Η διαχρονική αναξιοπιστία του ομορφότερου παιχνιδιού

Μέχρις ότου να γίνει αμιγώς επαγγελματικό το ελληνικό ποδόσφαιρο, υπήρχαν σεζόν που ανάγονται στη σφαίρα του μύθου και τα γεγονότα ξεπερνούν ακόμη και την ίδια τη φαντασία. Αρχικά, οι περισσότεροι απέδιδαν τις «παλινωδίες» στο καθεστώς των Συνταγματαρχών, που αρέσκετο να χρησιμοποιεί το ποδόσφαιρο είτε για να εξευμενίσει είτε για να εξαγριώσει τα πλήθη, όπως αποδεικνύει όμως η τελευταία ερασιτεχνική (ή «ημιεπαγγελματική» όπως συνήθιζαν τότε οι επαΐοντες να λένε) σεζόν, ο χώρος του ποδοσφαίρου και δη του πρωταθλήματος, έβριθε φημών, αναξιοπιστίας, «σεναρίων» και θεωριών συνωμοσίας, με το κοινό να μην μπορεί να αποκρυσταλλώσει άποψη και απλώς να αποδέχεται όσο συνέβαιναν γύρω του. Κάπως έτσι, ο μύθος διογκώνεται, τα γεγονότα αποκτούν κινηματογραφική χροιά και είναι εξαιρετικά δύσκολο για οποιοδήποτε τρίτο μάτι να προσδώσει την ορθή ερμηνεία.

Απίθανες ανακατατάξεις

Η σεζόν 1978/79 ξεκινά με απίθανες ανακατατάξεις και αλλαγές στα ρόστερ των μεγάλων που κανείς δεν μπορούσε να διανοηθεί μέχρι τότε. Είναι η σεζόν που η σημαία του Παναθηναϊκού, ο Μίμης Δομάζος, αποχωρεί και βρίσκει στέγη στη Νέα Φιλαδέλφεια, ο «διόσκουρός» του Αντώνης Αντωνιάδης επίσης αποχωρεί και μεταγράφεται στον Ολυμπιακό, με το Γιώργο Δεληκάρη να ακολουθεί την αντίθετη διαδρομή. Πρόκειται για βόμβες μεγατόνων εκείνη την εποχή, κάθε περίπτωση κρύβει και μια ξεχωριστή ιστορία μέσα της, με απίθανα σενάρια, παρασκήνιο και προεκτάσεις για τα οποία θα μπορούσε να γραφεί ακόμη και βιβλίο. Γεγονός είναι, ότι οι μεταγραφές και των τριών ποδοσφαιριστών, συγκλόνισαν το πανελλήνιο εκείνη την εποχή, με ατέρμονες συζητήσεις και σενάρια να κυκλοφορούν για τους λόγους που οδήγησαν την κάθε «σημαία» να αλλάξει στρατόπεδο.

Μεταγραφές όπως του Αυστριακού Βάλτερ Βάγκνερ από τον Άρη στον Παναθηναϊκό, που υπό κανονικές συνθήκες θα απασχολούσαν τα ρεπορτάζ των μέσων της εποχής, πέρασαν σχεδόν απαρατήρητες, αφού άπαντες συζητούσαν για το «Στρατηγό» με τα κίτρινα, τον «ψηλό» με τα κόκκινα και τον Έλληνα «Τζορτζ Μπεστ» με τα πράσινα. Οι τρεις του «ΠΟΚ» όπως ακόμα συνήθιζε ο κόσμος να τους αποκαλεί, ήταν και τα μεγάλα φαβορί για την κατάκτηση του πολυπόθητου τίτλου. Πρώτη η απερχόμενη πρωταθλήτρια ΑΕΚ, με το Λουκά Μπάρλο στο τιμόνι και μια απίθανη ομάδα που είχε χτίσει ο Φάντρονκ, είχε απελευθερώσει ο «Τσικ» και καλείτο να τελειοποιήσει ο μεγάλος Φέρενς Πούσκας, ο «καλπάζων Συνταγματάρχης» όπως βαπτίστηκε από τον Πατριάρχη των Ελλήνων sportscasters, Γιάννη Διακογιάννη.

Το τρομακτικό ρόστερ της πρωταθλήτριας ΑΕΚ

Η ΑΕΚ, με τη μεταγραφή του Μίμη Δομάζου, διέθετε πλέον ένα τρομακτικό ρόστερ, αποτελούμενο σχεδόν αποκλειστικά από αστέρες: Μπάγεβιτς, Μαύρος, Βιέρα, Νικολάου, Τάσσος, Παπαϊωάννου, Νικολούδης, Τσάμης, Αρδίζογλου, η λίστα των ποδοσφαιριστών κλάσης της ΑΕΚ ήταν ατέλειωτη, άλλωστε μιλάμε για την ίδια ομάδα που δύο χρόνια πριν είχε φθάσει στα ημιτελικά του Κυπέλλου ΟΥΕΦΑ αφήνοντας κατάπληκτους φίλους και αντιπάλους.

Μοναδική αξιοσημείωτη απώλεια για την Ένωση, η φυγή του κεντρικού αμυντικού Στέφανου Θεοδωρίδη για τον Ολυμπιακό, που στο απίστευτο μεταγραφικό παζάρι της σεζόν πέρασε σε δεύτερο πλάνο. Η ΑΕΚ έμοιαζε με οδοστρωτήρα, με μια καλοκουρδισμένη μηχανή παραγωγής γκολ, με τους ειδικούς να προβλέπουν ότι με το Δομάζο να σερβίρει και τους Μπάγεβιτς – Μαύρο να εκτελούν, θα μπορούσε ακόμη και να σπάσει το ρεκόρ των 100 γκολ στο πρωτάθλημα.

