόμενο ματς (1-1) και ο φύσει και θέσει ηγέτης της ομάδας παίρνει δύο κίτρινες κάρτες σε ισάριθμα ματς, για να χάσει το παιχνίδι με το Τόγκο, που οι Γάλλοι θέλουν τη νίκη για να προκριθούν. Εκεί και τότε αναλαμβάνει ο πλέον ένθερμος υποστηρικτής του νυν τεχνικού της Ρεάλ Μαδρίτης για να σιγουρευτεί ότι ο Ζιντάν θα συνεχίσει στα νοκ άουτ. Ο Πατρίκ Βιεϊρά λύνει το δυσεπίλυτο στο πρώτο ημίχρονο γρίφο, ο Τιερί Ανρί, που λιγότερους από δύο μήνες πριν έχει χάσει στον τελικό του Champions League από τη Βραζιλία, βάζει ερυθρό και μαύρο βουλοκέρι στη νίκη.

Από εκείνη τη στιγμή και μετά από ένα τσιγάρο στο μπαλκόνι του ξενοδοχείου του, που ασφαλώς και γίνεται παγκόσμια εικόνα, ο Ζιντάν αναλαμβάνει. Οι Γάλλοι βρίσκουν τους Ισπανούς ανέμελους και ανάλαφρους και τους αποκλείουν 3-1, σε ένα ματς που σκοράρει στο 92' και αφού ο Βιεϊρά ξανά, σχεδόν ένα δεκάλεπτο νωρίτερα, έχει δώσει το προβάδισμα στην ομάδα του.

Ο Ζιντάν είναι μαγευτικός στο 1-0 του προημιτελικού με τη Βραζιλία, η οποία αποκλείεται από τη δική του εκτέλεση φάουλ και προβολή του Τιερί Ανρί, ενώ στο 1-0 με την Πορτογαλία είναι εκείνος που σκοράρει με χτύπημα πέναλτι. Οι Γάλλοι έχουν 8 παίκτες με κίτρινη κάρτα πριν από εκείνον τον ημιτελικό και δεν έχουν περιθώριο να θυσιάσουν παίκτη. Γίνεται φανερό, άλλωστε, ότι η απόφαση του Ζιντάν να αποχωρήσει από το ποδόσφαιρο είναι το τέλος μίας ολόκληρης και θριαμβευτικής εποχής, αρχής γενομένης από το Ευρωπαϊκό του 1996 και την ήττα από την Τσεχία στα πέναλτι του ημιτελικού, έπειτα από τις κατακτήσεις του Παγκόσμιου Κυπέλλου με το 3-0 επί της Βραζιλίας στο Παρίσι το 1998, με τις δύο κεφαλιές του Ζιντάν και το πλασέ του Εμανουέλ Πετί στα χασομέρια, και το 2-1 επί της Ιταλίας, με το ‘χρυσό γκολ’ του Νταβίντ Τρεζεγκέ στο 103’ της παράτασης του τελικού στο Ρότερνταμ, αφού ο Σιλβέν Βιλτόρ έχει ισοφαρίσει κυριολεκτικά στην τελευταία φάση της κανονικής διάρκειας, τον επώδυνο αποκλεισμό από τους ομίλους του 2002, με τις ήττες από τη Σενεγάλη και τη Δανία και την ισοπαλία με την Ουρουγουάη, σε μία διοργάνωση που ο Ζιντάν ήταν τραυματίας και έπαιξε δίκη Ελ Σιντ απέναντι στους Σκανδιναβούς, αλλά και, βέβαια, την ήττα από την Ελλάδα στις 25 Ιουνίου 2004, 1-0, στον προημιτελικό του Euro της Πορτογαλίας.

Τώρα είμαστε εδώ. Είναι 9 Ιουλίου 2006, ημερομηνία που διανύει τις τελευταίες ώρες της στο νεκροκρέβατο. Και ο Οράσιο Ελιζόντο, ανάμεσα σε ψιθύρους τρόμου και άγνοια για τους περισσότερους θεατές, αρχίζει να τρέχει προς το μέρος του Ζιντάν. Μπορεί να αλιευθεί η ροπή που έχει προς το τσεπάκι του. Συμβαίνει σε καθεστώς τρόμου, εφιαλτικούς ψιθύρους και αγωνία. Κόκκινη. Ο Ζιντάν βγαίνει από το γήπεδο περνώντας δίπλα από το χρυσό τρόπαιο του Παγκόσμιου Κυπέλλου. Δεν θα ξαναπεράσει ποτέ δίπλα από αυτό. Η Γαλλία κρατάει το 1-1 και πάει στα πέναλτι. Αλλά είναι το δεύτερο χτύπημα του Νταβίντ Τρεζεγκέ που δίνει το προβάδισμα στους Ιταλούς και εκείνο του Φάμπιο Γκρόσο που κάνει το 5-3 και στέφει την ομάδα από τη χώρα της Μεσογείου παγκόσμια πρωταθλήτρια.

Ό,τι κι αν συνέβη όμως πριν και μετά, ούτε διανοήθηκε κάποιος να εκφράσει τη γνώμη ότι ένα άλλο γεγονός από εκείνο το παιχνίδι επισκίασε την κουτουλιά, για την οποία έχουμε μια ενημέρωση γιατί συνέβη, αλλά θα ήταν αβελτηρία εκ μέρους μας, ακόμα και σήμερα, να πιστεύουμε τις διπλωματικές απαντήσεις. Θα μπορούσαμε να φανταστούμε κάτι απείρως πιο προσβλητικό, από τη μεριά του ασεβούς Ματεράτσι στον Ζιντάν, αλλά ίσως κάναμε λάθος, υπό την έννοια ότι ο Γάλλος είχε ήδη βρει το δρόμο που οδηγούσε στα αποδυτήρια και δεν μπορούσε να περιμένει άλλο.