Η φυγή Ολυμπιακού και Ρεάλ Μαδρίτης και η πρόταση Βασιλακόπουλου από το... 1997

Η συγκυρία της εβδομάδας των Κυπέλλων, σε συνδυασμό με μια δήλωση του Τζόρντι Μπερτομέου, αναζωπύρωσε μια κουβέντα για την επίθεση της Ευρωλίγκας στα εθνικά πρωταθλήματα, την κυριαρχία και την μετεξέλιξή της σε μια κλειστή λίγκα.

Εν τάχει να θυμίσουμε την αποχώρηση του Ολυμπιακού από τον ημιτελικό του Κυπέλλου με τον Παναθηναϊκό και την απειλή να μην κατέβει σε άλλο ντέρμπι αν δεν οριστούν ξένοι διαιτητές, τις διαμαρτυρίες της Ρεάλ Μαδρίτης με επωδό το “φεύγουμε από την ΑCB” αλλά και τη δήλωση Αταμάν "θα το κάνουμε, όπως ο Ολυμπιακός".

Κάποιοι διέγνωσαν μια περίεργη σύμπτωση σε όλα αυτά, αν και ήταν υπερβολικά σατανικό να προβλέψει κανείς ότι ο τελικός του Copa Del Rey θα είχε αυτή την κατάληξη, με τη Ρεάλ να δηλώνει αδικημένη και διατεθειμένη να εγκαταλείψει την liga Endesa, όπως λέγεται φέτος το ισπανικό πρωτάθλημα.

Ίδια ήταν η αντίδραση. "Αν φύγει από το πρωτάθλημα, δεν μπορεί να παίξει στην Ευρωλίγκα, γιατί ο κανονισμός ορίζει ότι πρέπει να συμμετέχει κάθε ομάδα στο εθνικό της πρωτάθλημα και μάλιστα να κατατάσσεται, πάνω από την μέση της βαθμολογίας", έγραψαν Έλληνες και Ισπανοί για Ολυμπιακό και Ρεάλ, αντίστοιχα.

Την απάντηση έδωσε ο ίδιος ο πρόεδρος και γενικός διευθυντής της Ευρωλίγκας, Τζόρντι Μπερτομέου: " Εμείς δεν είμαστε ομοσπονδία, αλλά εταιρεία και εργαζόμαστε διαφορετικά. Η Ρεάλ είναι μέτοχος και εκ των ιδιοκτητών της διοργάνωσης. Η EuroLeague βασίζεται στις αποφάσεις των μετόχων της. Αν υπάρξει μία απλή πλειοψηφία ανάμεσα στους 11 Ιδιοκτήτες, τότε η πρόταση θα περάσει. Έχουμε την δυνατότητα να αγωνίζεται μία ομάδα σε ευρωπαϊκή διοργάνωση χωρίς να συμμετέχει στις εγχώριες διοργανώσεις", ήταν η τοποθέτηση του Ισπανού παράγοντας που ξεκαθάρισε τα πράγματα. Παίζεις στην Ευρωλίγκα, ακόμη κι αν δεν παίζεις στο εθνικό πρωτάθλημα.

Η δήλωση Μπερτομέου θεωρήθηκε σαφής ένδειξη ότι η Ευρωλίγκα αν δεν υποδαυλίζει, τουλάχιστον δεν ... ενοχλείται από τις σκέψεις που έκαναν Ολυμπιακός και Ρεάλ, δείχνοντας μας και το μέλλον. Μια κλειστή λίγκα, που θα κυριαρχεί των εγχώριων διοργανώσεων και θα είναι προνόμιο των ισχυρών κλαμπ της Ευρώπης.

Η πρωτοποριακή πρόταση... Βασιλακόπουλου (το 1997)!

Δεν είναι η πρώτη φορά, που λέγεται κάτι τέτοιο. Ήμουν νιος και γέρασα, όταν έπεφτε στο τραπέζι, πολλά χρόνια πίσω, η ιδέα ενός κλειστού πρωταθλήματος. Στην αρχή ήταν το ΝΒΑ και η λεγόμενη ευρωπαϊκή του περιφέρεια, μια ιδέα που εγκαταλείφθηκε γρήγορα, έτσι κι αλλιώς δεν ήταν ποτέ και τόσο σοβαρή. Οι Αμερικανοί θα έρχονται στην Ευρώπη να παίζουν, αλλά το να δημιουργήσουν ευρωπαϊκή περιφέρεια μοιάζει κομματάκι δύσκολο, ειδικά αν θα πρέπει κλαμπ από την Γηραιά Ήπειρο να προσαρμοστούν στα δεδομένα του ΝΒΑ και κυρίως τα οικονομικά.