Τα ερυθρόλευκα διοικητικά προβλήματα και η κόντρα Βαρδινογιάννηδων-Γιαννακόπουλων

Με την ΑΕΚ να διάγει την πιο χρυσή εποχή της ιστορίας της, οι δύο «αιώνιοι» δεν μπορούσαν να θεωρούνται παρά σε «μεταβατική» κατάσταση. Ο μεν Ολυμπιακός μετά την αποχώρηση Γουλανδρή αντιμετώπιζε – σοβαρά – διοικητικά προβλήματα και αναζητούσε με κάθε τρόπο τον επόμενο Πρόεδρο των τίτλων, ο δε Παναθηναϊκός ζούσε μια εποχή έντονου εσωτερικού πολέμου με δύο οικογένειες να μάχονται για τα ηνία του και τη διαδοχή του Αντώνη Μαντζεβελάκη, ιστορικού «αφεντικού» στο αγωνιστικό τμήμα του τριφυλλιού: από τη μία η οικογένεια Βαρδινογιάννη, από την άλλη η οικογένεια Γιαννακόπουλου, κάθε μια με έναν εκ των αδελφών μπροστά.

Επί της ουσίας επρόκειτο για τη μάχη Γιώργου εναντίον Παύλου, με τον Καπετάνιο τελικά να επικρατεί και με το πέρας της σεζόν να αναλαμβάνει τη σύσταση και καθοδήγηση της νέας ΠΑΕ. Είναι μια κόντρα που δεν έπαψε ποτέ να υποβόσκει, παρά τις κατά καιρούς εκεχειρίες και έλαβε οριστικά τέλος όταν ο Γιάννης Βαρδινογιάννης αποφάσισε το ιστορικό άνοιγμα της ΠΑΕ στην «παναθηναϊκή κίνηση» του Ανδρέα Βγενόπουλου στην οποία μετείχε και η οικογένεια Γιαννακόπουλου.

Αγωνιστικά, ο Παναθηναϊκός έχει εμπιστευθεί τις τύχες της ομάδας στον Πολωνό προφέσορα του ποδοσφαίρου Κάζιμιρ Γκόρσκι, ο οποίος από το 1977 έχει προχωρήσει σε σταδιακή ανανέωση του ρόστερ, χωρίς να φείδεται ονομάτων και θυσιών. Ο Παναθηναϊκός εκείνης της σεζόν, στήριζε πολλά στην ποδοσφαιρική ευφυία του Γιώργου Δεληκάρη, ο οποίος όμως δεν μπορούσε να αγωνιστεί σε επίσημο παιχνίδι του τριφυλιού μέχρι να ξεκαθαρίσει η υπόθεση της διετούς τιμωρίας του από τον Ολυμπιακό. Αλβαρέζ, Κωνσταντίνου, Τερζανίδης, Καψής, Γονιός, Ελευθεράκης, μαζί με τους νεοφερμένους Βάγκνερ, Υφαντίδη, Ασλανίδη και Γκόμεζ, συνέθεταν ένα σύνολο που υπό τις οδηγίες του Γκόρσκι θα μπορούσε να κατακτήσει τον τίτλο και να αμφισβητήσει τα πρωτεία της ΑΕΚ.

Ο νεανικός Ολυμπιακός

Τον ίδιο στόχο είχε και ο εντελώς ανανεωμένος Ολυμπιακός του Τόζα Βεσελίνοβιτς, ο οποίος αδιαφορώντας για τις διοικητικές έριδες, είχε αποφασίσει να προωθήσει πάρα πολλούς νέους ποδοσφαιριστές και να βάλει τις βάσεις για μια πολύ ισχυρή ομάδα μελλοντικά. Ο συμπαθής Τόζα (γνωστός και για την αδυναμία του στο τζόγο) εν αντιθέσει με τις επιταγές του Προέδρου του Ολυμπιακού, Ηρακλή Τσιτσάλη και του Λεωνίδα Θεοδωρακάκη, φέρνει στον Πειραιά νεαρούς όπως ο Χρήστος Αρβανίτης από τον Εθνικό, ο Τάκης Λεμονής από τον Αττικό, ο Πέτρος Μίχος από τον Παναιτωλικό, ο Γιώργος Κοκκολάκης από το Ρέθυμνο, ο Πέτρος Ξανθόπουλος από τη β’ ομάδα, οι οποίοι αποτέλεσαν το βασικό κορμό της ομάδας που κυριάρχησε τα επόμενα χρόνια στο ελληνικό ποδόσφαιρο.

