Επιτέλους τέλος ο Φερέιρα

Επιτέλους τέλος ο Φερέιρα, λοιπόν. Για να μην παρεξηγηθώ, το "επιτέλους" δεν αφορά κάποια προσωπική μου επιθυμία να φύγει ο Πορτογάλος.

Σε κανένα από τα προηγούμενα κείμενα ή στις συζητήσεις στο κυριακάτικο SUPER BALL δεν έχω πει πως θέλω ή πρέπει να αποτελέσει παρελθόν. Αφενός θεωρώ άκομψο να ζητάς να χάσει κάποιος την δουλειά του, έστω κι αν δεν θα έχει βιοποριστικό πρόβλημα. Αφετέρου η περίπτωση Φερέιρα δεν ήταν απ’ αυτές που ο προπονητής πρέπει να φύγει γιατί δουλεύει λάθος το υλικό, αφού και το υλικό είναι προβληματικό, μετά την σχεδόν αυτοκτονική διαχείριση των λίγων χρημάτων που ήταν διαθέσιμα το καλοκαίρι.

Το "επιτέλους" χρησιμοποιείται γιατί από εδώ και πέρα μπορούμε να κάνουμε ξανά ποδοσφαιρική συζήτηση για τον Παναθηναϊκό. Κανείς δεν μπορεί να προδικάσει τι θα φέρει η αλλαγή προπονητή και τι θα διαφοροποιηθεί, αλλά τουλάχιστον θα έχουμε θέμα να συζητήσουμε. Γιατί με τον Φερέιρα δεν είχαμε. Συζητήσαμε εκτενώς για τον Πορτογάλο στο "Μωυσής ή προπονητής" στις 25 Σεπτεμβρίου και επανήλθαμε την Παρασκευή με το "Ένα ρολόι σταματημένο".

Τίποτε δεν υπήρχε να συζητηθεί στο διάστημα που μεσολάβησε των δύο κειμένων. Και τίποτε δεν θα υπήρχε στο μέλλον αν ο Φερέιρα συνέχιζε στον πάγκο. Ο Παναθηναϊκός μπορεί να νικούσε, να έφερνε ισοπαλία ή να έχανε, αλλά πράγματα που να αξίζουν συζήτησης δεν είχαμε, ούτε θα είχαμε όσο έμενε ο Ζεσουάλδο στο τιμόνι. Το σταματημένο ρολόι θα έδειχνε που και που τη σωστή ώρα, οι δείκτες θα δημιουργούσαν την ψευδαίσθηση πως δουλεύουν, και μετά θα επιστρέφαμε στο "δεν λειτουργεί τίποτα".

Το βλέμμα όλων είναι λογικό πως θα στραφεί στο μέλλον. Τι θα κάνει ο Ρότσα, ποιες είναι οι πρώτες σκέψεις του, αν θα αποτελέσει προσωρινή λύση ή μόνιμη, κτλ. Εδώ θα είμαστε να τα δούμε, αλλά μέχρι τότε νομίζω πως είναι πιο ενδιαφέρον να κοιτάξουμε προς τα πίσω. Οι λέξεις κι οι αναλύσεις για τα πεπραγμένα του Φερέιρα έχουν προ πολλού εξαντληθεί, αλλά αυτό που αξίζει να κοιτάξουμε είναι το πως χρειάστηκε να περάσουν δύο χρόνια μέχρι να διαπιστωθεί η ακαταλληλότητά του, ενώ ήταν πάντα εκεί για όποιον ήθελε να την δει.

Το είχαμε θίξει και σ’ ένα σημείο της πρώτης ματιάς που είχαμε ρίξει στον Φερέιρα. Η ανύψωσή του σε πρωτοφανή επίπεδα ασυλίας, που έφερε όλα αυτά τα τραγικά αποτελέσματα στην συγκρότηση και την διαχείριση της ομάδας, οφείλεται 100% στις διοικητικές συνθήκες. Ο Πορτογάλος αρέσκεται να λέει πως ήρθε στον Παναθηναϊκό στην χειρότερη περίοδο της ιστορίας του κι όποιος το ακούει συμφωνεί και κουνάει συγκαταβατικά το κεφάλι.

Όμως, αυτό ακριβώς το timing ήταν που εξύψωσε τον Φερέιρα, τον κάθισε σ’έναν θρόνο που έγραφε "μην αγγίζετε" και έκανε τον περισσότερο κόσμο και Τύπο να χρησιμοποιεί τις άσχημες συνθήκες ως άλλοθι για ο,τι κι αν έκανε ή έλεγε ο Ζεσουάλδο.