Η απόσταση είναι χαώδης, οπότε καλύτερα να μη συζητάμε καν.

Μετά μίλησε για την κλειστή λίγκα ο ίδιος ο Μπόρισλαβ Στάνκοβιτς, ρίχνοντας την βασική ιδέα-εξαγγελία την οποία εξέλιξε σε πλήρες και αναλυτικό σχέδιο (ποιος νομίζετε) ο ... Γιώργος Βασιλακόπουλος. Ναι, ναι, την ιδέα της κλειστής λίγκας η οποία θα εξυπηρετεί τα κορυφαία κλαμπ της Ευρώπης με 20 ομάδες και την ονομασία Supra National League). Η FIBA βλέποντας την ταχύτατη εξέλιξη του μπάσκετ, τους κοινοτικούς που είχαν γίνει πλέον καθεστώς αλλά και τις διαθέσεις αυτονόμησης των ομάδων, μέσω του Γ.Βασιλακόπουλου, είχα κάνει ένα ιδιαιτέρως πρωτοποριακό (για την εποχή) σχέδιο.

Η NSL όπως θα ονομαζόταν εν συντομία η διοργάνωση, θα βρισκόταν υπό την αιγίδα της FIBΑ με το σχέδιο να συμπεριλαμβάνει τα εξής βασικά σημεία:

✔ Κλειστή λίγκα 20 ομάδων, με προοπτική μέχρι το 2008 να έφταναν τις 28, χωρίς να υπάρχει σύνδεση με τα εθνικά πρωταθλήματα.

✔ Αντιπροσωπευτική γεωγραφική κάλυψη της Ευρώπης, με κάθε χώρα να μη μπορεί να έχει περισσότερες από τέσσερις ομάδες

✔ 20 συμβόλαια (!) για κάθε ομάδα με τρεις μη Ευρωπαίους για κάθε κλαμπ (εντάξει ήμασταν και στο 1997 μη το ξεχνάτε)

✔ Μετοχικό κεφάλαιο τουλάχιστον 2 εκατομμυρίων δολαρίων.

✔ Γήπεδο χωρητικότητας 8.000 θεατών, με προοπτική τις 12.000 θέσεις, διεθνές αεροδρόμιο κλπ, κλπ.

✔ Μικτό σύστημα διαχείρισης τηλεοπτικών δικαιωμάτων. Κάθε κλαμπ προσφέρει 4 αγώνες σε πανευρωπαϊκή εμβέλεια και διαπραγματεύεται τα υπόλοιπα με τα εθνικά δίκτυα. Το ύψος του συμβολαίου με την εταιρεία που αναλαμβάνει τα δικαιώματα σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, δεν μπορεί να είναι κατώτερο των 50 εκατομμυρίων δολαρίων, εκ των οποίων το 70-80% μεταβιβάζεται στις ομάδες, ενώ το υπόλοιπο 20-30% πάει στη FIBA

✔ Διοίκηση της λίγκας από πενταμελές γραφείο, αποτελούμενο από τον γενικό γραμματέα της FIBA, δυο μέλη της ευρωπαϊκής ζώνης και δυο μέλη από την ολομέλεια των κλαμπ (που δεν θα είχαν, ωστόσο, την πλειοψηφία σε σχέση με τη διεθνή ομοσπονδία).

✔ Κάθε εβδομάδα θα γίνονταν δυο αγώνες (Τετάρτη και Σάββατο) ενώ ως τηλεοπτικές μέρες προκρίνονταν η Τρίτη και (ω ναι) η Παρασκευή! Μιλάμε βέβαια, για ένα πρωτάθλημα 38 αγωνιστικών...

✔ Οι υπόλοιπες διοργανώσεις της FIBA, θα συγχωνεύονταν σε μία, η οποία θα ονομαζόταν ευρωπαϊκό πρωτάθλημα και θα συνδεόταν με την ΝSL, καθώς ο πρωταθλητής θα είχε δικαίωμα συμμετοχής (εφόσον πληρούσε τις προϋποθέσεις)...

Τίποτε απ' αυτά, βέβαια, δεν έγινε πραγματικότητα. Η FIBA βραχυκύκλωσε κι άρχισε να χάνει τα ερείσματά της. Τρία χρόνια αργότερα, άλλωστε, σε μια πρωτοφανή για τα δεδομένα του παγκόσμιου αθλητισμού τα σωματεία αποχώρησαν από την διοργάνωση της διεθνούς ομοσπονδίας, φτιάχνοντας την Ευρωλίγκα που ξέρουμε και σήμερα.