Μαζί με τους νεαρούς του Τόζα, οι ερυθρόλευκοι διαθέτουν ιερά τέρατα της ιστορίας τους όπως ο Μιχάλης Κρητικόπουλος, ο Παναγιώτης Κελεσίδης, ο Χούλιο Λοσάντα, ο Πέτρος Καραβίτης και ο Μάικ Γαλάκος και με τις σωστές μεταγραφικές κινήσεις μπορούν κάλλιστα να κόψουν εκείνοι πρώτοι το νήμα. Οι κινήσεις εκτός από τον εντυπωσιασμό με την «αρπαγή» Αντωνιάδη και την υπογραφή του Θεοδωρίδη, δεν θα αποβούν οι σωστές. Αποκτάται ο Γερμανός Τόμας Ρόρμπαχ από τον Εθνικό και ο Ουρουγουανός Ράφαελ Περόνε από τη Νασιονάλ του Μοντεβιδέο, οι οποίοι για διαφορετικούς λόγους ο καθένας δεν κατορθώνουν να προσφέρουν όσο μπορούσαν στον Ολυμπιακό και ουσιαστικά είναι η δεύτερη κακή επιλογή δίδυμου ξένων από τον Βεσελίνοβιτς μετά τους Σπενς και Σόρενσεν της προηγούμενης σεζόν.

Από κοντά ΠΑΟΚ και Άρης

Αρκετά κοντά στους τρεις των Αθηνών και με αρκετές φιλοδοξίες και οι δύο μεγάλοι της Θεσσαλονίκης. Ο μεν Άρης έχτιζε μια πολύ μεγάλη ομάδα εκμεταλλευόμενος μια πραγματικά αξιόλογη φουρνιά ποδοσφαιριστών, όπως ο Κούης, ο Βένος, ο Δράμπης, ο Σεμερτζίδης, ο Φοιρός, ο Ζήνδρος κ.ά. που την επόμενη σεζόν θα έχανε τον τίτλο στο μπαράζ και ο δε ΠΑΟΚ διατηρούσε ακόμη αρκετή από την αίγλη της καλύτερης ομάδας της ιστορίας του, εκείνης των αρχών της δεκαετίας του ’70. Ο Δικέφαλος είχε αρκετές απώλειες σε σχέση με την τεράστια ομάδα του Σάννον και του Λόραντ, αλλά διέθετε ακόμη ποδοσφαιριστές του διαμετρήματος του Κούδα, του Αποστολίδη, του Κερμανίδη, του Σαράφη, του Αναστασιάδη και του Γούναρη, οι οποίοι σε συνδυασμό με τους νεαρούς Αλαβάντα, Κωστίκο, Αλεξανδρίδη, Ορφανό και το Βραζιλιάνο Νέτο Γκουερίνο, μπορούσαν να κάνουν την έκπληξη από τη θέση του outsider.

Το πρωτάθλημα δικαιώνει τις προσδοκίες από την πρεμιέρα της 3ης Σεπτεμβρίου: και οι πέντε κερδίζουν, άλλος εντυπωσιακά όπως ο ΠΑΟΚ που φιλοδωρεί την άμυνα της Καβάλας με 4 γκολ, άλλος με μέθοδο (ΠΑΟ και ΑΕΚ αμφότεροι 2-0 την Παναχαϊκή και το Αιγάλεω αντίστοιχα) και άλλος δύσκολα, όπως η νίκη του Άρη στη Ρόδο με 1-2 και το χορταστικό 4-3 του Ολυμπιακού επί της ανερχόμενης Λάρισας στο κατάμεστο Καραϊσκάκης. Πολύ γρήγορα όμως, γίνεται σαφές ότι ο Παναθηναϊκός χωρίς το Δεληκάρη και με τις εσωτερικές έριδες εν εξελίξει δεν μπορεί να παρακολουθήσει τους υπόλοιπους και ο ΠΑΟΚ του Έγκον Πίχατσεκ είναι μια κουρασμένη ομάδα που χρήζει πλήρους ανανέωσης.

"Ξεφούσκωσαν" νωρίς Παναθηναϊκός-ΠΑΟΚ

Οι Πράσινοι, ειδικά μετά τον αποκλεισμό από τη ρουμάνικη Άρτζες Πιτέστι στο Κύπελλο ΟΥΕΦΑ με δύο ταπεινωτικές ήττες (3-0 στη Ρουμανία και 1-2 στη Λεωφόρο) αντιμετωπίζουν σφοδρά προβλήματα στα αποδυτήρια, με την απουσία «παλιοσειρών» όπως ο Δομάζος και ο Αντωνιάδης να γίνεται περισσότερο αισθητή από ποτέ και το κλίμα για το Γκόρσκι να γίνεται βαρύ από το Σεπτέμβρη κιόλας. Ο Πολωνός θα απολυθεί και ο Παναθηναϊκός θα πορευθεί στο (δύσκολο) υπόλοιπο της σεζόν αρχικά με τον Τάκη Παπουλίδη και κατόπιν με τη «σίγουρη» λύση του Λάκη Πετρόπουλου, ο οποίος κλήθηκε να σώσει τη σεζόν.

Στο ίδιο μήκος κύματος και ο ΠΑΟΚ, ο οποίος αφού αποκλείστηκε από την ελβετική Σερβέτ με μια ανατροπή που πόνεσε πολύ το Δικέφαλο: το 2-0 της Τούμπας αποδείχτηκε φτωχό στη ρεβάνς, όπου οι Ελβετοί διέλυσαν με 4-0 τον ΠΑΟΚ σε ένα καταστροφικό τελευταίο τέταρτο του αγώνα. Από το 76’ που ο Χάμπεργκ ισοφαρίζει το σκορ του πρώτου αγώνα, οι παίκτες πελαγοδρομούν, η βοήθεια από τον πάγκο δεν ήρθε ποτέ και με δύο γκολ του Άντζελο Ελία στο 86’ και το 89’ η σεμνή τελετή έλαβε τέλος και ο ΠΑΟΚ αποχαιρέτησε τη διοργάνωση. Οι δύο αποκλεισμοί επηρέασαν πάρα πολύ τη συνέχεια των δύο ομάδων και στο πρωτάθλημα, όπου πολύ γρήγορα βρέθηκαν να κυνηγούν ή και να κινδυνεύουν να μείνουν και εκτός των προνομιούχων θέσεων για έξοδο στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις.