Η αρχή έγινε στην πρώτη χρονιά και το κομβικό γεγονός ήταν το περίφημο ντέρμπι στο Καραϊσκάκης. Με τον Φερέιρα στον πάγκο ο Παναθηναϊκός έκανε μία από τις καλύτερες εμφανίσεις του στο Φάληρο, έχασε όπως έχασε και υπέστην και τα αίσχη μετά την λήξη του αγώνα. Ο Ζεζουάλδο όχι μόνο έγινε αυτομάτως πολύ δημοφιλής στον κόσμο της ομάδας, αλλά ο,τι έγινε σ’ εκείνο τον αγώνα αποτέλεσε άλλοθι στην μετέπειτα κατρακύλα της ομάδας.

Ο Παναθηναϊκός ήταν ακέφαλος διοικητικά, ένα παρατημένο σωματείο. Μετά το ντέρμπι στο Φάληρο άρχισε και μια αγωνιστική κατρακύλα, που θα είχε αφήσει τον Παναθηναϊκό εκτός Ευρώπης αν δεν υπήρχε ο Σισέ να σώσει μόνος του την κατάσταση στον 2ο γύρο των play-offs. Στα μάτια μου ήταν σαφές πως ο Φερέιρα μπορεί να μην φταίει που είναι μόνος του, αλλά φαίνεται πως με τέτοιες συνθήκες δεν είναι ο κατάλληλος για τον ρόλο του.

Όσες φορές εξέφραζα αυτήν την άποψη στο ραδιόφωνο ή σε κείμενα στο σάιτ που αρθρογραφούσα τότε, αντιμετώπιζα πάντα την ίδια στάση: "τι να κάνει, δεν υπάρχει διοίκηση, η ομάδα διαλύθηκε στο Φάληρο". Όμως, αυτές ήταν οι συνθήκες και φαινόταν πως ο άνθρωπος δεν μπορεί να τις διαχειριστεί, η ομάδα παρέπαιε. Άνθρωπος να αποφασίσει για το τι θα γίνει με τον Φερέιρα δεν υπήρχε και κάπως έτσι ξεκίνησε το διάστημα που ο Πορτογάλος κατάλαβε πως μπορεί να λέει και να κάνει ο,τι θέλει, χωρίς να τον ακουμπήσει κανείς. Ούτε διοίκηση, ούτε κόσμος, ούτε Τύπος.

Ο έξυπνος Πορτογάλος χειρίστηκε τις συνθήκες με μαεστρικό τρόπο. Η ομάδα αποκλείστηκε από την Οντένσε, που τερμάτισε μια θέση πάνω από τη ζώνη του υποβιβασμού, και κάποια Μακάμπι Τελ Αβίβ, που τερμάτισε έβδομη στο Ισράηλ, αλλά για τον Ζεσουάλδο δεν έτρεχε κάστανο "γιατί πάλευε μόνος". Ήρθε και διάστημα με τα όργια του Λέτο στην κορυφή, που προέκυψε εντελώς συγκυριακά, και η μετοχή του εκτοξεύθηκε, ειδικά από τη στιγμή που εκτός του χορταριού ο Παναθηναϊκός είχε μπει στην εποχή Τσάκα.

Τι να κάνει κι ο έρμος ο κόσμος της ομάδας, μόνο τον Φερέιρα έβλεπε ως κάτι κακό. Κι εκείνος, απόλυτος πια γνώστης των συνθηκών, άρχισε να τον ικανοποιεί με κάθε τρόπο, και εκτός χορταριού. Ατάκες για τα πόσα φάουλ σφυρίζουν στον Λέτο και πόσες κίτρινες παίρνει, μπηχτές για το πως έπαιξε η Κέρκυρα, λες κι η άμυνά της δεν ήταν στη σέντρα στο μεταξύ τους ματς, κι ο,τι άλλο θέλει το κοινό.

Με όλα αυτά μοιραίο ήταν να μην καταλάβουν και πολλοί πως ο Παναθηναϊκός έχασε μέσα από τα δικά του χέρια την ευκαιρία να κατακτήσει το περσινό πρωτάθλημα. Ξέρω, πολλοί μπορείτε να σκέφτεστε πως "το σύστημα θα του το στερούσε ούτως ή άλλως", όμως αυτό δεν αλλάζει πως ο Παναθηναϊκός ήταν μπροστά, έπρεπε να πάρει έστω μια ισοπαλία με ΠΑΟΚ και ΑΕΚ για να τα παίξει όλα για όλα με τον Ολυμπιακό και δεν κατάφερε να πάρει ούτε έναν πόντο.