Και η συζήτηση συνεχίζεται. Είναι το μέλλον η κλειστή λίγκα; Θα βλέπουμε μόνο Ευρωλίγκα και ... δεν θα μας ενδιαφέρουν τα εθνικά πρωταθλήματα; Ή μήπως δεν θα γίνει τίποτε απ' όλα αυτά.

Ας προσπαθήσουμε να δώσουμε μερικές απαντήσεις.

Η γιγάντωση της Ευρωλίγκας

Από το 1997 μέχρι το 2019, έχουν περάσει 22 χρόνια, υπάρχει μια διαφορετική αντίληψη του κόσμου και των σπορ γενικότερα. Η παγκοσμιοποίηση δεν θα άφηνε τον αθλητισμό εκτός των πλαισίων της.

Η λύση της ευρωπαϊκής κλειστής λίγκας εξακολουθεί να είναι μια ελκυστική εκδοχή για την Ευρωλίγκα του μέλλοντος. Ήδη, άλλωστε, έχει κινηθεί προς αυτή την κατεύθυνση. Η μετεξέλιξή της σε κανονικό πρωτάθλημα 30 αγωνιστικών (με πλέι-οφ και φάιναλ-φορ) ήταν το πρώτο βήμα, με την καθιέρωση διπλών αγώνων μέσα στην ίδια εβδομάδα που έκαναν τον ανταγωνισμό πολύ μεγαλύτερο.

Το δεύτερο είναι η αύξηση των ομάδων από 16 σε 18, κάτι που σημαίνει ότι οι 30 αγωνιστικές θα γίνουν (τη νέα σεζόν) 34, με προοπτική να φτάσουμε στις ... 39, αφού ο μακρινός ορίζοντας είναι η Ευρωλίγκα των 20 κλαμπ.

Η προσθήκη της Βιλερμπάν από τη Γαλλία (με τον Τόνι Πάρκερ επικεφαλής), το εγγυημένο συμβόλαιο της Μπάγερν Μονάχου που φέρνει μια ακόμη ομάδα από τη Γερμανία, ήταν οι προσεχτικά σχεδιασμένες κινήσεις του Μπερτομέου. Η Γαλλία ξαναβρίσκει επαφή με την Ευρωλίγκα και μάλιστα με την ίδια ομάδα να παίζει στη διοργάνωση για τουλάχιστον μια διετία.

Η γιγάντωση της Ευρωλίγκας είναι δεδομένη, όπως και η κυριαρχία της, πλέον, στη συνείδηση των περισσότερων ότι εκεί παίζουν μπάσκετ οι κορυφαίες ομάδες της Ευρώπης. Οι ανοιχτές θέσεις για του χρόνου είναι πέντε. Από την ACB της Ισπανίας, από την Μπουντεσλίγκα, από την VTB, από την Αδρτιατική και από το Eurocup. Οι υπόλοιπες 13 είναι... κατειλημμένες από τώρα (Ολυμπιακός,Παναθηναϊκός, Μιλάνο, Μπάγερν, ΤΣΣΚΑ Μόσχας, Μακάμπι, Ρεάλ, Μπαρτσελόνα, Μπασκόνια, Ζαλγκίρις, Βιλερμπάν, Φενέρ, Εφές)

Οι υπερεθνικές λίγκες στις (άλλοτε) ΕΣΣΔ-Γιουγκοσλαβία

Την ίδια ώρα, τα εθνικά πρωταθλήματα πολλών χωρών υποχώρησαν σε δυο υπερεθνικές λίγκες, που φάνηκε να ενώνουν (σε αθλητικό) επίπεδο τις άλλοτε ενιαίες Σ.Ένωση και Γιουγκοσλαβία. Η VTB League και η Αδριατική Λίγκα έχουν άμεση σύνδεση με την Ευρωλίγκα και είναι δυο πρωταθλήματα στα οποία συμμετέχουν ομάδες από διαφορετικές χώρες. Η VTB είναι κατ' εξοχήν ρωσική υπόθεση (σε επίπεδο οργάνωσης, παραγόντων κλπ) έχει όμως και συμμετοχές από Εσθονία (Κάλεβ), Λευκορωσία (Μινσκ), Καζακστάν (Αστάνα) και φέτος Πολωνία (Ζιελόνα Γκόρα). Τα κορυφαία κλαμπ της Ρωσίας άφησαν το εθνικό πρωτάθλημα στο οποίο παίζουν σύλλογοι όπως η Σαχαλίν ή η Σαμάρα, αν και η ΤΣΣΚΑ με τη Χίμκι, συμμετέχουν με τις δεύτερες ομάδες τους.