Εκτός των δύο, αποκλείστηκε και ο Ολυμπιακός, οι ερυθρόλευκοι όμως πάλεψαν τους αγώνες με τη Λέφσκι και βρέθηκαν εκτός ΟΥΕΦΑ στις λεπτομέρειες. Ο Ολυμπιακός παρότι βρέθηκε πίσω στο σκορ χάρη στο γκολ του Τεοντόρ Μπαρζώφ (αργότερα ποδοσφαιριστή του Πανιωνίου και μεγάλου σπεσιαλίστα στα φάουλ) βρήκε τον τρόπο και ανέτρεψε την κατάσταση και με γκολ του Καλτσά και του Κρητικόπουλου πήρε τη νίκη που του επέτρεψε να έχει ελπίδες στη ρεβάνς. Στη Σόφια, λύγισε τελικά στην παράταση, πραγματοποιώντας μια εξαιρετική εμφάνιση σε ένα πολύ έντονο και σκληρό παιχνίδι με αποβολές εκατέρωθεν και πολύ εχθρική ατμόσφαιρα. Εκείνη όμως που δικαιωματικά έκλεψε τις εντυπώσεις ήταν η ΑΕΚ.

Εντυπωσιακή αρχή για ΑΕΚ και 6άρα στην Πόρτο

Η Ένωση έχει ξεκινήσει εντυπωσιακά με νίκες στα ντέρμπι με ΠΑΟΚ (3-2 στη Νέα Φιλαδέλφεια με δύο γκολ του Δομάζου και ένα του Μαύρου) και Ολυμπιακό (0-1 στο Καραϊσκάκης με γκολ του Μπάγεβιτς) έχει όμως την ατυχία να κληρωθεί στο (τότε) Κύπελλο Πρωταθλητριών με τη μεγάλη Πόρτο. Αυτό που ακολούθησε δεν μπορούσε να το φανταστεί ούτε ο πιο αισιόδοξος οπαδός της Ένωσης.

Η ΑΕΚ είναι ισοπεδωτική και δίνει μια απίστευτη παράσταση μπροστά στα έκπληκτα μάτια των αποσβολωμένων οπαδών της: διαλύει την Πόρτο με 6-1 σπάζοντας όλα τα ρεκόρ. Προηγείται πριν καν συμπληρωθούν 40 λεπτά αγώνα με 4-0, από το 60’ έχει ρίξει ήδη 6 στην Πρωταθλήτρια Πορτογαλίας. Η εμφάνιση των παικτών του Πούσκας είναι ονειρώδης, δεν υπάρχει υστερήσας και η νίκη της ΑΕΚ είναι μέχρι και σήμερα η μεγαλύτερη νίκη της ιστορίας της στο μετέπειτα Champions League. Και μάλιστα όχι κόντρα σε κάποιον μη υπολογίσιμο αντίπαλο, απέναντι στην πρωταθλήτρια Πορτογαλίας Πόρτο.

Ο αποκλεισμός από τη Νότιγχαμ του Κλαφ και τα "σύννεφα" για Πούσκας

Αφού ολοκληρώνει τη διαδικασία στην Πορτογαλία και προκρίνεται (προηγείται με γκολ του Μπάγεβιτς στο μισάωρο και στο δεύτερο ημίχρονο παρατάει το ματς με αποτέλεσμα ένα διόλου τιμητικό τελικό 4-1 με γκολ των Πορτογάλων στο τελευταίο δεκάλεπτο) έχει την κακή τύχη να πέσει πάνω στη Νότιγχαμ Φόρεστ του Μπράιαν Κλαφ και να αποκλειστεί με συνοπτικές διαδικασίες.

Ο Κλαφ με τον Τέηλορ έχουν δημιουργήσει μια απίστευτη ομάδα, την οποία αναδεικνύουν Πρωταθλήτρια Αγγλίας ως νεοφώτιστη και κατόπιν αποκλείουν τη Λίβερπουλ στον πρώτο γύρο, προτού διαλύσουν και την ΑΕΚ με δύο νίκες. 1-2 στη Νέα Φιλαδέλφεια, 5-1 στο City Ground και τα πρώτα σύννεφα συγκεντρώνονται πάνω από το κεφάλι του Πούσκας, αφού μετά το εκπληκτικό ματς κόντρα στην Πόρτο, οι περισσότεροι – μεταξύ των οποίων και ο Μπάρλος – ανέμεναν μια πορεία ανάλογη του 1977.

Ο Πούσκας ουδέποτε ήταν μετρ της τακτικής και αποδείχτηκε πολύ εύκολη λεία για το μεγάλο Κλαφ και μια Φόρεστ που αργότερα κατέκτησε και το τρόπαιο, σε ένα από τα ομορφότερα παραμύθια του παγκόσμιου ποδοσφαίρου.