Και αντί η απουσία του Λέτο να κάνει κάποιους να καταλάβουν πως χωρίς τα όργια του Αργεντίνου δεν υπήρχε σχέδιο και τρόπος παιχνιδιού, έδωσε ένα ακόμα άλλοθι στον Φερέιρα. Το οτι χωρίς τον Λέτο έγιναν πάλι πειράματα κι αλλαγές χωρίς ξεκάθαρο πλάνο που κόστισαν τις δύο ήττες και την απώλεια του προβαδίσματος δεν ήθελε (σχεδόν) κανείς να το παρατηρήσει. "Ο,τι μπορεί κάνει ο Ζεσουάλδο".

Το τι συνέβη στην εποχή Αλαφούζου δεν χρειάζονται μεγάλη ανάλυση, είναι πρόσφατα και τα θυμάστε. Όχι μόνο ο Φερέιρα διατήρησε το status του, αλλά πήρε και τα κλειδιά να κάνει ο,τι γουστάρει, συνεχίζοντας να είναι απόλυτο αφεντικό κι όχι ένας σημαντικός υπάλληλος. Κι αντί να διαπιστώνεται πόσο τραγικά διαχείριζεται τα λίγα λεφτά που έχει, η ανάγνωση ήταν "φράγκο δεν έχει ο άνθρωπος, ο,τι μπορεί κάνει, αυτός είναι η μόνη ελπίδα για κάτι καλό".

Κοιτάξαμε για τελευταία φορά προς τα πίσω για να βγάλουμε συμπεράσματα για το μέλλον. Κι αυτά λένε πως πως μπορεί η ελπίδα να εξακολουθεί να είναι "καλό πράγμα", όπως έλεγε κι ο Τιμ Ρόμπινς στο "Shawshank Redemption", όμως αλίμονο σε αυτόν που στην απελπισία του θα εναποθέσει άκριτα όλες του τις ελπίδες σε κάποιον επειδή "μόνο αυτόν έχει" και θα βλέπει αποδείξεις για την ικανότητα του σωτήρα μόνο επειδή θέλει να τις δει. Αλίμονο σ’αυτόν που θα μπερδέψει το "να αφήσουμε έναν ξένο προπονητή να δουλέψει" με το "ο,τι κι αν κάνει είναι σωστό, γιατί οι συνθήκες είναι άσχημες".

Διαφορετικό πράγμα το να ψάχνεις κάποιον να σε σώσει και διαφορετικό να βλέπεις κάποιον ως σωτήρα μόνο και μόνο επειδή το έχεις ανάγκη. Κι αυτή η ανάγκη είναι η αιτία που ο Φερέιρα είχε τέτοια πρωτοφανή αντιμετώπιση από τον κόσμο, είναι ο λόγος που ακόμα και σήμερα εξακολουθούν να υπάρχουν κάποιοι που τον πιστεύουν και στεναχωριούνται που έφυγε.

Δεν τους κακίζω, ούτε για τότε, ούτε για τώρα. Φταίνε λιγότερο απ’όλους, γιατί η απελπισία σε θολώνει και σε κάνει να ξεχνάς πως τίποτα δεν θα πρέπει να σε κάνει να μην έχεις απαιτήσεις. Περισσότερο φταίει ο Τύπος που έθρεψε γενναιόδωρα την ελπίδα τους, γιατί πάντα είναι τσάμπα να ταϊζεις ελπίδα. Όμως, για την συμπεριφορά κόσμου και Τύπου φταίνε 100% οι παράγοντες της ομάδας, παλιοί και τωρινοί.

Οι παλιοί εξαφανίστηκαν, άφησαν το κάδρο της ομάδας αδειανό κι έτσι ανέδειξαν τον Φερέιρα ως το παναθηναϊκό τοτέμ της σύγχρονης εποχής, αναγκάζοντας κόσμο και Τύπο να τον δουν ως σωτήρα και δίνοντας στον ίδιο το δικαίωμα να κάνει ο,τι γουστάρει χωρίς κόστος. Ο τωρινός απλώς τον διατήρησε και τον αναβάθμισε ακόμα περισσότερο, προφανώς γιατί δεν ήξερε τι άλλο να κάνει και γιατί ο Πορτογάλος φρόντισε να παραμυθιάσει εύκολα κι αυτόν.

Ο Παναθηναϊκός θα συνεχίσει να βρίσκεται στην χειρότερη στιγμή της ιστορίας του. Τουλάχιστον θα πορευτεί χωρίς σωτήρες, τουλάχιστον μπορεί σιγά-σιγά να βρει ξανά τις χαμένες του απαιτήσεις. Μένει η επανεγκατάσταση των απαιτήσεων να ισχύσει κι εκτός χορταριού. Γιατί και εκεί υπάρχει "ο σωτήρας που μόνο αυτόν έχουμε και κάνει ο,τι μπορεί και παλεύει μόνος του και τι θα κάνουμε αν τον χάσουμε", σωστά;