Η Αδριατική Λίγκα ενώνει τις ομάδες της πρώην Γιουγκοσλαβίας σε ένα αρκετά συναρπαστικό πρωτάθλημα, ο πρωταθλητής του οποίου πάει στην Ευρωλίγκα. Σε σχέση με τα εθνικά πρωταθλήματα, οι σερβικές ομάδες δεν συμμετέχουν στη κανονική περίοδο του εγχώριου πρωταθλήματος εν αντιθέσει ας πούμε με τους Κροάτες, που παίζουν και στην κροατική λίγκα...

Τα ισχυρά πρωταθλήματα της Ευρώπης

Με την Ευρωλίγκα σταδιακά να αποσυνδέεται από τις εθνικές διοργανώσεις, απέναντί της βρίσκει τα ισχυρά πρωταθλήματα της Ηπείρου. Πρώτη και καλύτερη η ACB, η οποία όχι μόνο δεν εξυπηρετεί τις ομάδες της Euroleague αλλά τις βάζει και παίζουν κανονικά την Κυριακή (ενώ έχουν παίξει Παρασκευή βράδυ) με αποτέλεσμα τη μόνιμη κόντρα για την “φθορά” τους στο έτσι κι αλλιώς δύσκολο ισπανικό πρωτάθλημα.

Παρόλα αυτά τελευταία δώδεκα χρόνια και με εξαίρεση τον θρίαμβο της Βαλένθια (το 2017) ο τίτλος στην Ισπανία είναι υπόθεση των ομάδων της Ευρωλίγκας (5 Ρεάλ, 4 Μπαρτσελόνα και 3 Μπασκόνια).

Οι ομάδες της Ευρωλίγκας είναι κυρίαρχες και στην Ελλάδα (ο Παναθηναϊκός και ο Ολυμπιακός έχουν το μονοπώλιο των τίτλων από το 2002 και μετά τον τίτλο της ΑΕΚ) ενώ το ίδιο ισχύει στην Τουρκία για Φενέρ-Εφές και στο Ισραήλ με την Μακάμπι. Η Ζαλγκίρις κυριαρχεί στο λιθουανικό πρωτάθλημα, ενώ και στην Ιταλία το Μιλάνο έχει πάρει τα τρία από τα πέντε τελευταία πρωταθλήματα.

Στη Γαλλία, πριν ακόμη εισέλθει στο κλαμπ της Ευρωλίγκας, η Βιλερμπάν είναι πρωτοπόρος με 15-5 σε μια μονομαχία της από τα... παλιά (δεύτερη η Ορτέζ με 14-6) ενώ και στη Γερμανία η Μπάγερν μοιάζει να έχει ξεφύγει πολύ από τους υπόλοιπους (18-2 ρεκόρ).

Ναι μεν, αλλά πώς φεύγουν;

Προφανώς οι ανά χώρα εθνικές λίγκες δεν θα ήθελαν να χάσουν τα κορυφαία κλαμπ, αν όμως αποφασίσουν να φύγουν όπως η Ρεάλ, ή ο Ολυμπιακός, πώς θα τους εμποδίσουν; Και γιατί να μην είναι προτιμότερο για τους Μαδριλένιους και τους “ερυθρόλευκους” να παίξουν 34 αγωνιστικές μόνο στην Ευρωλίγκα, χωρίς την κούραση και την φθορά της εγχώριας διοργάνωσης;

Από την άλλη η αίγλη του εθνικού τίτλου παραμένει σημαντική, ειδικά σε χώρες με μπασκετική παράδοση όπως η Ισπανία και η Ελλάδα. Δεν είναι, όμως, μόνο η δόξα. Είναι και το χρήμα. Τα δικαιώματα της Ρεάλ για την ACB είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι των εσόδων της, όπως το γεμάτο Winzink Arena σε πολλά από τα ματς του ισπανικού πρωταθλήματος. Και ο Ολυμπιακός, από την πλευρά του, η τηλεοπτική του συμφωνία στην Ελλάδα είναι πολύ σημαντική για να την ... αψηφίσει αποχωρώντας από το πρωτάθλημα.

Και καλά, ο Ολυμπιακός μπορεί να παίξει (λέμε τώρα) στην Αδριατική Λίγκα όπου ενδεχομένως το προσφερόμενο προϊόν να είναι πιο ελκυστικό από το υποβαθμισμένο ελληνικό πρωτάθλημα, η Ρεάλ όμως που θα πάει; Στην VTB; Λέτε;

ΥΓ: Η κλειστή λίγκα, χωρίς εθνικά πρωταθλήματα, προϋποθέτει και ίσους όρους συμμετοχής. Ένα πρώτο (τεράστιο) εμπόδιο είναι η φορολόγηση των συμβολαίων. Αλλού υψηλή κι αλλού χαμηλή, όσο να 'ναι επηρεάζει κατ' αρχήν την ισονομία. Και δεν είναι το μόνο...