Οι τριγμοί στην καρέκλα του Πούσκας θα γίνουν εντονότεροι μετά την εντός έδρας ισοπαλία με τον Άρη προς τα τέλη Οκτωβρίου και ουσιαστικά θα δρομολογηθεί η αποπομπή του, που θα έρθει αργότερα. Είναι το πρώτο στραβοπάτημα του Πούσκας, η ΑΕΚ είναι πρώτη και αήττητη, έχει 11 νίκες σε 12 παιχνίδια και Παναθηναϊκό και ΠΑΟΚ ουσιαστικά εκτός νυμφώνος. Συγκάτοικος στην κορυφή ο εκπληκτικός Άρης και έναν βαθμό πίσω της ο «αμαρτωλός» Ολυμπιακός. Προς τι ο χαρακτηρισμός θα μπορούσε να αναρωτηθεί κανείς, όπως προείπαμε όμως, η τελευταια «ημιεπαγγελματική» σεζόν ήταν μια από τις πιο θυελλώσεις και «συνομωσιολογικές» όλων των εποχών.

Ο "αμαρτωλός" Ολυμπιακός

Το πρωτάθλημα έχει φθάσει στη δωδέκατη αγωνιστική και παραμονή Χριστουγέννων, ο Ολυμπιακός υποδέχεται τον Απόλλωνα Αθηνών. Η ελαφρά ταξιαρχία προηγείται με γκολ του Δοντά και ο Ολυμπιακός φτάνει στη νίκη με ανατροπή, χάρη σε δύο γκολ του Κατσαβάκη και του Κρητικόπουλου. Όλα καλά και συνηθισμένα θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς, πλην όμως πριν το παιχνίδι έχει προηγηθεί καταγγελία του ποδοσφαιριστή του Απόλλωνα, Οικονόμου, ο οποίος καταγγέλει απόπειρα δωροδοκίας αντί του ποσού των 150 χιλιάδων δραχμών από άγνωστο που του συστήθηκε ως Χασάπης και δρούσε για λογαριασμό του Ολυμπιακού. Ο Οικονόμου ισχυρίζεται στις αρχές ότι του προτάθηκε να παραχωρήσει πέναλτι εις βάρος του Απόλλωνα και το επόμενο πρωινό ακολουθεί τηλεφώνημα στο σπίτι του και άγνωστος καλεί τη σύζυγό του Σοφία, να ανοίξει την πόρτα. Έκπληκτη η γυναίκα του Οικονόμου βρίσκει 70 χιλιάδες δραχμές και κατόπιν επικοινωνίας με το σύζυγό της, τα παραδίδει στο Αστυνομικό Τμήμα της περιοχής.

Ξεσπάει σάλος, ξεκινά ένα απίστευτο γαϊτανάκι καταθέσεων και καταγγελιών, ο Εμβαλωμένος (Πρόεδρος του Απόλλωνα Αθηνών) οδηγείται στη ΓΑΔΑ όπου καταθέτει για πλέον των τεσσάρων ωρών και εμπλέκει στα τηλεφωνήματα και του ποδοσφαιριστές του Απόλλωνα Βρεττό, Παντέλη και Παπαδημητρίου, οι οποίοι επίσης φέρονται να έχουν «προσεγγιστεί» από αγνώστους προκειμένου να έχουν μειωμένη απόδοση. Ο Εμβαλωμένος, εμπλέκει και το διαιτητικό τρίο, παραθέτει και φωτογραφικό υλικό με το πρώτο γκολ του Μάκη Κατσαβάκη που προήλθε από αμφισβητούμενη θέση offside και η υπόθεση ξεφεύγει. Ο επίσημος Ολυμπιακός αντιδρά οργισμένα, καταγγέλει με τη σειρά του προσπάθεια προβοκάτσιας και παιχνίδια στην πλάτη του συλλόγου και η ΕΠΟ παραπέμπει το ζήτημα στη δικαιοσύνη.

Το πρωτάθλημα στο μεταξύ συνεχίζεται, ο Ολυμπιακός είναι στο «κόλπο» αλλά είναι φανερό ότι δυσκολεύεται, με τις νίκες του να είναι οι περισσότερες στο γκολ. Προτού φθάσουμε στην επίσης επεισοδιακή 23η αγωνιστική, ο Άρης αποδεικνύεται σκληρό καρύδι. Οδηγεί την κούρσα μόνος πρώτος με 17 νίκες, 4 ισοπαλίες και μόλις δύο ήττες, έχοντας 45-14 τέρματα (με το δεύτερο Ολυμπιακό να έχει αντίστοιχα 4 ήττες και 36-19 τέρματα) και έχει μόλις κερδίσει την ΑΕΚ στο μεγάλο ντέρμπι του Χαριλάου με 2-1 με γκολ του Πάλλα και του Σεμερτζίδη. Η ήττα κοστίζει στον Φέρενς Πούσκας τη δουλειά του και εκείνο το μεσημέρι της 11ης Μαρτίου του 1979, είναι η τελευταία φορά που ο μεγάλος «Πάντσο» συνδέεται άμεσα με το ελληνικό ποδόσφαιρο. Έχει ξεκινήσει να γίνεται κατανοητό, ότι ο Άρης δεν είναι απλώς μια «έκπληξη μερικών αγωνιστικών» όπως τον παρουσίαζαν οι ειδικοί, αλλά σοβαρότατος υποψήφιος για τίτλο.

Ξαφνικά φαβορί ο Άρης

Την ίδια ημέρα που ο Άρης γίνεται το φαβορί για τον τίτλο, ο Ολυμπιακός υποδέχεται τον κραταιό ΠΑΣ Γιάννενα των λατίνων ζογκλέρ και ξεσπά νέος σάλος: ο τερματοφύλακας του ΠΑΣ, Εντοάρντο Λίσα, καταγγέλλει απόπειρα δωροδοκίας από γνωστό του (!) ονόματι «Γιώργο» από την Αθήνα, ο οποίος του πρότεινε 300 χιλιάδες δραχμές προκειμένου να έχει μειωμένη απόδοση στον αγώνα με τον Ολυμπιακό. Ο Αργεντίνος τερματοφύλακας ενημερώνει άμεσα τη διοίκηση της ομάδας και την Ασφάλεια Ιωαννίνων με αποτέλεσμα, στο δεύτερο τηλεφώνημα του «Γιώργου» η συνομιλία να καταγραφεί και να σταλεί ως αποδεικτικό στοιχείο στην αρμόδια Εισαγγελία. Το ματς δείχνει να τινάζεται στον αέρα, αλλά θα διεξαχθεί κανονικά.

Ο Ολυμπιακός κερδίζει πολύ δύσκολα τον ΠΑΣ με 1-0, με τους Γιαννιώτες να έχουν πολλά παράπονα από τη διαιτησία του Γρίπα και τον αρχηγό της ομάδας Κοντογεωργάκη να ομολογεί μετά το τέλος του αγώνα, ότι εκείνος και οι συμπαίκτες του είχαν μια δικαιολογημένη νευρικότητα εξ αιτίας της υπόθεσης Λίσα - που ασφαλώς δεν συμμετέχει στο ματς - η οποία λαμβάνει τρομακτικές διαστάσεις. Ο Ολυμπιακός καταγγέλλει τη νέα προσπάθεια υπονόμευσης και διενεργείται άμεσα προανακριτική εξέταση. Ο ΠΑΣ εκδίδει ανακοίνωση συμπαράστασης στον Ολυμπιακό και διαγράφει το Λίσα από την ομάδα, με τη διαδικασία εν εξελίξει. Στον Εισαγγελέα ειπώνονται απίστευτα πράγματα, ο Λίσα αποκαλύπτει το «Γιώργο» και εμμέσως ή αμέσως παραδέχεται τουλάχιστον ακόμη 5 περιτπώσεις όπου του προτάθηκε να έχει μειωμένη απόδοση. Εμπλέκονται η ΑΕΚ, ο ΠΑΟΚ, η Παναχαϊκή, ενώ η δίκη αναβάλλεται για τον Ιούνιο αφού χρειάζεται άριστη γνώση της ισπανικής αργκό για να γίνει σωστή απομαγνητοφώνηση του ακουστικού υλικού.

Άνευ προηγουμένου κόντρα

Στην υπόθεση εμπλέκεται και ο προπονητής Γκομέζ Ντε Φαρία, που κατηγορείται μαζί με το Λίσα βάσει του Ν.75/1975 περί δωροδοκίας για 4 περιπτώσεις αγώνων του πρωταθλήματος, εκτός εκείνου με τον Ολυμπιακό το Μάρτιο στο Καραϊσκάκης. Ο Ντε Φαρία, φερόταν να έχει πλησιάσει ποδοσφαιριστές του ΠΑΣ προκειμένου να έχουν μειωμένη απόδοση στο εντός έδρας παιχνίδι του ΠΑΣ με την ΑΕΚ, ενώ ο «Γιώργος» αποδεικνύεται ότι είναι ένας υψηλόσωμος και «σκοτεινός» τύπος από το Χαϊδάρι, που πολύ γρήγορα καταθέτει στον ανακριτή σχετικά με το περίφημο τηλεφώνημα. Σε όλα αυτά, ΑΕΚ και Ολυμπιακός αλληλοκατηγορούνται με βαρείς χαρακτηρισμούς και ευθείες κατηγορίες για αλλοίωση του Πρωταθλήματος, σε μια άνευ προηγουμένου κόντρα σε παραγοντικό επίπεδο. Ο ΠΑΟΚ τηρεί σιγή ιχθύος για το αμαρτωλό δικό του ματς με τον ΠΑΣ, το οποίο κέρδισε με το «ύποπτο» 4-5, αλλά καθότι πέμπτος στη βαθμολογία και εκτός στόχων, η δική του εμπλοκή πέφτει σε «μονόστηλα».

Το πρωτάθλημα έχει γίνει άνω-κάτω, η καχυποψία σε κάθε ματς είναι εκ των ων ουκ άνευ και οι φίλαθλοι δύσπιστοι απέναντι και σε φυσιολογικά αποτελέσματα. Είναι επιτακτική ανάγκη το ποδόσφαιρο να γίνει επαγγελματικό, η διαιτησία το ίδιο, να τεθούν κανόνες, να υπογραφούν συμβόλαια και να μπει μια τάξη στο χάος. Η Κυβέρνηση του Γεωργίου Ράλλη εκπονεί το καθοριστικό νομοσχέδιο εκείνον τον αμαρτωλό Μάρτιο, τον περίφημο νόμο 879/1979 που φιλοδοξεί να «επαγγελματοποιήσει» και να θέσει το ποδόσφαιρο πο των ευθυνών του. Για να δελεάσει τις ομάδες διαγράφει τα χρέη των σωματείων και καλεί τους συλλόγους να τακτοποιηθούν και να γίνουν σύννομοι. Άπαντες θα συμφωνήσουν και όλοι θα αλλάξουν διοίκηση αποκηρύσσοντας ουσιαστικά το αμαρτωλό «ερασιτεχνικό» παρελθόν.

Η υποχώρηση του Άρη και η "μάχη" ΑΕΚ-Ολυμπιακού

Το πρωτάθλημα συνεχίζεται εν μέσω πλήρους καχυποψίας και κλίματος δυσωδίας, με την κόντρα ΑΕΚ-Ολυμπιακού να χτυπάει κόκκινα όσο πλησιάζε προς το τέλος του. Ο Άρης δεν αντέχει το βάρος του φαβορί και με τρεις συνεχόμενες ήττες υποχωρεί στην τρίτη θέση, μετατρέποντας την υπόθεση τίτλος σε μονομαχία ΑΕΚ – Ολυμπιακού. 20 Μαΐου του 1979, 32η αγωνιστική και ο Ολυμπιακός προηγείται μόλις με έναν βαθμό έναντι της ΑΕΚ και ταξιδεύει στη Ρόδο, την ώρα που η ΑΕΚ δοκιμάζεται στη Λάρισα. Δύσκολα παιχνίδια και τα δύο, με την ΑΕΚ να αποφεύγει το σκόπελο του κάμπου χάρη σε ένα γκολ του Τάκη Νικολούδη πριν κλείσει το πρώτο μισάωρο. Στο άλλο παιχνίδι στο νησί των σμαραγδιών, ο κακός χαμός.

Ο Ολυμπιακός σε ένα απίστευτο ματς βρίσκεται 23 λεπτά πριν τη λήξη να χάνει με 3-1 από την τοπική ομάδα. Ακολουθεί ένα απίστευτο ντεμαράζ των ερυθρολεύκων, οι οποίοι με τρία γκολ γυρίζουν το ματς και φεύγουν νικητές με 3-4. Ακολουθεί μακελειό. Διοίκηση και κόσμος της Ρόδου, βράζουν με το διαιτητή Ζλατάνο, ενώ μετά το παιχνίδι ο τερματοφύλακας της Ρόδου Δοξάκης, καταγγέλλει νέα απόπειρα δωροδοκίας κατονομάζοντας το Λεωνίδα Θεοδωρακάκη ως αυτουργό και εμπλέκοντας το Σάββα Θεοδωρίδη ο οποίος φέρεται να απείλησε τους Ροδίτες πως εάν δεν κάτσουν να χάσουν από τον Ολυμπιακό, θα τους ρίξει στη Β’ Εθνική και θα τους εξαφανίσει. Πανδαιμόνιο, παραιτείται σύσσωμο το ΔΣ των Δωδεκανήσιων, με τον Πρόεδρο Λαμπάδη να κατηγορεί το Ζλατάνο ως «στημένο» και να χαρακτηρίζει ορισμένους από τους ποδοσφαιριστές της ομάδας ως «πουλημένους».

Η ΑΕΚ καταθέτει μηνυτήρια αναφορά, ο Ολυμπιακός απαντά με αντιμήνυση και επιτέλους η ΓΓΑ αποφασίζει να παρέμβει: απειλεί ότι θα διακόψει το πρωτάθλημα επ’ αόριστον και θα υποβιβάσει όλες (!) τις ομάδες στη Β΄ Εθνική. Οι φίλαθλοι παρακολουθούν εμβρόντητοι τα όσα απίστευτα διαδραματίζονται και απαιτούν λύσεις εδώ και τώρα από την Πολιτεία, εναποθέτοντας τις ελπίδες τους στο νέο νόμο και τη δημιουργία νέου πλαισίου με τις Ποδοσφαιρικές Ανώνυμες Εταιρείες να αντικαθιστούν τα αμαρτωλά σωματεία. Την επόμενη αγωνιστική, με τις υποθέσεις Οικονόμου, Λίσα και Ρόδου να εκκρεμοδικούν, Ολυμπιακός και ΑΕΚ συνεχίζουν με εμφατικές νίκες χωρίς να μετβληθεί το παραμικρό στην κορυφή. 5-0 οι ερυθρόλευκοι τον Πανσερραϊκό στο Καραϊσκάκης, 7-0 οι κιτρινόμαυροι την Καβάλα στη Νέα Φιλαδέλφεια. Όλα θα κριθούν στο νήμα, όλα την τελευταία αγωνιστική.

Η ΑΕΚ έχει φαινομενικά εύκολη αποστολή με τον υπό διάλυση λόγω της υπόθεσης Λίσα, ΠΑΣ Γιάννενα στη Νέα Φιλαδέλφεια και δικαιώνει τις προσδοκίες ρίχνοντας δεύτερη συνεχόμενη «εφτάρα». Κλείνει το ματς στο 7-2 και περιμένει τα νέα από το Ηράκλειο όπου ο Ολυμπιακός παίζει σε ένα ματς την κατάκτηση του πρωταθλήματος εναντίον του ΟΦΗ. Το ματς είναι καυτό πολύ πριν ξεκινήσει, αφού ορίζεται να το διαιτητεύσει ο Παμπορίδης, για τον οποίο υπάρχει καταγγελία του Ολυμπιακού από το παιχνίδι Ηρακλή–ΑΕΚ στο Καυταντζόγλειο, το οποίο η ΑΕΚ κέρδισε με 2-3 με τους ερυθρόλευκους να υποστηρίζουν ότι υπήρξε αλλοίωση αποτελέσματος. Το Γεντί Κουλέ γεμίζει ασφυκτικά, υπάρχουν σίγουρα τουλάχιστον 3 χιλιάδες υπεράριθμοι στο γήπεδο και το ματς είναι συγκλονιστικό.

Ο ΟΦΗ προηγείται με 3-1 στο 65’ με τον Ολυμπιακό να διαμαρτύρεται έντονα για το δεύτερο γκολ του Ομίλου με τον Παπαδόπουλο (φαίνεται να είναι offside) και να εξαπολύει κατόπιν μια μοναδική αντεπίθεση για να γυρίσει το ματς. Μειώνει στο 70’ με κοντινή κεφαλιά του Αντωνιάδη και τρία λεπτά αργότερα με αριστοτεχνική εκτέλεση φάουλ του Περόνε ισοφαρίζει. Ακολουθεί ένα απίστευτο εικοσάλεπτο μαζί με τις καθυστερήσεις, με τον Ολυμπιακό να έχει «κατασκηνώσει» στα καρέ του ΟΦΗ, αλλά η μπάλα δεν μπαίνει. Τελικό 3-3 με το Σάββα Θεοδωρίδη να εισβάλλει στον αγωνιστικό χώρο και να διαμαρτύρεται στον Παμπορίδη ότι έκλεψε το πρωτάθλημα από τον Ολυμπιακό. Το σενάριο είναι απίστευτο. Ολυμπιακός και ΑΕΚ ισοβαθμούν στην πρώτη θέση με 56 βαθμούς έκαστος.

Ισοβαθμία και μπαράζ

Δεν υπάρχει κανονισμός να προβλέπει επικράτηση της ομάδας με τους περισσότερους βαθμούς στα μεταξύ τους παιχνίδια (η ΑΕΚ είχε κερδίσει στο Καραϊσκάκης με 1-0 και το παιχνίδι στη Φιλαδέλφεια έληξε ισόπαλο χωρίς τέρματα) ή με την καλύτερη διαφορά τερμάτων (θα κατακτούσε η ΑΕΚ τον τίτλο αφου αριθμούσε 90-30 τέρματα, έναντι 63-27 του Ολυμπιακού) και αποφασίζεται να γίνει μπαράζ στη Λεωφόρο για την ανάδειξη του τελευταίου πρωταθλητή Ελλάδος πριν το ποδόσφαιρο γίνει επαγγελματικό. Ο Ολυμπιακός πνέει μένεα κατά της ΑΕΚ και της επιτροπής διαιτησίας, κατηγορεί τις μισές ομάδες του πρωταθλήματος για προβοκάτσια και την ΑΕΚ για αλλοίωση πρωταθλήματος. Η ΑΕΚ από την άλλη, κατηγορεί την ΕΠΟ και τη δικαιοσύνη για βραδύτητα στην εξέταση των υποθέσεων Λίσα και Οικονόμου και ξιφουλκεί κατά του Ολυμπιακού σχετικά με την απόσυρση της καταγγελίας Δοξάκη για το ματς της Ρόδου. Μύλος...

Απόσυρση σε ένδειξη διαμαρτυρίας

Το μπαράζ του Ιουνίου του 1979 δεν θα γίνει ποτέ. Ο Ολυμπιακός αποσύρεται σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την κατάφωρη αδικία που υπέστη, η ΑΕΚ κατακτά το πρωτάθλημα άνευ αγώνος με 2-0 λόγω της μη παρουσίας του αντιπάλου στο γήπεδο.

Ακόμη και σήμερα οι απόψεις εκείνων που έζησαν εκείνη την απίθανη σεζόν από κοντά διίστανται: οι συμπαθούντες τον Ολυμπιακό κραυγάζουν για την αδικία της απώλειας του τίτλου ελέω Παμπορίδη και «βρώμικης» ΑΕΚ, οι συμπαθούντες την ΑΕΚ μιλούν για ξεκάθαρη απόσυρση του Ολυμπιακού με πολιτική απόφαση προκειμένου να αποφύγει την τιμωρία από τις υποθέσεις δωροδοκίας που εκκρεμούσαν και εν τέλει απεδείχθησαν έωλες.

Ερωτηματικά μέχρι και σήμερα

Λένε ότι η έκβαση των υποθέσεων δεν θα ήταν η ίδια εάν ο Ολυμπιακός «κατέβαινε» σε εκείνο το μπαράζ. Κυκλοφόρησαν άπειρα urban legends σχετικά με τις υποθέσεις αυτές, ακόμη και σήμερα είναι αδύνατον, όσο κι αν μελετήσει κανείς τις δικογραφίες, να διαμορφώσει ασφαλή άποψη σχετικά. Το βέβαιο είναι ότι δεν ήταν η τελευταία φορά που τέτοιες υποθέσεις απασχόλησαν το ελληνικό ποδόσφαιρο και η επαγγελματοποίησή του δεν εξαφάνισε τα φαινόμενα αναξιοπιστίας που είχαν ανθίσει ειδικότερα τη δεκαετία του ’70 με τις υποθέσεις του Θέμη Ρήγα το 1973, την υπόθεση των «λουλουδιών» το 1975 και την απίστευτη διαπλοκή της σεζόν 1978-79. Δεν χρειάστηκε να περάσει καν ένας χρόνος όταν ο ποδοσφαιριστής του ΠΑΟΚ Φιλώτας Πέλλιος καταγγείλε την απόπειρα δωροδοκίας από τον Πρόεδρο του Ηρακλή Κώστα Περτσινίδη, προκειμένου να έχει μειωμένη απόδοση στη ρεβάνς του ημιτελικού του Κυπέλλου το 1980. Αυτή όμως είναι μια άλλη ιστορία...